کتاب مبانی مهندسی مالی و مدیریت ریسک - راعی

کتاب مبانی مهندسی مالی و مدیریت ریسک تالیف دکتر رضا راعی و دکتر علی سعیدی توسط انتشارات سمت به چاپ رسیده است.

مهندسی مالی برای دو گروه سرمایه گذار و سرمایه پذیر راهکارهای مناسبی ارائه می دهد تا هر دو بتوانند ریسک خود را به حداقل برسانند. به دست دادن نرخ مناسب سود برای سرمایه گذار و تأمین منابع مالی مناسب با نرخی پایین‌تر از نرخ متداول بهره برای سرمایه‌پذیر، همگی از مانورهای مهندسی مالی می باشند. در این میان قرارداد آتی، پیمان آتی، قرارداد تاخت و اختیار معامله ابزارهایی هستند که می توانند در معاملات به طور مجزا یا ترکیبی، برای مقاصد از پیش طراحی شده استفاده شوند.

کتاب "مبانی مهندسی مالی و مدیریت ریسک" مشتمل بر شش فصل می باشد: 1- مقدمه ای بر مهندسی مالی 2- ریسک 3- محصولات مالی و فرآیند  طراحی آن 4- قرارداد آتی و پیمان آتی 5- قرارداد اختیار معامله 6- قرارداد تاخت

در فصل اول سعی شده مباحث مقدماتی از جمله تعاریف و حوزه فعالیت مهندسی مالی ارائه و نظرات مختلف از دانشمندان و صاحب نظران و نیز مفهوم نوآوری در این رشته مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد. فصل دوم علاوه بر معرفی مقاله ریسک و برشمردن انواع آن، به روابط منطقی برای محاسبه و سنجش و نیز روش های مدیریت آن می پردازد. هم چنین انواع ریسک هایی که یک سازمان با آن مواجه می‌شود را بر می شمارد. فصل سوم در خصوص محصولات فیزیکی و غیر فیزیکی و سپس در مورد فرایند طراحی محصولات جدید مالی و اینکه مهندسان مالی چگونه فرآیند ایجاد محصولات را انجام می دهند، بحث می کند. فصل چهارم مباحثی همچون قیمت گذاری و نیز ارزش قرارداد و پیمان های آتی را عنوان می کند.  فصل پنجم ساز و کار معاملات قرارداد اختیار معامله در بازارهای مالی و قیمت‌گذاری این ابزار و چند روش معروف از قیمت‌گذاری اختیار معامله را مطرح می کند. فصل ششم مخاطب را با برخی از ترکیب های گسترده از معاملات تاخت که توسط مهندسین مالی طراحی شده اند، آشنا می کند.

 

