کتاب فرهنگ فارسی عامیانه - ابوالحسن نجفی

کتاب فرهنگ فارسی عامیانه نوشته ابوالحسن نجفی در انتشارات نیلوفر به چاپ رسیده است.

فرهنگ حاضر شامل لغات و ترکیبات متداول زبان فارسی در مرتبه زبان عامیانه و زبان روزمره است که، در برخی از موارد، تا حد زبان معیار نیز پیش می رود، زیرا فی المثل هنگامی که در ذیل مدخل روزه اصطلاحات عامیانه  یا روزمره روزه خور و روزه خوری و روزه خوردن و روزه شکستن آمده است، ترجیح داده شد که اصطلاح روزه گرفتن که متعلق  به  فارسی معیار است  نیز آورده شود تا طیف اصطلاحات مربوط به روزه کم و بیش کامل نیز آورده شود تا طیف اصطلاحات مربوط به روزه کم و بیش کامل باشد. از سوی دیگر، در ضمن معانی متعدد بعضی از کلمات ، مثلا فعل های زدن و گرفتن و کشیدن، معانی چندی نیز آمده است که چه بسا در مرتبه زبان معیار باشد اما برای روابط میان معانی بهتر دریافته شود از ذکر آنها خودداری نشده است.

اغلب لغات و اصطلاحات و معنی هایی که در این فرهنگ آمده است در فرهنگ های عمومی موجود زبان فارسی یافت نمی شود. شاید از آن رو که فرهنگ نویسان این دسته از لغات یا معانی را دون شان زبان زیبای فارسی دانسته و نخواسته اند تا ازین رهگذر به آنها اذن ورود به زبان و شناسنامه رسمی بدهند. با این شیوه احتمالا زمانی فرهنگ نویسان می توانسته اند لغات و معانی نادلپسند خود را طرد کنند و به بوته فراموشی بسپارند.اما امروزه، چه ما بخواهیم و چه نخواهیم، زبان عامیانه متداول در تهران از طریق رسانه ها ، خاصه رادیو و تلویزیون و فیلم ها و نوارهای ضبط صوت و انواع وسایل تکثیر نوشته ها و فناوری هایی  که در گذشته وجود نداشته یا به فراوانی در اختیار عامه نبوده است، به زودی زبان رایج همه مردم ایران خواهد شد.

آنچه در این فرهنگ آمده است لغات و ترکیبات و تعبیرات زبان عامیانه و روزمره متداول مردم تهران در قرن چهاردهم هجری است. از این رو نگارنده گویشهای محلی و اصطلاحات و تعبیرات شهرستانی را کنار گذاشته و برای انتخاب مثال ها از آثاری استفاده کرده است  که اول پس از سال 1300 هجری شمسی نوشته و منتشر شده باشد و ثانیا نویسنده آنها زاده تهران یا پرورش یافته در تهران بوده باشد ( استثنائا دو کتاب از آثار محمد علی جمالزاده ، نویسنده زاده اصفهان، به سبب اینکه او پایه گذار شیوه جدید داستان نویسی در ایران بوده و تقریبا از نخستین کسانی است که جرات کرده و زبان عامیانه را در نوشته های خود به کار برده ، مورد استفاده قرار گرفته است.)

بنابراین، چنانکه شیوه کار همه ی فرهنگ های معتبر امروز جهان است، سعی نگارنده بر این بوده است که مثال را از آثار دیگران برگزیند و نه اینکه از ساخته های ذهنی خود ، که همواره در معرض اشتباه و تحریف و تبدل است، جعل شاهد کند.