کتاب فلسفه روشنگری - ارنست کاسیرر

کتاب فلسفه روشنگری اثر ارنست کاسیرر و ترجمه ی یدالله موقن در انتشارات نیلوفر به چاپ رسیده است.

نوآوری فلسفه کاسیرر هنگامی به بهترین وجه آشکار می شود که فلسفه او را با دو سنت فلسفی دیگری مقایسه کنیم که بر فلسفه قرن بیستم حاکم بوده اند. یکی فلسفه تحلیلی که در آثار منطقی برتراند راسل، گوتلپ فرگه و لودویگ ویتنگنشتاین ریشه دارد و دیگری فلسفه "قاره ای" که شدیدا به غیر عقلانیت کیرکه گور و نیچه وام دار است و با مدرنیسم ادبی و افراطی گرایی سیاسی نیز پیوند دارد. شکاف میان این دو سنت فلسفی (...) بازتاب "دو فرهنگ" است. یکی علوم دقیق و دیگری هنرها و علوم انسانی. سبک اندیشه و نوشتار این دو مکتب فلسفی متفاوت اند و حساسیت ها و دستگاه مرجع متفاوتی دارند؛ از اینرو هرگونه گفتگویی میان این دو سنت به طور نومید کننده ای دشوار شده است.

علاقه مداوم به فلسفه کاسیرر در این حقیقت نهفته است که او آخرین فیلسوف اروپایی بود که به هر دو فرهنگ تسلط داشت. او هم در علوم دقیق و هم در علوم انسانی جامع العلوم بود. اما می توانست با فیزیکدانی مانند اینشتاین و با فیلسوف پوزیتیویست منطقی مانند موریتس شلیک بحث کند (البته نه جدل) و از دیگر سو با هایدگر. فلسفه او کوششی در جهت سازش دادن این دو فرهنگ است.

فهرست

پیشگفتار مترجم بر چاپ چهارم پیشگفتار پیتر گی بر چاپ 2009 ترجمه انگلیسی روشنگری بازنگری کاسیرر در برنامه روشنگری کتابنامه مقدمه مترجم پیشگفتار مؤلف فصل یکم: فرم اندیشه روشنگری فصل دوم: طبیعت و شناخت طبیعت در اندیشه فلسفه روشنگری فصل سوم: روانشناسی و نظریه شناخت فصل چهارم: ایده دین فصل پنجم: تسخیر جهان تاریخ فصل ششم: قانون، دولت، جامعه فصل هفتم: مسائل اساسی زیبایی شناسی

1. عصر نقد
2. زیبایی شناسی کلاسیک و موضوع عینی بودن زیبایی
3. مسئله ذوق و چرخش به سوی ذهن گرایی
4. زیبایی شناسی شهودی و مسئله نبوغ
5. فهم و تخیل: گاتشد و منتقدان سویسی
6. پی ریزی زیبایی شناسی سیستماتیک: باوم گارتن

نمایه

برشی از متن کتاب

  3. این نظر هنوز رایج و ظاهرا از میان نرفتنی که سده هجدهم هیچ دریافتی از جهان تاریخی نداشت و شیوه اندیشیدن آن غیرتاریخی بود با نگاهی به تحول اندیشه دینی به وضوح و به یقین رد می شود. زیرا دگرگونی درونی دین مشروط به این حقیقت بود که دین می بایست خود را از سلطه تفکر متافیزیکی و کلامی آزاد سازد و می بایست معیار و هنجاری تازه برای داوری به دست آورد. این هنجار بسیط نیست، زیرا بر دو عنصر متفاوت متکی است که دین می کوشد آن دو را متحد و هماهنگ کند. این هنجار، نتیجه ترکیب روح عقلی با روح تاریخی است که خرد را به تاریخ و تاریخ را به خرد ارجاع می دهد و دین از تلازم و همبستگی این دو عنصر دیدگاهی کلی و تازه و ایده آلی نو برای شناخت به دست می آورد. خرد و تاریخ به روشنی از یکدیگر متمایز می گردند و در تنش مداوم رویاروی یکدیگر نگاه داشته می شوند. زیرا حرکت درونی اندیشه دینی در سده هجدهم به همین تنش وابسته است. به هیچ وجه کوشش نمی شود تا با فرایند هم سطح کردن، تاریخی قربانی خرد گردد. خرد و تاریخ نسبت به هم در دو قطب متقابل قرار دارند؛ و قطبی بودن این دو نیرو تصدیق و به دقت تعریف می شود. اما بنابر اعتقاد اساسی فلسفه روشنگری موازنه ایده آل میان این دو نیروی مخالف امکان پذیر است. زیرا به رغم این تنش هم در خرد و هم در تاریخ یک بودن و یک حقیقت وجود دارند گرچه شکلهای تجلی آن دو در خرد متفاوت با شکلهای تجلی شان در تاریخ اند. اما آنها در ذات متوافق با یکدیگرند. بنابراین باید آیینه خرد را در برابر تاریخ قرار داد تا بخشهای عقلانی تاریخ در آن معکس شود و عقلانیت را نیز از چشم انداز تاریخی باید دید.

نویسنده: ارنست کاسیرر ترجمه: یدالله موقن انتشارات: نیلوفر