کتاب فیزیولوژی عمومی | ابراهیمی مقدم

معرفی کتاب فیزیولوژی عمومی اثر حسین ابراهیمی مقدم

فیزیولوژی به دانش عملکرد سامانه ‌های زنده گفته می شود که به مطالعه ی اعمال حیاتی موجود زنده، اندام‌ ها، بافت ‌ها، سلول ‌ها و عناصر سلول می‌ پردازد. به طور کلی، جهت درک عمیق اعمال حیاتی، سعی می‌ گردد که خواص و روابط بین این اعمال و تغییراتشان در محیط ‌های مختلف یا در شرایط گوناگون موجود زنده، با استفاده از روابط علم فیزیک و ریاضی، مورد بررسی قرار گیرد؛ در واقع، فیزیولوژی، تکامل و توسعه ی این اعمال را در یک گونه و در یک موجود زنده و هم چنین تغییرات و تطابق آن‌ ها با شرایط محیطی متغیر را مورد مطالعه قرار می‌ دهد.

دانش مذکور نحوه ی کارکرد اندام‌ های مختلف بدن را نیز بررسی می کند. به بیانی ساده تر، فیزیولوژی یکی از مهم ترین شاخه ‌های زیست ‌شناسی است که خود به زیرشاخه ‌های فیزیولوژی جانوری، فیزیولوژی گیاهی، فیزیولوژی سلولی و فیزیولوژی پزشکی (انسانی)، نوروفیزیولوژی، فیزیولوژی ورزشی و… تقسیم بندی می ‌شود.

در همین راستا، مولف با تدوین اثر حاضر، مفاهیم و کارایی های علوم اعصاب و فیزیولوژی در رفتارهای بهنجار و نا بهنجار را به صورت صریح، روان و قابل فهم به مخاطب ارائه کرده تا هم موجب تسلط کافی خواننده بر مباحث گشته و هم او را نسبت به آن ها علاقه مند سازد. کلیه مطالب مذکور در 11 فصل تحت عناوین زیر گنجانده شده که در ادامه برخی از آن ها را به طور مختصر تشریح می کنیم:

1. ساختمان دستگاه عصبی 2. تغییرات ناشی از تحریک اعصاب 3. انتقال پیام نرون ها 4. چگونگی شکل گیری دستگاه عصبی مغزی 5. دستگاه عصبی خود مختار 6. سیستم های حسی دستگاه عصبی 7. سیستم های حرکتی دستگاه عصبی 8. تفاوت های ساختاری و عمل کردی نیم کره های مغز 9. مغز، فشار روانی و هیجان ها 10. اعمال عالی دستگاه عصبی 11. غدد درون ریز

فصل اول: ساختمان دستگاه عصبی

کوچک ترین واحد دستگاه عصبی ما سلول عصبی نام دارد. تعداد کل سلول های عصبی  تخمین زده می شود ولی جالب آن است که با این همه سلول عصبی، هیچ دو سلولی را پیدا نمی کنیم که دقیقا شبیه هم باشند. با این حال همه ی آن ها حداقل از سه قسمت اصلی تشکیل یافته اند: از جسم سلولی، شاخه های کوتاهی به نام دندریت ها منشعب می شود و آکسون هم زائده ای بلند و باریک است که پیام ها را به سایر نرون ها (یا به عضلات و غدد) انتقال می دهد. مولف در ادامه ی فصل کلیه ی این مباحث و هم چنین سایر مفاهیم مرتبط را تشریح می کند.

فصل دوم: تغییرات ناشی از تحریک اعصاب

حرکت یک تکانه ی عصبی در طول یک آکسون تفاوت زیادی با حرکت جریان برق در یک سیم دارد. برق با سرعت نور (300 هزار کیلومتر در ثانیه) حرکت می کند، ولی سرعت تکانه ی عصبی در بدن انسان بین 3 تا 300 کیلومتر در ساعت است که بسته به قطر آکسون و عوامل دیگر تغییر می کند. در طول محتوی فصل حاضر علاوه بر مطالب بیان شده، تمامی تغییرات ناشی از تحریک اعصاب نیز توضیح داده می شود.

فصل سوم: انتقال پیام نرون ها

وقتی که تحریک به غشای سلول عصبی، یا به ابتدای دندریت که گیرنده ها در آن جای دارند، می رسد، پتانسیل عملی به وجود می آید که منجر به راه اندازی یک موج عصبی در سلول عصبی می شود. این موج تا انتهای سلول عصبی (نرون) حرکت کرده و می بایستی که به نرون بعدی منتقل شود که در ادامه ی فصل به طور مفصل تر تشریح می گردد.

