کتاب قهرمانان ملی ایران - عبدالرفیع حقیقت (جلد دوم)

کتاب قهرمانان ملی ایران جلد 2 (از حسن صباح تا نادرشاه افشار)، اثر عبدالرفیع حقیقت می‌باشد که توسط نشر کومش به چاپ رسیده است.

هر ملتی نیازمند آگاهی از قهرمانانش و دانستن جان‌فشانی‌ها و از خودگذشتگی‌های آنان است تا به این ترتیب علاوه بر مطلع بودن از پیشینه‌ی زادگاه و سرزمینش، بداند که برای رساندن این سرزمین به دست او چه بزرگانی تلاش کرده، چه جوانانی ایثار نموده و چه قهرمانانی در صحنه‌های خونین تپیده‌اند تا آرمان‌و هدف بزرگ خود که دفاع از مرزو بوم این سرزمین است؛ را زنده نگه دارند. آشنایی با زندگی و شرح حال این دلاورمردان، که تاریخ گواه این از خودگذشتگی آن‌هاست هم شیرین و هم آموزنده می‌نماید که نویسنده‌ی محترم، عبدالرفیع حقیقت، با دانستن این موضوع، و نیازی که در زمینه‌ی معرفی این جان‌نثاران در خود دیده، اقدام به نگارش و تدوین اثری در این زمینه و در قالب سه جلد نموده است. جلد اول این مجموعه، شرح دلاوری‌های ایرانیان از زمان کاوه‌ی آهنگر تا یعقوب لیث صفاری است و در جلد دوم تاریخ مردان بزرگ ایران‌زمین را از قرن پنجم تا دوازدهم هجری که مصادف با دوران حسن صباح تا روزگار نادرشاه افشار است، به بررسی نشسته است. شیوه‌ی نگارش کتاب بسیار ساده و روان و البته قابل فهم برای همگان بوده تا طیف وسیعی از مخاطبان را با سطح سواد و اطلاعات متفاوت، جذب کرده و این اطلاعات را در اختیار آنان نهد. همچنین منابع و آثاری که در خلال بحث‌ها از آنان استفاده برده به صورت پاورقی ارجاع داده شده تا چنانچه مخاطبی نیاز به بررسی بیشتر و فراتر از آنچه گفته شده؛ دارد، به راحتی به آن منبع دست یابد. تاریخ این دوره از سرزمین کهن ایران با تاریخ اسلامی و حوادث و رخدادهایی که به واسطه‌ی مسلمین رقم خورده، عجین گشته و به همین خاطر مباحث پربارتر و بیشتری را به دست داده است. شرح و تفصیل مطالب همراه جزئیات و اتفاقات بی‌شمار که البته همانند گزارش‌نویسی، اطلاعاتی را ارائه‌می‌کند؛ مطالب مفیدی را به دست می‌دهد که حتی برای محققان و دانشجویان جهت امور تحقیقی کاربرد داشته و می‌توانند به این اثر که حاصل چهل سال پژوهش نویسنده در نگارش مطالب تاریخی است؛ مراجعه نمایند. تاریخ سلجوقیان و رخدادهای سرشار از حادثه‌اش، حمله‌ی وحشیانه‌ی مغولان و قتل و غارت، به کرسی نشستن صفویان و اقدامات‌شان و تاج‌گذاری نادرشاه تا فتوحات بزرگ و کوچش، همگی باعث قهرمان‌پروری‌هایی شده‌اند که مؤلف علاوه بر شرح این ماجراها، داستان دلاورمردی‌های کسانی چون سلطان جلال‌الدین، شیخ خلیفه‌ی مازندرانی (رهبر سربداران)، اوزون حسن و جنگ‌های او با سلطان محمد عثمانی، شاه عباس صفوی و اقدامات وی و مردانگی‌های آریوبرزن را بازگو نموده تا خواننده با مطالعه‌ی این اقدامات شجاعانه بر خود بالیده و در پی حفظ هر چه بهتر این مرز و بوم قدم‌هایی ولو اندک بردارد و نسبت به آن احساس مسؤولیت بیشتری نماید.

