کتاب مغز یک صفحه نمایش است - ژیل دلوز

کتاب مغز یک صفحه ی نمایش است اثر ژیل دلوز و ترجمه ی پویا غلامی توسط نشر بان به چاپ رسیده است.

"مغز یک صفحه ی نمایش است" کتابی در حیطه ی فلسفه و سینما می باشد که برگرفته از متن دو کتاب "دو رژیم جنون" و "گپ و گفت و گوها" است. مولف در طی محتوای کتاب حاضر که سینما، محوریت اصلی آن را پوشش می دهد، با ارائه ی مقاله هایی ارزشمند در زمینه ی مذکور از جانب ژیل دلوز، فیلسوف معروف فرانسوی، ذهن خواننده را با نوع تفکرات و عقاید نظری این مرد نام آشنای تاریخی در حوزه ی سینما آشنا می سازد. به طور کلی، سه قسمت اول کتاب، مقدمه های دو کتاب سینمایی نوشته شده توسط دلوز را ارائه می دهد؛ در ادامه، مولف، چهار نمونه از مهم ترین گفت و گوهای ژیل در باب سینما را انتخاب نموده و با درج نمودن آن ها در طول این اثر، سعی بر این دارد تا ابهامات و کج فهمی های احتمالی نظریات موجود در رابطه با سینما یک و سینما دو را برطرف سازد که توسط دلوز بیان گردیده اند. در بخشی دیگر نیز، مباحث نقادانه ی این فیلسوف بزرگ در مورد فیلم دسته ی "چهار نفره اثر ژاک ریوت" و هم چنین "سایه ی فرشتگان اثر دنیل اشمیت" ارائه شده و با تشریح مطالب و مباحثی قابل تامل، دوستداران و علاقه مندان به سینما و فلسفه را با خود همراه می کند.

فهرست

یاداشت مترجم سینما یک، نمایش سخت تصویر - حرکت تصویر - زمان پرتره ی فیلسوف در مقام یک سینمارو اندیشه و تصویر (درباره ی تصویر - زمان) تردیدهایی در باره ی امر خیالی مغز صفحه ی نمایش است سه پرسش درباره ی «شش در دو» اثر گدار سه دایره ی ریوت نامه به سرژ دنی: خوش بینی، بد بینی و سفر یهودی ثروتمند

برشی از متن کتاب

سینما یک، نمایش نخست در شگفت اید که چرا خیلی از مردم درباره ی سینما می نویسند. من هم همین سوال را از خودم می پرسم. به نظرم می رسد دلیل اش این است که سینما ایده های بسیاری را در برمی گیرد. ایده ها برای من تصاویری اند که ما را به اندیشه وامی دارند. ماهیت تصاویر از یک هنر به هنر دیگر فرق می کند و از تکنیکِ استفاده شده تفکیک ناپذیر است: رنگ ها و خطوط برای نقاشی، صدا برای موسیقی، توصیف های کلامی برای رمان ها، تصویر ـ حرکت ها برای سینما و الی آخر. و در هر مورد، اندیشه ها از تصاویر تفکیک ناپذیراند؛ اندیشه ها کاملاً درون ماندگارِ تصاویر اند. هیچ اندیشه ی انتزاعی ای وجود ندارد که با بی تفاوتی در یک تصویر یا تصویرِ دیگر تحقق یابد، مگر تصاویر انضمامی که اندیشه ها فقط از خلال این تصاویر و معناهای شان وجود دارند. بیرون کشیدنِ ایده های سینمایی یعنی استخراجِ اندیشه ها بدونِ انتزاع کردن آن ها، به چنگ آوردن و درک کردن آن ها در نسبت درونی شان با تصویر ـ حرکت ها. به همین خاطر است که مردم «درباره» ی سینما می نویسند. مولفان سینمایی بزرگ اندیشمندانی اند درست همچون نقاش ها، موسیقی دان ها، رمان نویس ها و فیلسوف ها (فلسفه در این میان هیچ مزیت ویژه ای ندارد). سینما و هنرهای دیگر گاهی با هم تلاقی دارند؛ آن ها می توانند به اندیشه های مشابهی برسند. اما این مساله هرگز از آن رو نیست که اندیشه ای انتزاعی وجود دارد که به ابزار بیان خود بی تفاوت است، بل بدین خاطر است که تصاویر و ابزار بیان می توانند اندیشه ای را بیافرینند که تکرار می شود یا از یک هنر به هنر دیگر دوباره به دست گرفته می شود و البته در هر مورد خودآیین و کامل است. مثال مورد علاقه تان را انتخاب کنید: کوروساوا. در آثار داستایوسکی، همواره کاراکترهایی وجود دارند که در موقعیت های بسیار اضطراری گیر می افتند؛ موقعیت هایی که پاسخ های فوری می طلبند. سپس کاراکترِ مزبور به طور ناگهانی مکث می کند، و به نظر می رسد بی دلیل وقت تلف می کند: او این طور برداشت می کند که آن ها هنوز آن «مساله یا مشکل» پنهانی را که از خود موقعیت نیز اضطراری تر است، درنیافته اند. این موقعیت به موقعیت کسی می ماند که در حال فرار از یک سگ هار است و ناگهان می ایستد تا بگوید: «صبر کن، این جا مشکلی هست. مشکل چیست؟» داستایوسکی همین موقعیت را ایده می نامد. می توانیم دقیقاً همین سنخ از ایده ها را در کوروساوا نیز ببینیم. کاراکترهای کوروساوا مدام از «امر واقع» یک موقعیت اضطراری به «امر واقع» یک پرسش، یا به مساله ای حتی اضطراری تر که در بطنِ خود موقعیت پنهان شده است، حرکت می کنند. اندیشه نزد من با محتوای یک پرسش که می تواند انتزاعی و پیش پا افتاده باشد (داریم کجا می رویم، از کجا آمده ایم؟) معادل نیست. برعکس، اندیشه گذاری صوری از یک موقعیت به یک پرسش پنهانی، و دگردیسی امورِ واقع است. کوروساوا از داستایوسکی اقتباس نمی کند، بل که هنرِ تصویر ـ حرکت های او و ابزاری که در دسترسش هستند او را به سوی آفرینشِ اندیشه ای سوق می دهند که پیش از این در هنر توصیفات کلامی داستایوسکی وجود داشته است. چه او از داستایوسکی اقتباس کند، چه نکند، این مساله کاملاً ثانوی باقی می ماند...    

نویسنده: ژیل دلوز مترجم: پویا غلامی ناشر: بان