کتاب مبانی علم تاریخ اثر دکتر حسین مفتخری توسط انتشارات سمت به چاپ رسیده است.
کتاب "مبانی علم تاریخ" دارای هشت فصل می باشد که در ادامه پس از بیان عناوین اصلی به شرحی مختصر از این فصل ها می پردازیم:
- تعاریف و مفاهیم 2. کلیات فلسفه نظری تاریخ 3. کلیات فلسفه علم تاریخ 4. علمیت تاریخ 5. معرفت شناسی تاریخی 6. روش شناسی تاریخی 7. تبیین در تاریخ 8. علیت و پیش بینی در تاریخ
-فصل اول: تعاریف و مفاهیم
با سوالاتی مانند تاریخ چیست؟ آیا در پس رخدادهای تاریخی اندیشه و ذهنیتی خاص نهفته است؟و .... آغاز می شود و در واقع با طرح این سوالات می خواهد بر ضرورت دانستن مفاهیم و اصول کاربردی در حوزهء تاریخ تاکید ورزد و بعد به تعاریف و مفاهیمی همچون: فلسفه، تاریخ، علم، علم تاریخ و فلسفهء تاریخ می پردازد.
- فصل دوم: کلیات فلسفه نظری تاریخ
این فصل برخی نظریه ها را توضیح می دهد، از جمله نظریه، ویکو که از مهم ترین فیلسوفان قرن هفده می باشد و نظریات و اندیشه های خود را در کتاب معروفش به نام علم نو به نگارش درآورده است. هگل، جامع ترین نظریه در مورد فلسفه تاریخ را بیان کرده است. تاریخ از دیدگاه هگل، اندیشه و تفکر تاریخی است. آگوستین، نظریه ای دینی از فلسفه تاریخ ارائه داده است. مارکس، معروف ترین اندیشمند در عرصهء فلسفهء نظری تاریخ است و برخی نظریه پردازان دیگر را به اختصار توضیح می دهد.
-فصل سوم: کلیات فلسفه علم تاریخ
سومین فصل تاریخچه، قدمت و علل پیدایش فلسفهء علم تاریخ را مورد بحث قرار می دهد، مثلا دکارت فیلسوفی ضد تاریخی بود و او معتقد بود تاریخ، علم نیست.
-فصل چهارم: علمیت تاریخ
این فصل تاریخ را از منظر علم مورد بررسی قرار می دهد. و نگاهی علمی به تاریخ می اندازد.
-فصل پنجم: معرفت شناسی تاریخی
بحث معرفت شناسی تاریخ در این فصل بیان می گردد. آیا تاریخ ساختهء مورخان نیست؟ آیا به نتایج تحقیقات مورخان می توان اعتماد کرد؟
-فصل ششم: روش شناسی تاریخی
فصل ششم به روش تحقیق در تاریخ می پردازد.
-فصل هفتم: تبیین در تاریخ
هفتمین فصلِ این کتاب، ضرورت تبیین تاریخ را بیان می کند. چرا ساسانیان از اعراب مسلمان شکست خوردند؟
فصل هشتم: علیت و پیش بینی در تاریخ
و نهایتاً فصل آخر، مبحث علت و پیش بینی در تاریخ را شرح می دهد.
در کل تاریخ زمینه ای را در اختیار ما قرار می دهد تا رفتار افراد انسانی، جوامع و نحوه واکنش آنها به چالش ها و فرصتها را آن هم در متنوع ترین شرایط بفهمیم. تاریخ ما را در موضع بهتری قرار می دهد تا با خردمندی واکنش نشان دهیم. دیدگاه ما را تعدیل و تصحیح می کند و درک درستی نسبت به آنچه پیش می آید، به دست می دهد.
فهرست
فصل اول: تعاریف و مفاهیم تاریخ چیست؟ معرفت فلسفه علم معرفت درجه یک و معرفت درجه دو فلسفه علم فلسفه تاریخ فصل دوم: کلیات فلسفه نظری تاریخ ادوار تطور فلسفه های نظری تاریخ
- فلسفه های ادواری – اسطوره های عهد باستان
- فلسفه های خطی – دینی عهد میانه
- فلسفه های خطی – غیر دینی عهد جدید (عصر ترقی)
- فلسفه های دوری مدرن
- قانونیت باوری (الگوی قانون فراگیر)
- تأویل گرایی، تفسیرگرایی (تاریخیت باوری)، معناگرایی
- تبیین های روایی، نقلی (تکوینی)
- اقسام تبیین
- تبیین های کارکردی
- تبیین های ساختاری
برشی از متن کتاب
تاریخ و علم تاریخ تاریخ مفهومی انتزاعی است که حداقل دو معنا از آن مشتق می شود: گاه ناظر به وقایع گذشته و گاه معطوف به مطالعه و بررسی وقایع است. بنابراین هم به علم تاریخ و هم به موضوع آن، تاریخ اطلاق می شود. لذا یکی از مواردی که معمولا باعث اشتباه می شود همین موضوع است. برخی برای سهولت در تفکیک، اصطلاحا اولی،تاریخ را، تاریخ 1 و دومی، علم تاریخ را تاریخ 2 می نامند. منظور از تاریخ1، مجموعه حوادث فرهنگی، طبیعی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی و رویدادهایی است که در گذشته و در زمان و مکان در متن زندگی انسانها و در رابطه با آنها رخ داده است. این رویدادها شامل اموری می شود که از قبیل کردارها و دستاوردهای مادی و معنوی انسانها و هر آنچه گفته، اندیشیده و عمل کرده اند؛ اما تاریخ 2، معرفتی است ناظر به وقایع جزیی و درک پدیده های فوق الذکر که در ذهن مورخ شکل می گیرد و از نوع معرفت درجه یک است. به عبارت دیگر تاریخ، موقعیتی هستی شناختی دارد و تاویل و فهم از رویداد (علم تاریخ) موقعیتی شناخت شناسی است. والش تاریخ 2 را عبارت از بازگو کردن کلیهء اعمال گذشته انسان می دانسته است به گونه ای که نه تنها در جریان وقایع قرار می گیریم، بلکه علت وقوع آن حوادث را نیز باز می شناسیم. به عبارتی دیگر هدف تاریخ هم معرفت به افراد انسان و هم آگاهی به روابط اجتماعی ایشان در گذشت ایام است. منظور از اجتماعی در واقع کل اموری است که در حیات آدمی موثر است، نظیر امور اقتصادی، مذهبی، سیاسی، هنری، حقوقی، نظامی و علمی است.
نویسنده: دکتر حسین مفتخری انتشارات: سمت
۷ روز ضمانت بازگشت وجه
ضمانت اصالت کالا
۷ روز هفته ۲۴ ساعته
امکان پرداخت در محل
امکان تحویل در محل
ثبت دیدگاه
دیدگاه کاربران