برشی از متن کتاب

گرایش امیرنصر سامانی به فرقه ی باطنیان (اسماعیلیان) غلامان متعصب ترک و روحانیون سنّی مذهب را بر ضد او برانگیخت و آنان به کمک گاردهای ترک برای کشتن امیر نصر توطئه کردند؛ ولی پسر نوح از توطئه‌ای که علیه نصر و یاران هم‌فکرش ترتیب داده شده بود؛ آگاه گردید و به پدر توصیه کرد که رئیس توطئه کنندگان را نزد خود بخواند و سر او را ببرد. پس از انجام این عمل، امیرنصر به اتفاق نوح به محل جشن حاضر شد و اعلام کرد که از تصمیم سران سپاه آگاه است و دستور داد سر رئیس توطئه کنندگان را در مقابل آنان گذاشتند، سپس اعلام داشت که به نفع پسرم نوح، از سلطنت کناره می‌گیرم؛ چون کسی نوح را به تمایلات باطنی (اسماعیلی) متهم نمی‌کرد. سران سپاه که از این جریان غیرمنتظره حیران شده بودند در مقابل پیشنهاد امیرنصر تسلیم شدند. پس از آنکه نوح‌بن نصر، رسماً به سلطنت رسید، نخشبی (نسفی) پیشوای باطنیان خراسان را مجبور کرد که با فقیهان اسلامی به بحث پردازد. بدیهی است در این بحث، پیروزی نصیب مخالفان نخشبی شد؛ به همین بهانه پس از چند روز طبق دستور نوح‌بن نصر، فرمانروای جدید سامانی، نخشبی را متهم کردند که چهل هزار دینار از پولی که برای خلیفه‌ی فاطمی از بابت دیه خون امیرحسین مرورودی داده شده بود؛ حیف و میل کرده است و سرانجام نخشبی را دستگیر کرده  و در میدان بخارا به دار آویختند (332 هجری). بدین ترتیب از این زمان به بعد مبارزه با اسماعیلیان (باطنیان) شدت گرفت به طوری که هریک از طرفداران این فرقه به دست عمال دولت سامانی و خلیفه‌ی عباسی می‌افتاد؛ سخت شکنجه شده و یا به قتل می‌رسید و دارایی او نیز ضبط می‌شد. به همین جهت به ترتیبی که در ورق‌های آینده این تألیف به تفصیل خواهد آمد؛ فعالیت فکری و سیاسی باطنیان در ایران به صورت سازمان سری (مخفی) درآمد، اولین اقدام این سازمان متشکل، ربودن جسد محمد بن احمد نسفی (نخشبی) پیشوای زیرک و پر ابتکار باطنیان خراسان بودکه در میدان بخارا به دار آویخته شده بود؛ بدیهی است انجام این کار قابل توجه و اقدامات نمایان بعدی باطنیان عمال دولت عباسی را بیش از حد انتظار متوجه خطر جدی وطن‌پرستان ایرانی کرد که بیشتر آنان به منظور کسب استقلال فکری و سیاسی کشور خود در سازمان مخفی باطنیان به تلاش و کوشش خستگی‌ناپذیر مشغول شده بودند.

