کتاب فیزیولوژی اعصاب و غدد درون ریز - حائری روحانی

کتاب فیزیولوژی اعصاب و غدد درون ریز تالیف دکتر سید علی حائری روحانی توسط انتشارات سمت به چاپ رسیده است.

روان شناسی فیزیولوژیک که امروزه به عنوان یکی از شاخه های روان شناسی در دانشگاه ها تدریس می شود، خود به مثابه رویکردی زیستی به موضوع های روان شناسی قلمداد می گردد که حیطه ای بسیار پیشرو و کار آمد است. بررسی مفاهیم و پدیده هایی همچون افسردگی، اسکیزوفرنی، هیجان، حافظه و یا اختلال هایی همچون بی خوابی، پرخوری، ناخوانی، کنش پریشی ها و سایر موارد در سطح زیستی، عصبی و بررسی ارتباط ذهن و مغز به عنوان یک پرسش بنیادی مورد نظر روان شناسان فیزیولوژیک یا عصب روان شناسان بوده است. چگونگی کارکرد مغز، دیگر عناصر سیستم عصبی و درون ریز با توجه به کالبد شناسی اندام های مختلف دستگاه عصبی و غددی، محور اصلی پژوهش های این شاخه است. کتاب " فیزیولوژی اعصاب و غدد درون ریز " در چهارده فصل نگاشته شده است که عبارتند از :

 1. فنون و روش های تحقیق در علوم اعصاب

 2. سوخت و ساز یاخته های عصبی

3. ویژگی های ساختمانی و عملی یاخته های عصبی

 4. سیناپس و انتقال پیام ها بین نورون ها

 5. بافت همبند عصبی ( نوروگلیا )

 7. سیستم های حسی دستگاه عصبی

 8. سیستم های حرکتی دستگاه عصبی

 9. مغز و حالات هیجانی

 10. اعمال عالی دستگاه عصبی

11. دستگاه عصبی خودکار

12. اعصاب مغزی و نخاعی

13. تفاوت های ساختمانی و عملی نیمکره های مغز

14. فیزیولوژی غدد درون ریز می باشد.

فهرست

فصل اول: فنون و روشهای تحقیق در علوم اعصاب فصل دوم: سوخت و ساز یاخته های عصبی فصل سوم: ویژگی های ساختمانی و عملی یاخته های عصبی فصل چهارم: سیناپس و انتقال پیامها بین نورونها فصل پنجم: بافت همبند عصبی ( نورو گلیا) فصل ششم: چگونگی ایجاد و شکل گیری دستگاه عصبی مرکزی فصل هفتم: سیستمهای حسی دستگاه عصبی فصل نهم: مغز و حالات هیجانی فصل دهم: اعمال عالی دستگاه عصبی فصل یازدهم: دستگاه عصبی خودکار فصل دوازدهم: اعصاب مغزی و نخاعی فصل سیزدهم: تفاوتهای ساختمانی و عملی نیمکره های مغز فصل چهاردهم: فیزیولوژی غدد درون ریز

