کتاب فروید در مقام فیلسوف | ریچارد بوتبی

درباره‌ی کتاب فروید در مقام فیلسوف

فروید در مقام فیلسوف کتابی در حیطه‌ی فلسفه و روان‌شناسی است. با طرح مفاهیمی بدیع، بر اساس نظریه‌ی روان کاوانه، اطلاعات جدیدی را درباره‌ی نظریه‌ی ناخودآگاه فروید به مخاطب ارائه می‌کند. امروزه کم‌تر کسی یافت می‌شود که با فروید و نظریه‌هایش و هم چنین تاثیرات گسترده‌اش بر روی دانش فلسفه آگاهی نداشته باشد. مولف در طول محتوای کتاب حاضر، با به کارگیری از رویکردی تحلیلی، نظریه ی زیگموند فروید در باب ناخودآگاه و هم چنین فرا روان شناسی وی را مورد بررسی قرار داده. در این راستا، با تقابل و رویارو کردن اندیشه های لاکان و فروید، مطالبی پرمحتوا و قابل تاملی را ارائه می‌دهد.

وی در ادامه، درکی جدید از مفهوم Nachtraglichkeit  فروید را بیان می‌نماید. به معنای "کنش معوق" می‌باشد و به ماهیت زمان مند تقدیر بشر اشاره دارد. سپس جایگاه و کارکرد آن را در نظریه ی روان کاوانه‌ی ناخودآگاه توضیح می‌دهد. به طور کلی، نویسنده قصد دارد با در نظر گرفتن نظریه‌ی روان‌کاوانه‌ی فروید و ترسیم رابطه‌ی آن با برخی از جریانات عمده در فلسفه‌ی معاصر، مخاطب را به درکی جدید از نوع نگرش و نظریه‌های این اندیشمند بزرگ برساند.

بخشی از کتاب فروید در مقام فیلسوف

فروید بسیار پیش از این‌ها اصطلاح «فرا روان شناس» را ابداع کرد. در حقیقت، او اولین بار در فوریه سال 1896، فقط یک هفته پس از آن که کلمه «روان ـ کاوی» برای اولین بار به چاپ رسید، این اصطلاح را به روی کاغذ آورد. فروید در نامه ای به ویلهلم فلیس فراروان شناسی را به شکلی کلی این گونه تعریف کرد: «روان شناسی من که به فراسوی خودآگاهی راه می برد». بنابراین، فراروان شناسی به فرض ناخودآگاه و ساختارهایی که شرایط روابط ناخودآگاه را با خودآگاه تعیین می کنند، نظر دارد.

فراروان شناسی دربرگیرنده تمایز میان فرایندهای نخستین و ثانوی، بخش های سه گانه خود، نهاد و فراخود، واکنش های دفاعی، واپس زنی، مقاومت و تکوین علامت است. به این ترتیب، فراروان شناسی جامع‌ترین و فراگیرترین دیدگاه است، دیدگاهی که در پی هماهنگ کردن مجموع مفاهیم روانکاوانه با ساختار نظری یکپارچه‌ای است. اصطلاح «روان کاوی» مقدمتا به فنی درمانی، به شیوه‌ای برای درگیر کردن سوژه متکلم در میدان بین فردی انتقال اشاره دارد. اما به مدد فراروان شناسی بود که فروید سعی کرد تجربه روان کاوانه را در دل شرح جامع کارکرد ذهن بگنجاند. همین همانندی عملی فراروان شناسی و نظریه روان کاوانه است که رد فراروان شناسی را تا این حد خطیر کرده است. مسئله فراروان شناسی چیزی کم از مسئله خود نظریه روان کاوانه نیست.

ذکر این مطلب که فراروان شناسی برای شخص فروید ارزشمندترین بخش از نظریه اش بود به مفهوم انکار تردیدهای او در مورد فراروان شناسی نیست. از دوازده مقاله ای که به قلم فروید نوشته شد و قرار بود در مجموعه ای تحت عنوان مقدماتی بر نوعی فراروان شناسی (Zur Vorbereitung einer Metapsychologie) چاپ شود، تنها پنج مقاله باقی مانده است: « غرایز و فراز و نشیب هایشان »، «واپس زنی»، « ناخودآگاه »، «ضمیمه ای فراروان شناختی بر نظریه رویاها» و «داغداری و مالیخولیا». هفت مقاله دیگر که ضمن مروری که ارنست جونز بر نامه های فروید کرد از وجودشان آگاه شده ایم، ظاهرا به دست خود فروید معدوم شده اند.

کتاب فروید در مقام فیلسوف نوشته ریچارد بوتبی با ترجمه سهیل سمی توسط انتشارات ققنوس به چاپ رسیده است.

فهرست

• فرا روان شناسی پس از لاکان
• نویسنده: ریچارد بوتبی
• ترجمه: سهیل سمی
• انتشارات: ققنوس