فصل چهارم: چگونگی شکل گیری دستگاه عصبی مغزی

دستگاه عصبی مهره داران از دستگاه عصبی مرکزی (CNS) و دستگاه عصبی پیرامونی (PNS) تشکیل شده است که در فصل حاضر، مولف هر یک را به طور جداگانه جهت یادگیری و شناخت مخاطب توضیح می دهد.

فصل پنجم: دستگاه عصبی خود مختار

انسان از طریق دستگاه اعصاب حسی و حرکتی با محیط خود در ارتباط است، به طوری که توسط دستگاه حسی اطلاعات را گرفته و از طریق دستگاه حرکتی عکس العمل لازم را نشان می دهد، این قضیه معمولا آگاهانه و ارادی است؛ ولی فعالیت هایی هم هستند که در کنترل اراده ی انسان نیستند که محوریت فصل حاضر را تشکیل می دهد.

فصل ششم: سیستم های حسی دستگاه عصبی

یک سلول عصبی از بخش های مختلفی از جمله: جسم سلولی، دندریت و اکسون تشکیل شده است. در سر دندریت ها گیرنده هایی قرار دارد که مولف در طول محتوای فصل حاضر، هر یک را به طور مفصل تشریح می کند.

فصل هفتم: سیستم های حرکتی دستگاه عصبی

حرکاتی که در بدن به وسیله ی دستگاه عصبی تنظیم می شوند، متعدد هستند. مثلا تونوس یا گرفتگی عضلات که اغلب عضلات را پیوسته در انقباض خفیفی نگه می دارد یا انعکاس های نخاعی و بسیاری موراد که به کمک مرکز عصبی راه اندازی می شوند، در این فصل به طور مفصل مورد بحث و بررسی قرار می گیرند.

فصل هشتم: تفاوت های ساختاری و عمل کردی نیم کره های مغز

نیم کره ی راست و نیم کره ی چپ مغز انسان ها تفاوت های زیادی با یک دیگر دارند؛ مثلا اندازه گیری های دقیق نشان می دهد که معمولا نیم کره ی چپ بزرگ تر از نیم کره ی راست است که در این فصل هر یک به طور کامل تشریح می گردد.

فصل نهم: مغز، فشار روانی و هیجان ها

معمولا برای هیجان سه بعد پیشنهاد می شود: سطح برانگیختگی، گرایش – اجتناب و اشتهایی – انزجاری؛ به طور کلی، سطح برانگیختگی با میزان بیداری فرد مشخص می گردد. یعنی هنگام خواب پایین ترین سطح برانگیختگی و هنگام هیجان زدگی، بالاترین سطح برانگیختگی را داریم که در ادامه ی فصل، مولف این موضوع و دیگر مباحث مرتبط با بخش حاضر را به طور مفصل مطرح می نماید.

فصل دهم: اعمال عالی دستگاه عصبی

مدت هاست این فکر غالب شده که هر یک از نواحی مغز اعمال خاصی را انجام می دهند؛ حتما شما هم به کرات شنیده اید که مثلا پس سری مرکز بینایی، جلو شیار مرکزی منطقه ی حرکتی، پشت شیار مرکزی منطقه ی حسی و ... است که مولف ضمن تشریح این موارد، سایر اعمال عالی دستگاه عصبی را نیز در فصل حاضر، بیان می کند.

خرید کتاب فیزیولوژی عمومی حسین ابراهیمی مقدم

کتاب فیزیولوژی عمومی اثر حسین ابراهیمی مقدم از انتشارات فارابی، به همراه سایر کتاب های دانشگاهی پزشکی را از فروشگاه اینترنتی کتابانه خریداری نمایید.

فهرست کتاب فیزیولوژی عمومی حسین ابراهیمی مقدم

• فصل اول: ساختمان دستگاه عصبی
• فصل دوم: تغییرات ناشی از تحریک اعصاب
• فصل سوم: انتقال پیام نرون ها
• فصل چهارم: چگونگی شکل گیری دستگاه عصبی مغزی
• فصل پنجم: دستگاه عصبی خود مختار
• فصل ششم: سیستم های حسی دستگاه عصبی
• فصل هفتم: سیستم های حرکتی دستگاه عصبی
• فصل هشتم: تفاوت های ساختاری و عمل کردی نیم کره های مغز
• فصل نهم: مغز، فشار روانی و هیجان ها
• فصل دهم: اعمال عالی دستگاه عصبی
• فصل یازدهم: غدد درون ریز
• منابع و مآخذ

• مولف: حسین ابراهیمی مقدم
• انتشارات: فارابی