کتاب مبانی تاریخ اجتماعی ایران - شعبانی

کتاب مبانی تاریخی اجتماعی ایران، تألیف دکتر رضا شعبانی توسط نشر قومس به چاپ رسیده است.

کتاب پیش رو، زندگی اجتماعی سیاسی ایرانیان  از دوره ی آمدن مادها و نحوه ی پیدایش دولت و ملت در ایران را بررسی می کند. نویسنده در فصل های میانی کتاب روابط میان حکومت و مردم و مناسبات میان آن ها در ایران باستان را شرح می دهد، همچنین مقاومت های مردمی نسبت به عوامل تضعیف کننده وحدت و یکپارچگی ملی و گاها استبداد حاکم را مورد بررسی قرار می دهد و در ادامه ویژگی های فرهنگی میان مردم را شرح می دهد.بی شک دانستن آنچه در گذشته ی یک ملت و سرزمین رخ داده، در تحقق بخشیدن آرمان ها و آینده ای روشن برای آن ملت نقشی کلیدی خواهد داشت.

 

فهرست

بخش اول: خصوصیات عمومی جوامع ایرانی پیش از تاریخ فصل اول: آمدن آریاها به فلات ایران بخش دوم: حضور در تاریخ فصل اول: تشکیل دولت فصل دوم: پیدایش ملت بخش سوم: شکل پذیری تاریخ اجتماعات ایرانی -الف: روابط مبتنی بر ارزش های مشروع اجتماعی -ب: مناسبات ناشی از شکل گیری تطابق اجتماعی: فصل اول: روستا و مشخصه های فرهنگی آن فصل دوم: زندگی و فرهنگ شهری فصل سوم: نمودهای حیات شبانکارگی فصل چهارم: تأثیر موقع جغرافیایی -ج: روابط مبتنی بر ادغام پذیری اجتماعی: فصل اول: مفروضات فصل دوم: نهاد خانواده فصل سوم: طبقات اجتماعی -د: روابط مبتنی بر جهت گیری اجتماعی: فصل اول: مفروضات فصل دوم: سازمان سیاسی فصل سوم: مشروعیت پذیری سیاسی اجتماعی حکام فصل چهارم: نوع حکومت فصل پنجم: جایگاه حکومت در جامعه فصل ششم: روابط شاه با جامعه بخش چهارم: مقاومت های ملی فصل اول: مبارزه های فرهنگی فصل دوم: تلاش های سازمان یافته اجتماعی -الف: عیاران -ب: خانقاه ها و مجامع اهل طریق بخش پنجم: خصوصیات فرهنگ و تمدن ایرانی -الف: پیوستگی -ب: توان جاذبه و دافعه -ج: قابلیت تلفیق و تطبیق با امور و اتفاقات غیر مترقب و حوادث پیش بینی نشده -د: ترقی خواهی و نوگرایی -هـ: خصیصه اطاعت از رؤسا و بزرگان قوم -و: اخلاقی ماندن و مذهبی بودن -ز: قهرمان دوستی -ح: جمال گرایی منابع نمایه

برشی از متن کتاب

مقصود از «ایران»، حتی در مفهوم فلات و نجد، گستره و میدان جغرافیایی خاصی نیست که فرهنگ ایرانی در آن رواج داشته است چه این خود میدانی گسترده بوده است بلکه کلیت یکپارچه ای است که در برد و سایه نهاد سیاسی مسلط و منبعث از آن که همان «نهاد دولت» بوده قرار گرفته است. بدین سان و بنا به تعریف فلسفی و جامعه شناختی، ملت ایران به عنوان کلی یکپارچه همراه با بعد مکمل خود یعنی دولت ایرانی، که مشترکاً در شرایط تاریخی خاصی پدید آمده اند، بر روی هم ایران را پدید آورده اند و همراه با جغرافیای تاریخی مربوط به کشور ایران را ایجاد کرده اند.هزاره ها پیش از آن که ملتی و دولتی و کشوری به نام ایران وجود داشته باشد، تیره ها و قبیله های بسیاری که دارای زبان و فرهنگ ایران (ائیریه) بودند در پهنه های متفاوت جغرافیایی، که محتملا از شمال دریای سیاه تا سراسر خراسان شمالی و ماوراء النهر را در بر می گرفت، می زیستند و اهورا و زوج مهر و ناهید و دیگر ایزدانی را که هر یک بر نمودی از طبیعت و یا جلوه ای فرهنگی اجتماعی فرمان می راندند، می پرستیدند (ایران چگونه پدید آمد؟). آریاها در حرکت های جمعیتی که از اواسط هزاره های سوم و دوم پیش از میلاد به سوی فلات ایران عمدتاً از صفحات شمال شرقی نجد انجام می شد، گرچه به صورت پراکنده و در گروه های خانوادگی (نمان) و ویس و زنتو می آمدند و بالطبع شمارشان در جریان هر کوچی اندک بود؛ با این همه، تا زمان رسیدن به مرزهای امپراطوری های بزرگ خاور نزدیک (آشور، بابل، لیدی، اورارتو، ایلام) با هیچ گونه مقاومت جدی روبرو نشدند. هر ویس و زنتویی که به پیش می آمد، در هر آن در سرزمینی که با شرایط خود دمساز می دید می ماند؛ آنان از جنوب خراسان تا وهر کانه (گرگان) و تپورستان (طبرستان) و ری سکنی گزیدند و ساکنان قدیمی این سرزمین ها مقاومتی جدی در برابر آنان نشان ندادند (حضور در تاریخ).

نویسنده

رضا شعبانی (متولد 5 خرداد 1317 در صمغ ‌آباد) پژوهشگر تاریخ و استاد دانشگاه شهید بهشتی از سال 1349 می باشد. او در سال 1389 به عنوان چهره ماندگار تاریخ ایران انتخاب شد. پس از اخذ دانشنامه فوق لیسانس، در سال 1346 برای تحصیل در مقطع دکترای تخصصی تاریخ به فرانسه رفت و در دانشگاه سوربن به تحصیل پرداخت. پس از دریافت دکترای تخصصی به کشور بازگشت و به تدریس در دانشگاه اصفهان و دانشگاه ملی (شهید بهشتی) مشغول شد. شعبانی هم چنین از دی ‌ماه سال 1379 مدیریت گروه تاریخ تمدن در مرکز بین ‌المللی گفتگوی تمدن‌ ها و ریاست مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان در اسلام‌ آباد را بر عهده داشت. برخی از آثار وی: تاریخ تحولات سیاسی - اجتماعی ایران در دوره‌های افشاریه و زندیه، تاریخ ایران در عصر افشاریه، کریم خان زند، کلیات تاریخ ایران، مرکز برون مرزی، زوال دولت نادری و...

نویسنده: دکتر رضا شعبانی  انتشارات: قومس