فهرست

حسن صباح قهرمان ملی ایران در قرن پنجم هجری  تأسیس دولت فاطمیان  فعالیت باطنیان در خراسان  توطئه بر ضد امیر نصر سامانی افول ستاره حکومت سامانیان دوره تحول و آزادفکری ایرن جنبش اسماعیلیه و فعالیت آشکار آنان در ایران   سلسله مراتب اسماعیلی  اهمیت سیاسی فرقه اسماعیلیه  ریشه عقاید اسماعیلیه  دوره اعتلای فرقه اسماعیلیه  ظهور حسن صباح رهبر انقلابی و پر قدرت فرقه اسماعیلیه  پویه‌های جوانی حسن صباح  ورود حسن صباح به فرقه اسماعیلیه و عزیمت وی به مصر  مراجعت حسن صباح به ایران  تهیه مقدمات تأسیس دولت مستقل اسماعیلی در ایران  تسخیر الموت یا پایتخت رفیع حسن صباح  اعلام استقلال اسماعیلیان ایران  آغاز مبارزه آشکار حسن صباح با سلجوقیان  علت شهرت اسماعیلیان ایران به حشاشین  ترتیب ورود فدائیان به خدمت  اطاعت بی‌چون و چرای فدائیان از داعی . سقوط نظام‌الملک  روایت سه یار دبستانی  علت اصلی سقوط نظام الملک  ماجرای کشته شدن نظام‌الملک  مرگ ملک‌شاه سلجوقی  خلافت مستظهربالله  اغتشاش و نابسامانی بعد از مرگ ملک‌شاه سلجوقی  نقش سلجوقیان کرمان در این دوره  کشتارهای وحشت‌ناک اسماعیلیان  قتل عام معروف اسماعیلیان  واقعه شاه دژ اصفهان و مصلوب کردن احمد بن عطاش  جهاد پنهانی  آدم‌کشی سلاح ناامیدی  حسن صباح در قلعه الموت  تأثیر فکری اسماعیلیان  حکومت سلطان‌سنجر  خلافت مسترشد بالله عباسی  مرگ حسن صباح و فرمان‌روائی بزرگ امید  سلطان جلال‌الدین خوارزم‌شاه قهرمان ملی ایران در قرن هفتم هجری اصل و تبار مغولان  بروز دشمنی بین چنگیزخان و سلطان محمد خوارزم‌شاه  حمله مغولان به ماوراء‌النهر  دفاع و مقابله شهر اترار  مقاومت مردم بخارا  کشتار وحشت‌ناک مردم سمرقند  تعقیب سلطان محمد خوارزم‌شاه  غالب شدن سلطان جلال‌الدین خوارزم‌شاه بر لشکر مغول در جنگ پروان  تسخیر شهرهای ماوراء‌النهر توسط مغولان  مقاومت شدید مردم قلعه سیف رود در مقابل مغولان  تسخیر جرجانیه توسط مغولان  تسخیر سیستان  تسخیر شهر طوس  قتل و غارت مغولان در شهر مرو  مقاومت دلیرانه مردم نیشابور دربرابر مغولان  تسخیر شهر هرات توسط مغولان  نهضت خراسانیان در برابر مغولان  مقاومت شهرهای کومش (قومس)  تسخیر شهرری و قتل عام مردم آنجا به دست مغولان  انهدام نواحی غربی و شمال غربی ایران به دست مغولان  فتوحات سلطان جلال‌الدین خوارزمشاه در هندوستان  عزیمت سلطان جلال‌الدین از هندوستان به ایران  دوره قدرت و تسلط سلطان جلال‌الدین خوارزمشاه در ایران  لشکرکشی سلطان جلال‌الدین خوارزمشاه به بغداد  تصرف تبریز توسط سلطان جلال‌الدین  جنگ‌های سلطان جلال‌الدین در گرجستان  خلافت الظاهر بامرالله  خلافت مستنصر بالله  عزیمت سلطان جلال‌الدین به آذربایجان  برگشتن چنگیزخان به تاتار  مرگ چنگیزخان مغول  جنگ سلطان جلال‌الدین با مغولان در اصفهان  آخرین لشکرکشی جلال‌الدین خوارزمشاه به گرجستان  فتح اخلاط به دست سلطان جلال‌الدین  فرمانروایی اوگتای قاآن  توافق سلطان جلال‌الدین با خلیفه عباسی  آخرین تلاش‌های سلطان جلال‌الدین در برابر مغولان  شیخ خلیفه مازندرانی قهرمان ملی ایران در قرن هشتم هجری  در مکتب شیخ علاء‌الدوله سمنانی عارف بزرگ دوره ایلخانان  اعتقاد و نظریه‌های شیخ علاء‌الدوله سمنانی  عزیمت شیخ خلیفه به سمنان  سبزوار (بیهق)یکی از کانون‌های مهم تشیع  آغاز فعالیت شیخ خلیفه مازندرانی در سبزوار  شهادت شیخ خلیفه مازندرانی نخستین رهبر سربداران  شیخ حسن جوری رهبر جدید ناراضیان خراسان  سازمان زیرزمینی شیخ حسن جوری در خراسان  قریه باشتین کانون اشتعال جنبش سربداران  پهلوان عبدالرزاق باشتینی قهرمان ملی