کتاب فرهنگ توصیفی دستور زبان فارسی

درباره کتاب فرهنگ توصیفی دستور زبان فارسی

در نگارش این فرهنگ دو هدف راهنمای نویسنده بوده: نخست اینکه فرهنگی پدید آید که دست کم بخش اعظم سرمایه‌ای را که دستور پژوهان در توصیف زبان فارسی فراهم آورده‌اند در اختیار خواننده قرار دهد. دوم اینکه مدخل‌ها چنان شرح شوند که خواننده ابعاد مختلف موضوع را دریابد و فرهنگ همچون کتابی خودآموز به کار او بیاید. در نگارش چنین فرهنگ‌هایی سنت رایج این است که در ذیل هر مدخل تعریفی کوتاه همراه با یکی دو مثال می‌آید. ولی نویسنده از این سنت فاصله گرفته و به جای آن هر مدخل را همچون مقاله‌ای کوتاه، و‌ گاه بلند، در نظر آورده و خلاصه آنچه دستور پژوهان درباره‌ی آن گفته‌اند و آنچه دریافت شده است همراه با مثال‌های کافی عرضه داشته و همواره کوشیده شده تا حد امکان نکته‌ای را مبهم باقی نگذارند.

موضوع این فرهنگ دستور زبان فارسی است. دستور زبان در اصطلاح زبان‌شناسان شامل ساخت واژه و نحو و واج‌شناسی و معنی‌شناسی می‌شود. اما از دیدگاه سنتی‌تر دستور تنها شامل ساخت واژه و نحو است. و در این فرهنگ همین معنا را در نظر قرار داده‌اند و مفاهیم ناظر بر واج‌شناسی، و در موارد بسیار اندکی معنی‌شناسی، را تنها تا حدی آوردند که در ساخت واژه و نحو به‌کار می‌آیند‌. اما پرداختن به همین دو حوزه‌ی دستور زبان، یعنی ساخت واژه و نحو، نیز مستلزم گزینش بود و می‌بایست تصمیم گرفته می‌شده که چه مفاهیم و اصطلاحاتی آورده شود.

مدخل‌های این فرهنگ بر حسب الفبا مرتب شده‌اند نه موضوع. از همین رو برای خوانندگانی که می‌خواهند ابعاد مختلف موضوع مشخصی را مطالعه کنند در ذیل هر مدخل، مدخل‌های دیگری را با آن ارتباط دارند ذکر شده است و در بسیاری موارد در متن نیز به مدخل‌های دیگر اشاره نموده‌اند.

کتاب فرهنگ توصیفی دستور زبان فارسی به قلم علاءالدین طباطبایی در انتشارات فرهنگ معاصر به چاپ رسیده است.

فهرست

فهرست کتاب فرهنگ توصیفی دستور زبان فارسی

هدف فرهنگ

چارچوب مفهومی فرهنگ

ساختار فرهنگ

روش دسترسی به مندرجات

• نویسنده: علاءالدین طباطبایی
• انتشارات: فرهنگ معاصر