کتاب مغالطه های پرکاربرد | ریچارد پل و لیندا الدر

کتاب مغالطه های پر کاربرد نوشته ریچارد پل و لیندا الدر با ترجمه مهدی خسروانی توسط موسسه ی نشر نو به چاپ رسیده است.

این کتاب با ارائه ی مثال های ساده ای از مغالطه، مفهوم های آن را در زندگی انسان بیان می کند. مغالطه یا مغلطه در لغت به معنای آوردن دلیل های غیر مجاز و اشتباه برای اثبات یک استدلال است. ذهن انسان همواره بخش بزرگی از اندیشیدن خود را به چگونگی خودفریبی یا دیگرفریبی اختصاص می دهد و با شگردهای مختلفی که متأسفانه تعداد آن ها بی شمار است، جهت سرپوش گذاشتن بر استدلال های ضعیف گام بر می دارد. کتاب حاضر با بیان چهل و چهار راهکار که در متن با عنوان "ترفند کثیف" آن ها را شروع می کند، به خواننده یاد می دهد که در هر موقیعتی چگونه مغلطه کند! نویسندگان کتاب قصد دارند از راه درست نشان دادن یک پدیده غلط، معنای واقعی آن را به تصویر بکشند و در این راه، روی رایج ترین و فاحش ترین دام ها و ترفندهای فکری تمرکز می کنند. نکته جالب توجه دیگری که در این اثر کاربردی وجود دارد، آموزش نحوه تشخیص این که  کسی از روی عمد دست به مغالطه زده یا حرفی که عنوان کرده از روی اشتباه زده شده است، می باشد. چرا که بسیاری از ما بدون این که قصد گول زدن کسی را داشته باشیم، گاهی ناخودآگاه مرتکب مغالطه می شویم. از این رو یادگیری نحوه ی تشخیص مغالطه ی عمدی از سهوی، خالی از لطف نیست و می تواند از بسیاری از قضاوت های نا به جا جلوگیری کند.

کتاب مغالطه های پر کاربرد نوشته ریچارد پل و لیندا الدر با ترجمه و بازنویسی مهدی خسروانی توسط موسسه ی نشر نو به چاپ رسیده است.

