کتاب فلسفه ی تحلیلی در قرن بیستم - استرول

کتاب فلسفه ی تحلیلی در قرن بیستم نوشته ی اورام استرول با ترجمه ی فریدون فاطمی توسط نشر مرکز به چاپ رسیده است.

کتاب "فلسفه ی تحلیلی در قرن بیستم" اثر "اورام استرول" استاد فلسفه "دانشگاه کالیفرنیا" در سن دیگو، می باشد که مباحث تامل برانگیزی در حیطه ی فلسفه را در اختیار مخاطب قرار می دهد. برخی اندیشمندان و صاحب نظران، فلسفه ی تحلیلی را مکتب یا روش و برخی دیگر نیز آن را یک جنبش معرفی می کنند که طیف گسترده ای از تحلیل نظرات فلاسفه ی قرن بیستم اعم از منطق دانان، ریاضیدانان، تجربه گرایان و ... را در خود جای داده و در نتیجه، نقد و انتقادات فروانی را به دنبال داشته است. نویسنده ابراز می کند که در تاریخ فلسفه ی تحلیلی قرن بیستم، نهضت های فلسفی متعددی هم چون ایدآلیسم در شکل مطلق گرا و ذهن گرا، نظریه ی داده های حسی و ... به سرعت ظهور یافته و شکوفا گردیدند و سپس، با همان شتاب اولیه نیز، خیلی سریع از میان رفتند. ولی برخی از این نظریه ها، از جمله، فروکاست گرایی، عمل گرایی و طبیعی گرایی، هم چنان حیات خود را در علم فلسفه حفظ کرده و مورد مطالعه قرا می گیرند. به طور کلی محوریت نگارش این کتاب نیز، در باب نهضت های مذکور است که استرول، با به کارگیری از گفتاری ساده و روان، ابتدا به معرفی اندیشه های ارزشمند فیلسوفانی هم چون"آستن"، "کواین"، "وینگنشتاین" و بسیاری دیگر پرداخته و سپس هر یک از نظریات ذکر شده را به طور مفصل و قابل فهمی برای مخاطب تشریح می نماید.

فهرست

درباره ی نویسنده فصل 1: نظام خمره چینی فصل 2: منطق فلسفی فصل 3: پوزیتیویسم منطقی و رساله فصل 4: ج. ا. مور: یک تن آجر فصل 5: فلسفه ی متاخر وینگنشتاین: «جریان زندگی» فصل 6: رایل و آستن: عصر طلایی فلسفه ی آکسفورد فصل 7: و. و. کواین فصل 8: نظریه های ارجاع مستقیم فصل 9: امروز و فردا واژه نامه مراجع برای مطالعه ی بیش تر نمایه

برشی از متن کتاب

فصل نخست: نظام خمره چینی در تاریخ فلسفه ی تحلیلی در قرن بیستم آن چه جلب توجه می کند این است که نهضت های عمده ی فلسفی چه به سرعت ناگهان پیدا می شوند، شکوفا می شوند، توان و تکانه ی خود را از دست می دهند، پیر می شوند و سرانجام عرصه را خالی می کنند. نمونه های آن از جمله عبارتند از ایدآلیسم در شکل مطلق گرا و ذهن گرای خود، نظریه ی داده های حسی، اتمیسم منطقی، وحدت گرایی بی طرفانه، و پوزیتیویسم منطقی. این «ایسم» های از رده خارج شده و هم نژادهای هنوز باقی آن ها، از قبیل «فروکاست گرایی»، «عمل گرایی»، و «طبیعی گرایی» موضوع کتاب حاضرند و در جای خود برای خواننده ی نه لزوما متخصص تشریح می شوند. البته در این انگاره ی تولد، شکوفایی و زوال استثناهایی هم هست. مثلا در هستی شناسی، شکل های گوناگون ماده گرایی هنوز از پشتیبانی گسترده برخوردارند، و معرفت شناسی طبیعی شده – که آن را و. و. ا. کواین پرورده و پیروانش بسط داده اند – هیچ نشانی از فتور نمی نماید. البته، هر چه باشد حیثیت علم در قرن بیستم بالاتر رفته است. علم گرایی، آموزه ای که می گوید فقط روش های علوم طبیعی می توانند منجر به معرفت شوند، امروز در معرفت شناسی، متافیزیک، فلسفه ی زبان، و فلسفه ی ذهن از طرفداری وسیع برخوردار است. در 1918 موریتس شلیک، بانی حلقه ی وین، در معرفت شناسی عمومی خود این آموزه را چنین صورت بندی کرد: «از آن جا که علم بنا بر اصل می تواند همه ی آن چه را می توان گفت بگوید پرسش پاسخ ناپذیر دیگری باقی نمی ماند.» فلسفه ی عصب (1986) پاتریشیا س. چرچلند بیان متاخری از همین وضع را در بر دارد: «در بلند مدت آرمانی، علم کمال یافته توصیف راستین واقعیت است: نه حقیقت دیگری هست و نه واقعیت دیگری.» فیلسوفان معاصر به سه طریق متفاوت به تاثیر علم واکنش نشان داده اند که دو تا از آن ها صورت هایی از علم گرایی هستند. از این دو آن که ریشه گراتر است مدعی است که اگر کار ویژه ای برای فلسلفه متصور باشد باید چیزی غیر از ارائه ی گزارشی درست درباره ی جهان باشد، چرا که در این زمینه علم حق تقدم دارد. مثلا لودویگ وینگنشتاین در رساله می نویسد «فلسفه یکی از علوم طبیعی نیست ... . نتیجه ی فلسفه تعدادی «گزاره ی فلسفی» نیست، بلکه روشن کردن گزاره هاست». بیانی دیگر از این دیدگاه آن است که فلسفه باید به مسائل هنجار گذارانه یا ارزشی، و نه علم که فعالیت کلا توصیفی و واقعیت یاب است، بپردازد. واکنش دوم و کم تر ریشه ای، این اعتقاد است که فلسفه، آن گاه که به درستی انجام شود، بسط و امتداد علم است. نظر بر آن است که هر دو رشته به معیارهای مشترکی برای استناد و اقناع متعهدند اما موضوع بحث آن ها متفاوت است. به قول کواین، میان جستارگران تقسیم کاری وجود دارد. مثلا دانشمندان حرفه ای از عددها برای ساختن نظریه بهره می گیرند، و فیلسوفان مفهوم عدد را آن گونه که در چنین زمینه هایی به کار می رود، تحلیل می کنند.

نویسنده: اورام استرول مترجم: فریدون فاطمی انتشارات: مرکز