کتاب قصه های صمد بهرنگی | نشر نخستین

درباره‌ی کتاب قصه های صمد بهرنگی

کتاب قصه های صمد بهرنگی، یکی از بهترین کتاب های صمد بهرنگی می‌باشد. صمد بهرنگی در طول زندگی کوتاه خود همواره دغدغه‌ی پرورش نسلی روشن‌فکر و آگاه را داشته و به همین سبب زندگی‌اش را وقف نوشتن برای کودکان و تدریس به دانش‌آموزان روستایی کرده بود.

آقای بهرنگی آثار بسیار زیادی در زمینه‌ی کودک و نوجوان به رشته ی تحریر در آورده که همگی آن ها با بهترین آثار جهانی هم ترازند. البته رنگ و بوی داستان هایی که نوشته، شاید با قصه های کودکانه ای که عموماً می خوانیم و می‌شنویم، تفاوت داشته باشد.

از این قصه ها دریافت می‌شود که این نویسنده با حدود و مرزهایی که جامعه ی ما برای مطالعات کودکان قائل می‌شود مخالف بوده و تعالیم مورد نیاز کودکان را از شست و شوی دست و صورت، سلام کردن و یا احترام به پدر و مادر فراتر دانسته و با زبانی ساده و قابل فهم و در عین حال جذاب، همواره کوشیده تا مفاهیم عمیق تری از زندگی را به کودکان بیاموزد.

صمد بهرنگی همواره ارزش های اخلاقی را در زیرلایه های قصه‌هایش برایمان زمزمه می‌کند و چنان ساده و غیر مستقیم راه درست زیستن را به ما می‌آموزد که گاهی غبطه می‌خوری به حال شاگردان روستایی که به همین بی‌آلایشی از حضور او بهره‌مند شده‌اند. ناگفته نماند بازخوردهایی که از خوانندگان این قصه ها دریافت می‌شود، اثبات می‌کند مطالعه‌ی این کتاب برای گروه های سنی دیگر هم خالی از لطف نیست، چرا که گاهی بزرگترها هم نیاز دارند که ارزش‌های انسانی به آن‌ها گوشزد شود.

کلیه‌ی 21 قصه‌ای که در این کتاب جمع‌آوری شده اند، دارای نثر فصیح فارسی اند که همین موضوع اشتیاق کودکان به خواندن و فهم آن‌ها نسبت به متن را افزایش می‌دهد. داستان اولدوز و کلاغ ها یکی از این قصه هاست که شخصیت اصلی آن دختری هفت ساله است، که وقتی خیلی کوچکتر بوده مادر و پدرش از هم جدا می شوند.

مادرش در دِه می ماند و اولدوز و پدرش به شهر می آیند و از آن موقع به بعد اولدوز با بابا و زن بابایش زندگی می کند. زن بابای اولدوز، زنی غیر منطقی و نامهربان بود که کوچکترین لذت های کودکانه را از اولدوز قصه ی ما دریغ می کند. روزی اولدوز غمگین نشسته بود وبه عروسک سخنگوی گمشده اش فکر می کرد، که ناگهان کلاغی را دید و شروع کرد به حرف زدن با او.

ننه کلاغ که زنی عاقل و مهربان بود، وقتی فهمید اولدوز چقدر غمگین و تنهاست، و چقدر از کودکی کردن محروم مانده، یکی از بچه کلاغ هایش را به دست اولدوز می سپارد تا هم از او مراقبت کند و هم اینکه سرگرم شود و یک هم بازی داشته باشد. در پی هم صحبتی های اولدوز و ننه کلاغ، مشکلاتی پیش می آید که اولدوز شدیداً درگیر آن ها می شود و...»

بخشی از کتاب قصه های صمد بهرنگی؛ انتشارات نخستین

ماهی سیاه کوچولو

یکی بود یکی نبود. یک ماهی سیاه کوچولو بود که با مادرش در جویباری زندگی می کرد. این جویبار از دیواره های سنگی کوه، بیرون می زد و ته درّه روان می شد.