برشی از متن کتاب

فصل دوم: ریسک 4-2 مدیریت ریسک مدیریت ریسک عبارت است از فرایندی که از طریق آن یک سازمان یا سرمایه گذار با روشی بهینه در مقابل انواع ریسک ها از خود واکنش نشان می دهد. کلیه ی سازمان‌ ها اعم از تولیدی و خدماتی منابع را جمع‌آوری و در پروژه‌های خاصی سرمایه‌گذاری می‌کنند که شرایط عدم اطمینان بر کلیه ی این سرمایه‌گذاری ها حاکم است. سازمان های موفق سازمان‌هایی خواهند بود که بر این شرایط احاطه یابند و این شرایط منجر به شکست آنها نشود. بر این اساس مدیریت ریسک ابتدا انواع ریسک ها را شناسایی می‌کند و سپس روش کنترل آن ها را مشخص می سازد. ناگفته نماند که ریسک ها را به طور کلی نمی توان از بین برد، بلکه باید روشی برای کنترل آنها جست. منابع ریسک در بخش های قبل تعریف شده و نحوه ی اندازه گیری آن نیز بیان گردید. برای مدیریت انواع ریسک روش های متفاوتی نیز وجود دارد. به عنوان مثال صاحبان سوپرمارکت ‌ها و یا خانوارها برای مدیریت ریسک ناشی از سرقت و یا آتش سوزی از بیمه اموال استفاده می‌کنند. بنابراین انواع بیمه برای موارد مختلف را می‌توان نوعی مدیریت ریسک نامید. انعقاد قراردادهای مختلف بین خریداران و فروشندگان نوع دیگری از مدیریت ریسک است که از طریق آن قیمت و کیفیت کالای مورد معامله مشخص می گردد. در این بخش که در حقیقت مطلع موضوعات اصلی کتاب است، به بیان تعاریف و توضیحاتی در خصوص مدیریت ریسک و اهمیت آن در سازمان های امروزی می پردازیم. 1-4-2 ابزارها و روش های مدیریت ریسک همان طور که اشاره شد برای مدیریت ریسک  روش‌های متعددی وجود دارد.  برخی از انواع ریسک را نمی توان تحت کنترل قرار داد، از جمله ریسک سیاسی و ریسک بلایای طبیعی که سرمایه‌گذاری را تحت تأثیر قرار می دهد. به عبارت دیگر آنچه پیش از این تحت عنوان ریسک سیستماتیک معرفی گردید، موضوع مدیریت ریسک قرار نمی‌گیرد. ابزارهای مدیریت ریسک بر اساس ابزارها و قراردادهای تعریف شده ی مالی، مشارکت‌کنندگان بازارهای مالی را به یکدیگر معرفی و با روش‌های استانداردی ریسک را بین دو گروه توزیع می‌کند. شخصی که شرایط ثبات را می‌پسندد، شرایط ثبات را خریداری می‌کند و بابت آن هزینه ی مشخصی می پردازد، در مقابل کسی که ریسک را خریداری کرده، شرایط عدم اطمینان را می پذیرد، در مقابل آن بهای ثابتی نیز دریافت می‌کند. به عبارت دیگر یک طرف در قبال دریافت هزینه ای ثابت، طرف دیگر را در مقابل ریسک های خاصی بیمه می‌کند. ابزارهای مدیریت ریسک هر یک با شیوه‌ای خاص فرآیند توزیع ریسک را انجام می‌دهند. قراردادها و پیمان های آتی، شرکت ها را در مقابل ریسک آتی مصون می دارند. این گونه قراردادها  نرخ های ثابت و نرخ های شناور آتی را با یکدیگر مرتبط می سازند و به طرفین قرارداد اجازه می‌دهند تا این نرخ ها را به یکدیگر تبدیل کنند. به عنوان مثال اگر شرکتی تولید کننده ی الیاف مصنوعی باشد که قیمت آن دارای نوسانات زیادی است، می‌تواند محصول خود را در بازارهای آتی به قیمت از پیش تعیین شده بفروشد. بر این اساس اگر قیمت آتی الیاف مصنوعی کاهش یابد، شرکت محصول خود را با قیمت از پیش تعیین شده به فروش می‌رساند و ریسک نرخ فروش، آن شرکت را متضرر نخواهد ساخت؛ البته همزمان، منافع ناشی از افزایش قیمت الیاف مصنوعی نیز از آن شرکت سلب می گردد. بنابراین قراردادهای آتی هرگونه نوسانی را خنثی می‌کنند.

فهرست

فصل اول: مقدمه ای بر مهندسی مالی خلاصۀ فصل پرسش‌ها مسائل منابع فصل فصل دوم: ریسک خلاصۀ فصل پرسش‌ها مسائل منابع فصل فصل سوم: محصولات مالی و فرآیند طراحی آن خلاصۀ فصل پرسش‌ها مسائل منابع فصل فصل چهارم: قرارداد آتی و پیمان آتی خلاصۀ فصل پرسش‌ها مسائل منابع فصل فصل پنجم: قرارداد اختیار معامله خلاصۀ فصل پرسش‌ها مسائل منابع فصل فصل ششم: قرارداد تاخت خلاصۀ فصل پرسش‌ها مسائل منابع فصل  

• نویسندگان: دکتر رضا راعی - دکتر علی سعیدی
• انتشارات: سمت