کتاب قصه مهر و ماه - محمدحسین اسلام پناه

کتاب قصه مهر و ماه اثر محمدحسین اسلام پناه توسط نشر چشمه به چاپ رسیده است.

این کتاب، داستان عامیانه‌ای از دلدادگیِ دو دلداده است؛ یکی از آن ها از کشورِ مهر در مشرق و دیگری از کشورِ ماه در مغرب می باشد که برای رسیدن به هم  با مشکلات و موانع بسیاری مواجه می شوند. نویسنده در نثر خود از تخیل و عبارت های قالبیِ مرسوم در قصه های عامیانه ی فارسی استفاده و مشکلات این دو دلداده را درقالب شخصیت های پری، غول، عابد، زاهد، پادشاه و وزیر روایت و سرانجامی خوش برایشان خلق کرده است. روزی پادشاه با خود فکر می کند، حال که من از تخت پادشاهی، ثروت و قدرت برخوردار هستم، چرا نباید دارای فرزند باشم؟  به همین جهت طالع بین را خبر می کنند؛ این طالع بین به پادشاه می گوید: باید با یک پری وصلت کنی تا صاحب فرزند بشوی. از این پس، ماجرا به سمت پیدا کردن پری می رود. پادشاه با پیگیریِ زیر دستانش، به جایی می رسد که مجبور می شود با جادوگران مبارزه کند تا رمز پیدا کردن پری را بیابد. درگیر شدن با جادوگر قلعه، پادشاه را به سمت کوهی می برد که آن جا دو پری در حبسِ جادوگر هستند. اتفاق های افسانه ای در آن کوه، روندِ داستان را بسیار مهیج و شگفت آور می کند.

برشی از متن کتاب

راویان اخبار چنین روایت می کنند که آن قمری که پادشاه و یاران او را از بند نجات داده بودند، او دختر پادشاه پریان و نام او روز افزون بود. مدت چهارده سال شده بود ک نرگس جادو او را از مادر و پدر دور انداخته، آورده در قفس محبوس کرده و دیوان جادوان را بر او موکل ساخته که آمدن یاران گویا سبب نجات او بود. و پدران این پری فرخ فال نام پادشاه پریان بود. چنانچه این پادشاه هر چند گرد اطراف عالم طلب نمود، نشان آن دختر نیافت و پیوسته در فراق دختر می گریست. و مادر روزافزون از نی خانه‌ای ساخته و جامه‌ی کبود پوشیده و شب و روز می گریست. قصه مختصر که چون روز افزون از قید خلاص شد رو به ولایت خو د نهاده می آمد. تا آن که به کوه قاف رسید و متوجه باغ پدر شد. شب بود. چون درون باغ آمد خانه‌ای دید از نی. چون پیشتر آمد روشنایی دید. نزدیک آمد و او از گریه مادر بشنید که می‌گفت: یا رب به تنم قوت جان باز رسان                     در باغ دلم سرو روان باز رسان یا جان مرا از این جهان بیرون بر                  یا در دلم ان جان جهان  با زرسان چون روز افزون این رباعی را بشنید در گریه افتاد و بر درخانه آمد و این رباعی بخواند: بخشم به وصال دوستان باز اورد                   وز رنج و سفر به خانمان باز اورد خوش باش که بهر دل تو ای مادر               حق جان مرا از ان جهان باز اورد چون مادر او از روز افزون بشنید بیرون آمد و روی او بدید نعره زد و از هوش برفت چون به هوش آمد یکدیگر را تنگ در آغوش گرفتند و باز بی هوش شدند. چون کنیزکان و خادمان خبر یافتند آمده دیدند که هرد و بی هوش افتاده اند این خبر را به فال بردند. فرخ فال بیامد و دختر را دید و گلاب بر روی او زد تا به هوش آمد. پدر نیز او را در آغوش گرفت و بنواخت و شکرانه به جا آورد و فرخ فال فرمود که به شکرانه او زندانیان را آزاد کردند و خیرات بسیار به فقرا و مساکین دادند و آن شب تا به روز در باغ شادی ها نمودند. القصه دختر قصه خود را از بند نمودن نرگس جادو و قفس گشادن پادشاه  و یاران با شرح تمام تعریف کرد و گفت که اگر سعی آن سه آدمی زاد نمی بود تا قیامت خلاصی به من نبود تا زنده خواهم بود احسان آن ها را فراموش نخواهم کرد. فرخ فال گفت که هیچ می دانی آن که آدمی زادها از کجا آمده بوده‌اند و به کجا رفتند. روز افزون گفت نمی دانم اما این قدر می دانم که اوشان را حاجتی بود که با یکدیگر می گفتند که این قمری را از این قفس آزاد کنیم، باشد که خدای تعالی مراد ما را بدهد. پادشاه گفت اگر آدمیان پیدا شوند به قدر وسعت در این باب می کوشیم و حق را فراموش نکنیم. القصه چون روز افزون از محنت زندان بیاسود فرخ فال بفرمود تا روز افزون با هفت هزار پری به طلب پادشاه و یاران بر آیند . روز افزون راه گنبد پیش گرفت و بیامد و هرچند تفحص کرد نشان اینها نیافت. قضا را گذار ایشان بر سر آن کوه افتاد که پادشاه و یاران بودند و چندی از چاکران روز افزون بر سر چشمه آمدند که یاران خفته بودند. چون ایشان  را دیدند دوان دوان خبر  را به روز افزون بردند که ما سه آدمی را بر سر کوه دیده ایم که خفته اند.

فهرست

• یادداشت
• متن و نسخه
• معرفی شخصیت ها ی مهر و ماه
• قصه مهر و ماه
• فهرست ها
• فهرست اشعار
• فهرست نام کسان
• فهرست نام جای ها و مناطق جغرافیایی
• فهرست لغات و ترکیبات و تعبیرات

(متن های پیشینه ی داستانی - 5) به کوشش: محمدحسین اسلام پناه ناشر: چشمه