کتاب مانند دماوند؛ گزیده شعر ملک‌الشعراء بهار

درباره‌ی کتاب مانند دماوند؛ گزیده شعر ملک‌الشعراء بهار

کتاب مانند دماوند از مجموعۀ صد مجلدی «صد سال شعر فارسی» می‌باشد. این کتاب آثار برگزیدۀ ملک‌الشعرای بهار که شامل گزیده‌هایی از جلد اول دیوان بهار، اشعار مربوط به اقامت وی در خراسان (1282-1292)، دورۀ اول و دوم اقامت ایشان در تهران، گزیده‌هایی از مجلد دوم دیوان بهار، مثنوی‌ها، غزل‌ها، قطعه‌ها، رباعی‌ها و ترانه‌ها و تصنیف‌ها می‌شود.

محمدتقی بهار مشهور به ملک‌الشعرای بهار شاعر، نویسنده،‌روزنامه‌نگار و از چهره‌های معروف سیاسی ایرانی است که در سال 1304 در مشهد به دنیا آمد. در سن چهارده‌سالگی به شعر روی آورد. هنگامی که بیست سال داشت به صف مشروطه‌خواهان و مبارزات آنان پیوست و در سال 1328 روزنامۀ «نوبهار» را راه‌اندازی کرد. او در سال 1332 به نمایندگی مجلس سوم شورای ملی منسوب شد. یک سال بعد انتشار نوبهار را در تهران از سر گرفت، که این نشریه بارها ممنوع و دوباره آزاد شد.

در 1334 (هجری قمری) انجمن ادبی دانشکده و نیز مجله دانشکده را تأسیس کرد. پس از آغاز سلطنت رضاشاه، بهار از هرگونه فعالیت سیاسی کناره‌گیری کرد و به فعالیت‌های علمی فراوانی نظیر تدریس در دار‌المعلمین عالی پرداخت. پس از سقوط رضاشاه در شهریور 1320، بهار فعالیت‌های سیاسی خود را از سر گرفت و قصیده حب‌الوطن را در اعتراض به شاه جدید سرود.

از این شاعر بزرگ، چندین آثار متنوع منظوم و منثور، انواع مجموعه اشعار سنتی، سخنرانی‌ها و مقالات سیاسی و اجتماعی، تصنیف و ترانه،‌دستور زبان، تاریخ احزاب به جای مانده است. از آثار او می‌توان دیوان اشعار،‌سبک‌شناسی، تاریخ مختصر احزاب سیاسی،  تاریخ تطّور در شعر فارسی و شعر در ایران را نام برد. بهار در روز دوم اردیبهشت 1330، در خانه مسکونی خود در تهران چشم از جهان فرو بست.

بخشی از کتاب مانند دماوند؛ گزیده شعر ملک‌الشعراء بهار

صبر کن

بهارا بِهِل تا گیاهی برآید

درخشی ز ابر سیاهی برآید

در این تیرگی صبر کن شام غم را

که از دامنِ شرق، ماهی برآید

بمان تا در این ژرف‌یخ‌زارِ تیره

به نیروی خورشید راهی برآید

وطن چاهسار است و بندِ عزیزان

بمان تا عزیزی ز چاهی برآید

در این داوری مَهًل ده مدعی را

که فردا به محضر گواهی برآید

به بیدادِ بدخواه، امروز سر کن

که روز دگر دادخواهی برآید

بر این خاک، تیغ دلیری بجنبد

وز این دشت، گردِ سپاهی برآید

مگر از میان بلا گرمگاهی

ز حلقوم مظلوم آهی برآید

مگر زآهِ مظلوم گردی برخیزد

وز آن گرد، صاحب کلاهی برآید

رنج و گنج

برو کار می‌کن مگو چیست کار

که سرمایۀ جاودانی‌ست کار

نگر تا که دهقان دانا چه گفت

به فرزندگان، چون همی خواست خفت:

که میراث خود را بدارید دوست

که گنجی ز پیشینیان اندر اوست

چو شد مهرمَه، کشتگه بَر کنید

همه‌جای آن زیر و بالا کنید

نمانید ناکنده جایی ز باغ

بگیرید از آن گنج هرجا سراغ

پدر مُرد و پوران به امیدِ گنج

به کاویدن دشت بردند رنج

به گاو‌آهن و بیل کندند زود

هم اینجا، هم آن‌جا و هرجا که بود

قضا را در آن سال از آن خوب شخم

ز هر تخم برخاست هفتاد تخم

نشد گنج پیدا، ولی رنجشان

چنان چون پدر گفت شد گنجشان

کتاب مانند دماوند؛ گزیده شعر ملک‌الشعرای بهار، با گردآوری ساعد باقری و سهیل محمودی توسط انتشارات امیرکبیر به چاپ رسیده است.

• صد سال شعر فارسی 1
• شاعر: ملک‌الشعراء بهار
• پژوهش و گزینش: ساعد باقری و سهیل محمودی
• انتشارات: امیرکبیر