خانه ی ماهی  سیاه کوچولو و مادرش پشت سنگ سیاهی بود؛ زیر سقفی از خزه. شب ها، دوتایی زیر خزه ها می خوابیدند. ماهی سیاه کوچولو حسرت به دلش مانده بود که، یک دفعه هم که شده، مهتاب را توی خانه شان ببیند!

مادر و بچه، صبح تا شام، دنبال همدیگر می افتادند و گاهی هم قاطی ماهی های دیگر می‌شدند و تند تند، توی یک تکه جا، می رفتند و بر می گشتند. این بچه، یکی یک دانه بود چون از ده هزار تخمی که مادر گذاشته بود، تنها همین یک بچه، سالم در آمده بود.

چند روزی بود که ماهی سیاه کوچولو تو فکر بود و خیلی کم حرف می زد. با تنبلی و بی میلی، از این طرف به آن طرف می رفت و بر می گشت و بیشتر وقت ها هم از مادرش عقب می افتاد. مادر،  خیال می‌کرد بچه اش کسالتی دارد که به زودی برطرف خواهد شد، اما نگو که درد ماهی سیاه از چیز دیگری است!

یک روز صبح زود، آفتاب نزده، ماهی سیاه کوچولو مادرش را بیدار کرد و گفت: « مادر! می‌خواهم با تو چند کلمه ای حرف بزنم.»

مادر، خواب آلود، گفت: « بچه جون! حالا وقت گیر آوردی! حرفت را بگذار برای بعد، بهتر نیست برویم گردش؟»

ماهی سیاه کوچولو گفت: « نه مادر ، من دیگر نمی توانم گردش کنم. باید از اینجا بروم.»

مادرش گفت : « حتما باید بروی؟»

ماهی سیاه کوچولو گفت: « آره مادر، باید بروم.»

مادرش گفت: « آخر، صبح به این زودی، کجا می خواهی بروی؟»

ماهی سیاه کوچولو گفت: « می‌خواهم بروم ببینم آخر جویبار کجاست. می‌دانی مادر! من ماه هاست تو این فکرم که آخر جویبار کجاست و هنوز که هنوز است، نتوانسته ام چیزی سر در بیاورم. از دیشب تا حالا، چشم به هم نگذاشته ام و همه اش فکر کرده ام؛ آخرش هم تصمیم گرفتم خودم بروم آخر جویبار را پیدا کنم. دلم می خواهد بدانم جاهای دیگر، چه خبرهایی هست.»

مادر خندید و گفت: « من هم وقتی بچه بودم، خیلی از این فکرها می کردم. آخر جانم! جویبار که اول و آخر ندارد؛ همین است که هست! جویبار همیشه روان است و به هیچ جایی هم نمی‌رسد.»

ماهی سیاه کوچولو گفت: « آخر مادر جان! مگر نه اینست که هر چیزی به آخر می رسد؛ هفته، ماه، سال، ...»

مادرش میان حرفش دوید و گفت: « این حرفهای گنده گنده را بگذار کنار، پاشو بریم گردش. حالا موقع گردش است نه این حرف ها!»

ماهی سیاه کوچولو گفت: « نه مادر، من دیگر از این گردش ها خسته شده ام، می‌خواهم راه بیفتم و بروم ببینم جاهای دیگر چه خبرهایی هست. ممکن است فکر کنی که یک کسی این حرفها را به ماهی سیاه کوچولو یاد داده، امّا بدان که من، خودم خیلی وقت است که در این فکرم. البته خیلی چیزها هم از این و آن یاد گرفته ام؛ مثلاً این را فهمیده ام که بیشتر ماهی ها، موقع پیری شکایت می کنند که زندگیشان را بیخودی تلف کرده اند.