برشی از متن کتاب

 1. فنون و روش های تحقیق در علوم اعصاب : پژوهش های مربوط به فیزیولوژی اعصاب و علوم وابسته به آن مانند روان شناسی فیزیولوژیک و رفتار شناسی با شیوه های مختافی صورت می گیرد و هر چه ابزارهای پژوهش کامل تر و پیچیده تر می شوند تنوع این شیوه ها نیز بیشتر می شود. یکی از روش های تحقیق در علوم اعصاب روش تخریب و تحریک است، در این روش بخش هایی از مغز جانوران که از قرن گذشته در فیزیولوژی اعصاب متداول بوده بر این فکر استوار است که از نوع تغییر کارکرد یک اندام آسیب دیده می توان به نقش طبیعی آن اندام پی برد...  2. سوخت و ساز یاخته های عصبی : ذخیره اکسیژن و مواد غذایی در سلول های عصبی بسیار کم و مصرف اکسیژن در مغز و نیاز نورون ها به خون نسبتا زیاد است. با اینکه مغز فقط دو درصد وزن بدن را تشکیل می دهد، مصرف کننده ی تقریبا بیست درصد کل اکسیژن مصرفی بدن است و این رقم در مغز نوزادان به پنجاه درصد می رسد. سوخت و ساز مغز نسبت به سایر اندام ها زیاد است و در حدود پانزده درصد انرژی بدن در آن مصرف می شود... 3. ویژگی های ساختمانی و عملی یاخته های عصبی : این یاخته ها یا نورون ها، واحد ساختمانی و عملی دستگاه عصبی است، نورون مانند هر سلول دیگر بدن دارای هسته، سیتوپلاسم و غشا است. آنچه که در نظر اول به این سلول جلب توجه می کند وجود تعداد زیادی انشعابات سیتوپلاسمی است که به صورت رشته هایی از جسم سلولی خارج شده اند؛ به طوری که حجم این رشته ها از جسم سلولی بسیار زیادتر است. هر یک از این رشته ها یک تار عصبی نامیده می شود و اجتماع تعدادی از آنها که به وسیله غلافی پیوندی پوشیده شده اند یک عصب را می سازند...  4. سیناپس و انتقال پیام ها بین نورون ها : محل ارتباط دو نورون با یکدیگر را سیناپس می خوانند، این ارتباط به وسیله غشای آن ها صورت می گیرد و بیشترین تعداد سیناپس ها از نوع آکسون به دندریت و یا آکسون به جسم سلولی است. در برخی از نواحی مغز و نخاع حالت های دیگری نیز شناسایی شده است، در هرحال ساختمان و طرز عمل کلی سیناپس ها در همه حالات شبیه به هم است...  5. بافت همبند عصبی ( نوروگلیا ) : انبوهی از یاخته های غیر عصبی در مغز می باشند، معمولا گفته می شود که این بافت تحریک پذیری ندارد ولی در سال های اخیر وجود پتانسیل آرامش، در غشای برخی از این یاخته ها نشان داده شده است. اعمال اصلی نوروگلیاها مقابله با میکروب ها و ذرات خارجی، بیگانه خواری، کمک به مبادله مواد و گازها، شرکت در سد بین خون و مغز و موارد دیگر است... 6. چگونگی ایجاد و شکل گیری دستگاه عصبی مرکزی : ساخته شدن و تمایز یافتن دستگاه عصبی در جنین زودتر از سایر اندام ها و دستگاه ها آغاز می شود و اولین دوره ی اندام زایی را تشکیل می دهد، در انسان و سایر مهره داران، این دستگاه از تمایز پوسته خارجی جنین ( اکتودرم ) به وجود می آید. ابتدا این پوسته در طول پشت جنین به صورت یک نوار مسطح و قطور مشخص می شود که به آن نوار یا صفحه عصبی می گویند...  7. سیستم های حسی دستگاه عصبی : این دستگاه دائما تحت تاثیر محرک هایی است که بر گیرنده های آن اثر می کنند و پیام هایی را به مراکز می فرستند. اغلب بافت های بدن دارای گیرنده های حسی هستند که برخی از پیام هایی که به وسیله این گیرنده ها ارسال می شود باعث آگاهی از نوع محرک های خارجی و داخلی می شوند و برخی دیگر احساس خاصی را ایجاد نمی کنند، بلکه به صورت خودکار در تنظیم کار اندام های داخلی شرکت می کنند...  8. سیستم های حرکتی دستگاه عصبی : حرکاتی که در بدن به وسیله دستگاه عصبی سازمان داده می شوند اشکال گوناگونی دارند. تونوس عضلات که به صورت مستمر اغلب عضلات را در انقباضی خفیف نگه می دارد، انعکاس های نخاعی که بر اثر محرک ها واکنش هایی را به راه می اندازند، حرکات پیچیده تری که مراکز آن ها در تنه مغزی و عقده های قاعده ای ( هسته های خاکستری درون نیمکره های مخ ) است و بالاخره  حرکات ارادی، مهم ترین حرکاتی هستند که با عمل مراکز عصبی ایجاد می شوند...  9. مغز و حالات هیجانی : تغییر موقت در شدت رفتار همراه با احساس مثبت یا منفی، هیجان است که در شرایط خاصی پدید می آید و با واکنش های مختلف، تغییر کار دستگاه عصبی خود مختار و غدد درون ریز همراه است. خشم، ترس، شادی و اضطراب، حالاتی هیحانی هستند که هر کدام علاوه بر احساس مرکزی، واکنش های فیزیولوژیک ویژه ای را در اندام های مختلف به وجود می آورند...  10. اعمال عالی دستگاه عصبی : بیش از دو سوم نورون های مغز در قشر مخ قرار دارند و عالی ترین اعمال دستگاه عصبی به این ناحیه مربوط است. اطلاعات علمی موجود در مورد بسیاری از کارهای عالی این دستگاه چندان زیاد نیست و مسائل مهمی مانند چگونگی حافظه، یادگیری، روند تفکر و پردازش اطلاعات هنوز به خوبی روشن نشده است. قشر مخ در نقاط مختلف بین دو تا پنج میلی متر ضخامت دارد و در آن نورون های دانه دار ( ستاره ای )، دوکی و هرمی یافت می شود...

(ویــراســت 2 با تجدید نظر) مولف: دکتر سید علی حائری روحانی انتشارات: سمت