کتاب فیه ما فیه - مولانا

کتاب فیه ما فیه اثر مولانا توسط انتشارات نگاه به چاپ رسیده است.

"فیه ما فیه" کتابی بسیار ارزشمند و مفید در زمینه ی مسائل عرفانی، فلسفی، اخلاقی و معنوی می باشد که مریدان "مولانا جلال الدین بلخی" در طی سی سال، به منظور حفظ و ثبت سخنان پرنفوذ و گیرای او، پس از پایان هر جلسه آن ها را نسخه برداری کرده و سپس با گردآوری تمامی مطالب به صورت یکجا و کلی، اثر حاضر را به رشته ی تحریر درآوردند تا همواره پس از مرگ او نیز، افراد بتوانند از این مطالب پرمحتوا بهره برداری کرده و از آن به عنوان چراغی پر فروز، در مسیر زندگی شان استفاده کنند.

کتاب فیه ما فیه، شامل نقد و تفسیر عرفان، بر مبنای نظرات و عقاید عرفانی مولوی می باشد که تمامی آن ها را با اشاره بر احادیث و آیات قرآنی به زبان آورده است. از آن جا که شیوه ی نثر کتاب به ادبیات کهن پارسی بر می گردد و مفهوم آن برای مخاطب کنونی سهل و ساده نیست،" فروزانفر" اقدام به تصحیح و روایی کتاب کرده و در این راستا، به منظور اجتناب از بکارگیری نسخه های تحریف شده، با کوشش فراوان نسخه های اصلی و نزدیک به دوره ی حیات مولوی را یافته و در نهایت با بکارگیری گفتاری ساده و روان، درک مفاهیم مورد نظر مولوی را بسیار آسان کرده است. این تصحیحات صورت گرفته، یکی از دقیق ترین تصحیحات حاضر می باشد که کمک شایانی را جهت مطالعه به خواننده ارائه می نماید.

فهرست

مقدمه مصحح فیه ما فیه حواشی و تعلیقات به قلم بدیع الزمان فروزانفر فهرست احادیث فهرست کلمات عربی بزرگان و امثال فهرست اشعار عربی فهرست اشعار فارسی فهرست نام های اشخاص فهرست نام های اقوام و اماکن

برشی از متن

یکی می گفت که مولانا سخن نمی فرماید. گفتم آخر این شخص را نزد من خیال آورد. این خیال من با وی سخن نگفت که چونی یا چگونه ای. بی سخن، خیال او را این جا جذب کرد اگر حقیقت من او را بی سخن جذب کند و جای دیگر برد چه عجب شود. سخن سایه ی حقیقت است و فرع حقیقت. چون سایه جذب کرد، حقیقت به طریق اولی. سخن بهانه است. آدمی را با آدمی آن جزو مناسب جذب می کند نه سخن بلک اگر صد هزار معجزه و بیان و کرامات ببیند چون درو از آن نبی و یا ولی جزوی نباشد مناسب، سود ندارد. آن جزوست که او را در جوش و بی قراری می دارد در که از کهربا اگر جزوی نباشد هرگز سوی کهربا نرود. آن جنسیت میان ایشان خفی است، در نظر نمی آید. آدمی را خیال هر چیز با آن چیز می برد. خیال باغ می برد و خیال دکان به دکان اما درین خیالات تزویر پنهان است. نمی بینی که فلان جایگاه می روی، پشیمان می شوی و می گویی «پنداشتم که خیر باشد، آن خود نبود.» پس این خیالات بر مثال چادرند و در چادر کسی پنهان است. هر گاه که خیالات از میان برخیزند و حقایق روی نمایند بی چادر خیال، قیامت باشد آن جا که حال چنین شود پشیمانی نماند. هر حقیقت که ترا جذب می کند چیز دیگر غیر آن نباشد، همان حقیقت باشد که ترا جذب کرد یوم تبلی السرائر. چه جای این است که می گوییم در حقیقت کشنده یکی است اما متعدد می نماید. نمی بینی که آدمی را صد چیز آرزوست گوناگون؟ می گوید «تتماج می خواهم بورک خواهم، حلو خواهم قلیه خواهم، میوه خواهم، خرما خواهم. این اعداد می نماید و به گفت می آورد اما اصلش یکی است اصلش گرسنگی است و آن یکی است نمی بینی چون از یک چیز سیر شد، می گوید هیچ ازینها نمی باید پس معلوم شد که ده و صد نبود بلک یک بود. و ما جعلنا عدتهم الا فتنه [این شماره خلق فتنه است، که گویند این یکی و ایشان صد یعنی ولی را یک گویند و خلقان بسیار را صد و هزار گویند. این فتنه ای عظیم است. این نظر و این اندیشه که این اندیشید که ایشان را بسیار بیند و او را یکی فتنه ای عظیم است و ما جعلنا عدتهم الا فتنه] کدام صد کدام پنجاه کدام شصت قومی بی دست و پا و بی هوش و بی جان چون طلسم و ژیوه و سیماب می جنبند اکنون ایشان را شصت و یا صد و یا هزار گوی و این را یکی بلک ایشان هیچند و این هزار و صد هزار و هزاران هزار قٌلیل اذا غدوا کثیر اذا شدوا. پادشاهی یکی را صد مرده نان پاره داده بود. لشکر عتاب می کردند. پادشاه به خود می گفت «روزی بیاید که به شما بنمایم که بدانید که چرا می کردم.» چون روز مصاف شد همه گریخته بودند و او تنها می زد. گفت «اینک برای این مصلحت» آدمی می باید که آن...

• (از گفتار مولانا جلال الدین محمد مشهور به مولوی)
• تصحیح و حواشی: بدیع الزمان فروزانفر
• انتشارات: نگاه