کتاب معماری ایران (مصالح شناسی سنتی) - زمرشیدی

کتاب معماری ایران (مصالح شناسی سنتی) تألیف حسین زمرشیدی توسط انتشارات زمرد چاپ شده است.

اگر آثار بی همتای ایران را با هم مطالعه کنیم، به این نکته مهم پی خواهیم برد که هر یک از آثار شگرف این مرز و بوم، از سه اصل کلی، طراحی، اساس سازی و نماسازی برخوردار است. که هر یک از این سه اصل به بررسی معماری این مرز و بوم به صورتی جامع می پردازد. سوالی که در رابطه با این سازه ها مطرح می شود این است که چه چیز باعث پایداری این عناصر و جزییات پر ارزش در آثار ایران شده است؟ مسلما مصالح بسیار مرغوبی که طی قرنها و هزاره ها در روشهای سنتی توسط پدید آورندگان آن بوجود آمده و به تکامل رسیده است. تا جایی که امروزه نیز از شیوه های تهیه مصالح سنتی هم در جهت آثار قدیمی و اسلامی و هم در جهت آثار سنتی مسکونی و هم در بناسازیهای روز، از آن نهایت بهره گیری می شود. چرا که در مواردی دیده شده است با توجه به عدم دسترسی به مصالح امروزی می توان با مصالح سنتی در اقصی نقاط کشور، حتی شهرهای دور و نزدیک به واقع مقاوم ترین و زیباترین بناهای مسکونی، اجتماعی، فرهنگی و هنری را به بهترین شکل ممکن بوجود آورد. این اثر از جهت فلسفه معماری و هم از جهت فلسفه مصالح سنتی مورد استفاده صاحب نظران و  دست اندرکارانی است که با بهره گیری از مصالح سنتی بناهایی از جهت مقاوم بودن و هم از حیث زیبایی در گوشه کنار ایران می سازند.

 

فهرست

مصالح شناسی، خشت خصوصیات ویژه خشت در بناهای خشتی آثار آجری هزاره دوم قبل از میلاد هنر آجرکاری دوران سلجوقی آجر شش ضلعی آماده سازی آهک، گچ، پیدایش گچ شناخت سنگها، شناخت از نظر شکل ظاهری جلاس سنگها، رنگ مات، معادن سنگ در ایران تاریخچه مصرف چوب در ایران مصرف چوب در صنعت نگهداری چوب ترکیبات مضر در ماسه تهیه شیره آهک، ملات گل آهک تهیه طرح و نقش، نحوه ساروج بری ملات ماسه سیمان، ملات باتارد، قیر تاریخچه مصرف قیر معدنی نقش دهی دیوار نگاره، مقن کردن طرح رنگهای مورد مصرف در نقاشی رنگهای جوهری، رنگ آمیزی شیشه سازی، شیشه جام تار، شیشه جام تودار شیشه جام آینه ای، شیشه جام رنگی، شیشه جام الوان شیشه جام اره ای

برشی از متن کتاب

تاریخچه کوتاهی درباره پیدایش آجر در آثار ایران پیشینه وساخت آجر به سالهای باستان می رسد و به موجب مدارک موجود پیدایش و مصرف آجر پیش از تاریخ و هزاران سال قبل از آن بوده است. در ادوار باستان در کناره ی رودهای دجله وفرات و پس از طغیان آنها، مقدار زیادی گل و لای بر سطح زمین رسوب می کرد. این رسوبات که دارای چسبندگی خاص بودند و پس از اینکه در اثر تابش خورشید آب و گل و لای آنها تبخیر می شد، ترک هایی به وجود می آمد که لای خشک به صورت مکعب های نامنظم در می آمد که این ترکیب به علت چسبندگی زیاد که از خاک و املاح آن بدست می آمد، به صورت ملات جهت دیوارهای گل چینه ای در آن روزگار مصرف می شد. قابل توجه می باشد که اجاقهای چادرنشینهایی که در کنار رودها به کار گله داری مشغول بوده اند، در اثر نفوذ آتش سخت شده که در واقع این پدیده سبب پیدایش نحوه پخت و در نتیجه آجر گردیده است. در سالهای بعد، همزمان در ساخت برج بابِل خشت زدن و پختن آجر به وسیله بابلیها ابداع شد و به همین سبب نام آجر که یک واژه بابلی است در اغلب زبانها به همین نام مشهور شده است. پس از این مرحله به وسیله کلدانیها پخت آجر به تکامل رسید و با پیدایش آجر تحولی در ساختمان بناها که تا آن روزگار خشتی و گلی بودند به وجود آمد. در نتیجه این امر سبب آغاز بناهای مستحکم و آجری گردید. قابل ذکر است که آجرهای اولیه بدون قالب و نظیر بالش ساخته می شده است.

نویسنده: حسین زمرشیدی انتشارات: زمرد