برشی از متن کتاب

افراد فریبکار به خوبی می‌دانند که اگر به کسی اتهامی جدی بزنیم، آن کس نمی‌تواند لکه آن اتهام را از دامن خود پاک کند. پاک کردن لکه اتهام اگر ممکن باشد بسیار دشوار است همه ما این ضرب المثل را شنیده ایم که "تا نباشد چیزکی مردم نگویند چیزها" و بیشتر مردم در اعماق ذهن شان این ضرب المثل را باور دارند. بنابراین وقتی به کسی تهمت دزدی چند میلیاردی می‌زنند آن شخص باید بسیار تلاش کند تا ذهن مردم را از این اتهام پاک کند و بسیار بعید است که در این کار کاملا موفق شود. شایعه ها به آسانی فراموش نمی شوند و بدگمانی هایی که در ذهن مردم باقی می مانند ممکن است هیچ شانسی برای بازگشت آبروی شخص باقی نگذارند به همین دلیل ایجاد بدگمانی یکی از بزرگ‌ترین خطا ها در میان این 44 ترفند است. در ماجرای مک کارتی بسیاری از خانواده ها و دوستی ها از هم پاشیدند و بسیاری از شغل ها از دست رفتند و علتش چیزی جز قدرت شایعه و ذهنیت "تا نباشد چیزکی مردم نگویند چیزها" نبود. سناتور مک‌کارتی و کمیته فعالیت‌های ضد آمریکایی که تشکیل داده بود افراد را به دادگاه علنی می کشاندند و به گونه ‌ای جو سازی می ‌کردند که مجبور به همکاری با کمیته شوند و اسم چپگرها را فاش کنند و در غیر این صورت متهم به بی علاقگی به کشور شوند. وقتی کسی با درخواست آنها موافقت نمی‌کرد مخاطبان پرشمار تلویزیونی نتیجه میگرفتند شهروندانی که همکاری نمی کنند کمونیستند و در نتیجه ضد آمریکایی اند. بیشتر کسانی که با کمیته فعالیت‌های ضد آمریکایی مخالفت کردند شغلشان را از دست دادند، خانواده‌های شان طرد شدند و بچه هایشان در مدرسه مورد تمسخر و آزار و اذیت قرار گرفتند. بیشتر آنها هنگامی که درخواست کار می دادند با رای منفی هیئت‌های تصمیم ‌گیری مواجه می ‌شدند و نمی‌توانستند در حرفه خودشان مشغول به کار شوند. مثلاً اگر یک اتهام از فضای گفتگوی خصوصی بیرون نرود نمی ‌توان پرونده اش را بست، اما همین که تبدیل به شایعه شود دیگر کاری نمی ‌توان کرد. مردم عاشق این هستند که خبرها را پخش کنند: البته من هنوز باور نکرده ام اما می دانستید که بعضی ها می گویند فرهاد به همسر و بچه هایش خیانت کرده است؟ شرم آور است مگر نه؟ بعضی وقت ها مقام ‌های حکومتی از این ترفند استفاده می‌کنند که در این صورت به آن گسترش اطلاعات گمراه کننده گفته می ‌شود. اتهام‌هایی که دولت از نادرستی آنها مطلع است اما می داند که مردم آن را باور خواهند کرد. برای مثال هنگامی که حکومت می خواهد به کشوری دیگر تجاوز کند داستان هایی مجعول درباره شرارت های آن کشور در میان مردم کشور خودش راه می اندازد زیرا این کار به اقدام تجاوزکارانه اش اعتبار می بخشد. هیتلر از این راهبرد به خوبی استفاده کرد. حکومت آمریکا نیز غالباً به انتشار اطلاعات گمراه کننده متوسل شده است. برای مثال هنگامی که می خواست نیروی دریایی را با آمریکای جنوبی و مرکزی ازامکانات حکومتی را کنار بگذارد و حکومت را به قدرت برساند که رابطه دوستانه با آمریکا داشته باشد. ممکن است بگویید که این فریب سرانجام آشکار می‌شود و پس از چند سال مردم متوجه مجعول بودن آن داستان‌ها می ‌شوند اما این امر هیچ اهمیتی برای کسانی که آن داستان ها را جعل کردند ندارد. افراد فریبکار به خوبی می‌دانند که اگر به کسی اتهامی جدی بزنیم، آن کس نمی‌تواند لکه آن اتهام را از دامن خود پاک کند. پاک کردن لکه اتهام اگر ممکن باشد بسیار دشوار است همه ما این ضرب المثل را شنیده ایم که "تا نباشد چیزکی مردم نگویند چیزها" و بیشتر مردم در اعماق ذهن شان این ضرب المثل را باور دارند. بنابراین وقتی به کسی تهمت دزدی چند میلیاردی می‌زنند آن شخص باید بسیار تلاش کند تا ذهن مردم را از این اتهام پاک کند و بسیار بعید است که در این کار کاملا موفق شود. شایعه ها به آسانی فراموش نمی شوند و بدگمانی هایی که در ذهن مردم باقی می مانند ممکن است هیچ شانسی برای بازگشت آبروی شخص باقی نگذارند به همین دلیل ایجاد بدگمانی یکی از بزرگ‌ترین خطا ها در میان این 44 ترفند است. در ماجرای مک کارتی بسیاری از خانواده ها و دوستی ها از هم پاشیدند و بسیاری از شغل ها از دست رفتند و علتش چیزی جز قدرت شایعه و ذهنیت "تا نباشد چیزکی مردم نگویند چیزها" نبود. سناتور مک‌کارتی و کمیته فعالیت‌های ضد آمریکایی که تشکیل داده بود افراد را به دادگاه علنی می کشاندند و به گونه ‌ای جو سازی می ‌کردند که مجبور به همکاری با کمیته شوند و اسم چپگرها را فاش کنند و در غیر این صورت متهم به بی علاقگی به کشور شوند. وقتی کسی با درخواست آنها موافقت نمی‌کرد مخاطبان پرشمار تلویزیونی نتیجه میگرفتند شهروندانی که همکاری نمی کنند کمونیستند و در نتیجه ضد آمریکایی اند. بیشتر کسانی که با کمیته فعالیت‌های ضد آمریکایی مخالفت کردند شغلشان را از دست دادند، خانواده‌های شان طرد شدند و بچه هایشان در مدرسه مورد تمسخر و آزار و اذیت قرار گرفتند. بیشتر آنها هنگامی که درخواست کار می دادند با رای منفی هیئت‌های تصمیم ‌گیری مواجه می ‌شدند و نمی‌توانستند در حرفه خودشان مشغول به کار شوند. مثلاً اگر یک اتهام از فضای گفتگوی خصوصی بیرون نرود نمی ‌توان پرونده اش را بست، اما همین که تبدیل به شایعه شود دیگر کاری نمی ‌توان کرد. مردم عاشق این هستند که خبرها را پخش کنند: البته من هنوز باور نکرده ام اما می دانستید که بعضی ها می گویند فرهاد به همسر و بچه هایش خیانت کرده است؟ شرم آور است مگر نه؟ بعضی وقت ها مقام ‌های حکومتی از این ترفند استفاده می‌کنند که در این صورت به آن گسترش اطلاعات گمراه کننده گفته می ‌شود. اتهام‌هایی که دولت از نادرستی آنها مطلع است اما می داند که مردم آن را باور خواهند کرد. برای مثال هنگامی که حکومت می خواهد به کشوری دیگر تجاوز کند داستان هایی مجعول درباره شرارت های آن کشور در میان مردم کشور خودش راه می اندازد زیرا این کار به اقدام تجاوزکارانه اش اعتبار می بخشد. هیتلر از این راهبرد به خوبی استفاده کرد. حکومت آمریکا نیز غالباً به انتشار اطلاعات گمراه کننده متوسل شده است. برای مثال هنگامی که می خواست نیروی دریایی را با آمریکای جنوبی و مرکزی ازامکانات حکومتی را کنار بگذارد و حکومت را به قدرت برساند که رابطه دوستانه با آمریکا داشته باشد. ممکن است بگویید که این فریب سرانجام آشکار می‌شود و پس از چند سال مردم متوجه مجعول بودن آن داستان‌ها می ‌شوند اما این امر هیچ اهمیتی برای کسانی که آن داستان ها را جعل کردند ندارد. افراد فریبکار به خوبی می‌دانند که اگر به کسی اتهامی جدی بزنیم، آن کس نمی‌تواند لکه آن اتهام را از دامن خود پاک کند. پاک کردن لکه اتهام اگر ممکن باشد بسیار دشوار است همه ما این ضرب المثل را شنیده ایم که "تا نباشد چیزکی مردم نگویند چیزها" و بیشتر مردم در اعماق ذهن شان این ضرب المثل را باور دارند. بنابراین وقتی به کسی تهمت دزدی چند میلیاردی می‌زنند آن شخص باید بسیار تلاش کند تا ذهن مردم را از این اتهام پاک کند و بسیار بعید است که در این کار کاملا موفق شود. شایعه ها به آسانی فراموش نمی شوند و بدگمانی هایی که در ذهن مردم باقی می مانند ممکن است هیچ شانسی برای بازگشت آبروی شخص باقی نگذارند به همین دلیل ایجاد بدگمانی یکی از بزرگ‌ترین خطا ها در میان این 44 ترفند است. در ماجرای مک کارتی بسیاری از خانواده ها و دوستی ها از هم پاشیدند و بسیاری از شغل ها از دست رفتند و علتش چیزی جز قدرت شایعه و ذهنیت "تا نباشد چیزکی مردم نگویند چیزها" نبود. سناتور مک‌کارتی و کمیته فعالیت‌های ضد آمریکایی که تشکیل داده بود افراد را به دادگاه علنی می کشاندند و به گونه ‌ای جو سازی می ‌کردند که مجبور به همکاری با کمیته شوند و اسم چپگرها را فاش کنند و در غیر این صورت متهم به بی علاقگی به کشور شوند. وقتی کسی با درخواست آنها موافقت نمی‌کرد مخاطبان پرشمار تلویزیونی نتیجه میگرفتند شهروندانی که همکاری نمی کنند کمونیستند و در نتیجه ضد آمریکایی اند. بیشتر کسانی که با کمیته فعالیت‌های ضد آمریکایی مخالفت کردند شغلشان را از دست دادند، خانواده‌های شان طرد شدند و بچه هایشان در مدرسه مورد تمسخر و آزار و اذیت قرار گرفتند. بیشتر آنها هنگامی که درخواست کار می دادند با رای منفی هیئت‌های تصمیم ‌گیری مواجه می ‌شدند و نمی‌توانستند در حرفه خودشان مشغول به کار شوند. مثلاً اگر یک اتهام از فضای گفتگوی خصوصی بیرون نرود نمی ‌توان پرونده اش را بست، اما همین که تبدیل به شایعه شود دیگر کاری نمی ‌توان کرد. مردم عاشق این هستند که خبرها را پخش کنند: البته من هنوز باور نکرده ام اما می دانستید که بعضی ها می گویند فرهاد به همسر و بچه هایش خیانت کرده است؟ شرم آور است مگر نه؟ بعضی وقت ها مقام ‌های حکومتی از این ترفند استفاده می‌کنند که در این صورت به آن گسترش اطلاعات گمراه کننده گفته می ‌شود. اتهام‌هایی که دولت از نادرستی آنها مطلع است اما می داند که مردم آن را باور خواهند کرد. برای مثال هنگامی که حکومت می خواهد به کشوری دیگر تجاوز کند داستان هایی مجعول درباره شرارت های آن کشور در میان مردم کشور خودش راه می اندازد زیرا این کار به اقدام تجاوزکارانه اش اعتبار می بخشد. هیتلر از این راهبرد به خوبی استفاده کرد. حکومت آمریکا نیز غالباً به انتشار اطلاعات گمراه کننده متوسل شده است. برای مثال هنگامی که می خواست نیروی دریایی را با آمریکای جنوبی و مرکزی ازامکانات حکومتی را کنار بگذارد و حکومت را به قدرت برساند که رابطه دوستانه با آمریکا داشته باشد. ممکن است بگویید که این فریب سرانجام آشکار می‌شود و پس از چند سال مردم متوجه مجعول بودن آن داستان‌ها می ‌شوند اما این امر هیچ اهمیتی برای کسانی که آن داستان ها را جعل کردند ندارد.