دایم ناله و نفرین می کنند و از همه چیز شکایت دارند. من می خواهم بدانم که، راستی راستی، زندگی یعنی تو یک تکه جا، هی بروی و برگردی تا پیر بشوی و دیگر هیچ، یا اینکه طور دیگری هم توی دنیا می شود زندگی کرد؟...»

وقتی حرف ماهی سیاه کوچولو تمام شد، مادرش گفت: « بچه جان! مگر به سرت زده؟ دنیا!…

دنیا! دنیا دیگر یعنی چه؟ دنیا همین جاست که ما هستیم، زندگی هم همین است که ما داریم...»

در این وقت، ماهی بزرگی به خانه ی آنها نزدیک شد و گفت: «همسایه! سر چی با بچه ات بگو مگو می کنی، انگار امروز خیال گردش کردن ندارید؟»

مادر ماهی سیاه کوچولو،  به صدای همسایه، از خانه بیرون آمد و گفت: «چه سال و زمانه‌ای شده! حالا دیگر بچه‌ها می خواهند به مادرهاشان چیز یاد بدهند!»

همسایه گفت: «چطور مگر؟»

مادر ماهی سیاه کوچولوگفت: « ببین این نیم وجبی کجاها می خواهد برود! دایم می‌گوید می‌خواهم بروم ببینم دنیا چه خبر است! چه حرف های گنده گنده‌ای!»

همسایه گفت: « کوچولو! ببینم تو از کی تا حالا عالم و فیلسوف شده ای و ما را خبر نکرده ای؟»

ماهی سیاه کوچولو گفت: « خانم!  نمی دانم شما «عالم و فیلسوف» به چه می گویید. من فقط از این گردش ها خسته شده ام و نمی‌خواهم به این گردش های خسته کننده ادامه بدهم و الکی خوش باشم و یک دفعه چشم باز کنم ببینم مثل شماها پیر شده ام و هنوز هم، همان ماهی چشم و گوش بسته ام که بودم.»

همسایه گفت: « وا!… چه حرف ها!»

مادرش گفت: « من هیچ فکر نمی کردم بچه ی یکی یک دانه ام اینطوری از آب در بیاید؛ نمی‌دانم کدام بدجنسی زیر پای بچه ی نازنینم نشسته!»

ماهی سیاه کوچولو گفت: « هیچ کس زیر پای من ننشسته. من خودم عقل و هوش دارم و می‌فهمم، چشم دارم و می بینم.»

همسایه به مادر ماهی سیاه کوچولو گفت: « خواهر! آن حلزون پیچ پیچیه، یادت می آید؟»

مادر گفت: « آره خوب گفتی، زیاد پاپی بچه ام می‌شد. بگویم خدا چکارش کند!»

ماهی سیاه کوچولو گفت: « بس کن مادر! او رفیق من بود.»

قیمت و خرید کتاب قصه های صمد بهرنگی؛ نشر نخستین

کتاب قصه های صمد بهرنگی اثر صمد بهرنگی از نشر نخستین، به همراه سایر کتاب های رمان ایرانی را از فروشگاه اینترنتی کتابانه خریداری نمایید.

فهرست

افسانه ی محبت

• اولدوز و عروسک سخنگو

• اولدوز و کلاغ ها

• بیست و چهار ساعت در خواب و بیداری

• پسرک لبوفروش

• سرگذشت دانه‌ی برف

• پیرزن و جوجه ی طلایی اش

• دو گربه‌ی روی دیوار

• سرگذشت دومرول دیوانه‌سر

• تلخون

• عادت

• پوست نارنج

• آدی و بودی

• به دنبال فلک

• بز ریش سفید

• گرگ و گوسفند

• موش گرسنه

• کچل کفترباز

• کوراغلو و کچل حمزه

• ماهی سیاه کوچولو

• یک هلو و هزار هلو

• نویسنده: صمد بهرنگی
• انتشارات: نخستین