ایران در قرن هشتم هجری  آغاز جنبش و خروج سربداران در قریه باشتین  عزیمت پهلوان عبدالرزاق باشتینی به سبزوار  پهلوان عبدالرزاق باشتینی نخستین امیر سربداران  مراجعت شیخ حسن جوری به خراسان  گودرز سیرجانی قهرمان ملی ایران در قرن نهم هجری  اوزون حسن قهرمان ملی ایران در قرن نهم هجری  اوزون حسن آق‌قویونلو  اتحاد اوزون حسن با ونیز  جنگ‌های اوزون حسن با سلطان محمد عثمانی  فرجام جنگ بین اوزون حسن و سلطان محمد عثمانی  پیروزی اوزون حسن بر لشکریان مصر و مرگ او  شاه اسماعیل صفوی قهرمان ملی ایران در قرن دهم هجری  طریقت صفویان  شیخ جنید صفوی  شیخ حیدر صفوی  شیخ سلطان علی  اسماعیل صفوی  شاه اسماعیل صفوی (مرشد کامل)  مرتبه والای مرشد کامل  شاه اسماعیل اول مؤسس سلسله صفویان  تسخیر خراسان به دست شاه اسماعیل صفوی  شاه اسماعیل صفوی و بابر تیموری  لشکرکشی سلطان سلیم عثمانی به ایران  خدمات ملی شاه اسماعیل صفوی    روابط ایران و عثمانی در دوره صفویه  شکست ازبکان به دست شاه اسماعیل صفوی  نگرانی دولت عثمانی از بسط قدرت شاه اسماعیل در ایران  جنگ چالدران یا شاه جنگ ایرانیان  شاه عباس صفوی (بزرگ) قهرمان ملی ایران در قرن دهم و یازدهم هجری  طوایف قزلباش در زمان شاه عباس  قدرت‌نمائی شاه عباس اول در امور داخلی  سرکوبی ازبکان از طرف شاه‌عباس اول  کناره‌گیری مصلحت اندیشانه شاه عباس از سلطنت  تجدید تشکیلات ارتش ایران  تشکیل قبیله شاهسون  اقدامات گسترده شاه‌عباس اول در اداره امور کشور  زندگانی داخلی شاه‌عباس اول صفوی  سنگ‌فرش راه‌های ایران به فرمان شاه‌عباس کبیر  جاده سنگ‌فرش شاه‌عباسی در کویر گرمسار  ترغیب شیعیان به زیارت مشهد امام رضا  روابط شاه‌عباس اول صفوی با عثمانی‌ها  لشکرکشی‌های پیروزمندانه شاه عباس اول بر ضد عثمانی‌ها  پیروزی قطعی و نمایان شاه‌عباس کبیر در جنگ با عثمانیان  درخواست صلح از جانب دولت عثمانی  محاصره و تسخیر بغداد توسط شاه‌عباس بزرگ  مرگ شاه‌عباس  نادرشاه افشار قهرمان ملی ایران در قرن دوازدهم  تسخیر کلات و نیشابور به دست نادرقلی  فتح خراسان به دست نادر  جنگ مهمان‌دوست دامغان  شکست قطعی اشرف افغان در جنگ مورچه‌خورت  تعقیب اشرف افغان توسط نادر  نخستین لشکرکشی نادر بر ضد ترکان عثمانی  لشکرکشی شاه‌طهماسب بر ضد ترکان عثمانی  روابط شاه طهماسب با روسیه  خلع شاه‌طهماسب از سلطنت  نبرد کرکوک  تاج‌گذاری نادرشاه افشار در دشت مغان  آخرین لشکرکشی نادر بر ضد ترکان عثمانی  فتوحات نادرشاه افشار  روابط ایران و هندوستان در دوره نادرشاه افشار  هجوم نادرشاه به هندوستان  نبرد نادرشاه در کرنال هندوستان  تسلیم شدن دهلی و غنائم آن  تخلیه روس‌ها از ولایات خزر  روابط ایران و انگلیس در دوره‌نادری  نفوذ شرکت‌های هند شرقی انگلیس و هلند در ایران  نقش شرکت هند شرقی در مقابله با پرتغالی‌ها  سال‌های آخر عمر نادرشاه افشار  کور کردن رضا قلی میرزا پسر نادرشاه  اغتشاش و یاغی‌گری در ایالت‌های دوردست  مسافرت‌های التون به ایران  جلوگیری دولت روسیه از تجارت انگلیس‌ها از طریق دریای خزر  ایجاد نخستین نیروی دریایی ایران به وسیله نادرشاه افشار  لشکرکشی نادر به عمان و مسقط  قیام والی فارس بر ضد نادرشاه افشار  واقعه قتل نادرشاه افشار  غرور ملی (شعر رفیع)  آریوبرزن قهرمان ملی ایران در مقابله ب اسکندر مقدونی  جنگ گوگمل  حرکت اسکندر به طرف پارس  دلاوری‌های آریو برزن در دربند پارس  پایان جلد دوم  نقش ایرانیان (شعر)  فهرست مآخذ کتاب  فهرست راهنما  فهرست آثار مؤلف

(از حسن صباح تا نادرشاه افشار) پژوهش و نگارش: عبدالرفیع حقیقت (رفیع) انتشارات: کومش