فهرست

.سخنی با خواننده .حقیقت و فریب در ذهن انسان .اندیشه ورزان غیر سنجشگر .فریب کاران ماهر .افرادی که هم سنجشگراند و هم با انصاف .مفهوم مغالطه .نامگذاری مغالطه ها .اشتباه یا مغالطه؟ .هیچ فهرست جامعی از مغالطه ها وجود ندارد .تعمیم های نقص دار .تحلیل تعمیم ها .علت دانستن امر مقدم؛ خطا در تعمیم .تمثیل ها و استعاره ها .چهل و چهار روش خباثت برای برنده شدن در بحث ها .اگر طرف مقابل شما را متهم به چیزی کرد شما نیز همان اتهام را به او وارد کنید .طرف مقابل را متهم کنید که دارد رویه ای نادرست پایه ‌گذاری می ‌کند؛ رویه ‌ای که به فاجعه می ‌انجامد .به آتوریته ها متوسل شوید .به تجربه متوسل شوید .به ترس متوسل شوید .به دلسوزی متوسل شوید .به سنت متوسل شوید .قیافه حق به جانب بگیرید .به شخص حمله کنید .مصادره به مطلوب کنید .کمال طلبی کنید .دو راهی کاذب ایجاد کنید .برای پشتیبانی دیدگاهتان از تمثیل و استعاره استفاده کنید .نتیجه گیری های طرف مقابل را زیر سوال ببرید .بدگمانی ایجاد کنید: تا نباشد چیزکی مردم نگویند چیزها .از حریفتان پهلوان پنبه بسازید .ناسازگاری ها را انکار یا از آنها دفاع کنید .خودتان را پاک و رقیب را پلید جلوه دهید با ظرافت از پرسش ها طفره بروید .چاپلوسی مخاطب را بکنید .دور حرف تان حفاظ بکشید .شواهد را نادیده بگیرید .موضوع اصلی را نادیده بگیرید .به شواهدی که مدعای شما را تضعیف می کنند حمله کنید .با صدای بلند به نکته های کم اهمیت تاکید کنید .از استدلال دنیایی خشن استفاده کنید .دست به تعمیم های فراگیر و خیره کننده بزنید .ناسازگاری های دیدگاه طرف مقابل را بزرگ کنید .طرف مقابل را به سخره بگیرید .موضوع را بیش از حد ساده کنید .فقط مخالفت کنید .تاریخ را هرطور که می خواهید بازنویسی کنید .در پی منافع شخصی و گروهی تان باشید .زمینه بحث را عوض کنید .بار اثبات را بر دوش طرف مقابل بیندازید .از پیچش غفلت نکنید .کلی ‌گویی کنید .از گفتار دوگانه استفاده کنید .دروغ بزرگ بگویید .با واژه ها و نمادهای انتزاعی به گونه ای برخورد کنید که گویی اشیای واقعی اند .نعل وارونه بزنید .آمار پراکنی کنید .از معیارهای دوگانه استفاده کنید .جدول: 44 شیوه نادرست برای پیروزی در بحث ها .تمرین تشخیص مغالطه .تشخیص مغالطه؛ تحلیل یک سخنرانی قدیمی .تشخیص مغالطه؛ تحلیل یکی از سخنرانی های جرج بوش .تشخیص مغالطه؛ تحلیل سخنرانی یک نامزد ریاست جمهوری .فراط و تفریطی که باید از آن بپرهیزید .جمع بندی: مغالطه در جهان آرمانی و جهان واقعی .واژه نامه توصیفی

مجموعه ی راهنمای اندیشه ورزان 44 ترفند کثیف برای برنده شدن در بحث ها نویسنده: ریچارد پل- لیندا الدر مترجم: مهدی خسروانی  انتشارات: نشر نو