کتاب فارسی عمومی | محمود فتوحی

درباره‌ی کتاب فارسی عمومی دکتر محمود فتوحی

در کتاب فارسی عمومی دکتر محمود فتوحی و  عباسی سعی شده تا مطالب از نظم و انسجام برخوردار باشد. بدین منظور دو شیوه طبقه‌بندی صوری و سیر تاریخی در نظر بوده است. در نخستین نگاه، شعر و نثر تفکیک شده‌اند. آنگاه هر یک از این مقولات براساس شکل‌ها و قالب‌های ادبی طبقه‌بندی گردیده و در سه بخش دیگر، مطالب بر مبنای ترتیب تاریخی تنظیم شده است. هدف از این طبقه‌بندی نیز آشنا شدن دانشجو با گونه‌ها و شکل‌های ادبیات است و اینکه سیر تحول تاریخی و هنری هرگونه را از نظر بگذراند. مقاله‌های کوتاه هر بخش نیز به این دلیل نوشته شده‌اند. این مقاله‌ها به‌گونه‌ای نوشته شده‌اند که دانشجو آن را به‌ راحتی دریابد.

تاریخ ادبیات فارسی بیش‌ از حد بر مدار شعر و شاعری می‌چرخد و به‌ تبع آن کلاس‌های زبان و ادبیات فارسی نیز به شعر و شعرخوانی و شعرشناسی گرم است؛ اما نویسندگان این کتاب دانشگاهی پرکاربرد بر این باورند که نثر، زمینه بارورتری برای پرورش عقلانیت فراهم می‌سازد و از این‌ رو در چاپ اخیر این کتاب به نثر توجه بیشتری شده است. در بخش نخست این کتاب از ادبیات و نقش آن سخن گفته شده و پس‌ از آن دانش‌های ادبی که قدرت ادراک متن ادبی و التذاذ از آن را افزایش می‌دهد به‌ اختصار معرفی شده‌اند. در پایان هر بخش، کتاب‌هایی برای آشنایی بیشتر مشتاقان و علاقه‌مندان ذکر شده است.

بخشی از کتاب فارسی عمومی دکتر محمود فتوحی و عباسی

سبک‌شناسی

اگر در رفتار و گفتار آدمیان تأمل کنیم درمی‌یابیم که حالات و حرکات، پوشش و طرز سخن گفتن، خندیدن و حتی دستخط افراد یکی نیست و هرکسی به‌گونه‌ای خاص این رفتار را انجام می‌دهد که با دیگران متفاوت است. ما به این طرز رفتار خاص سبک می‌گوییم. گروه‌های اجتماعی نیز در رفتار خود دارای سبک‌های خاص هستند، چنان‌که از لباس پوشیدن و سخن گفتن به سهولت می‌توان افراد مذهبی را از افراد غیرمذهبی تشخیص داد. در عالم ادبیات سبک مفهوم جدیدتری دارد.

سبک هیچ‌یک از سرآمدان و ناموران ادبیات به سبک دیگری شباهت ندارد. آن‌ها در هنر خویش یگانه و در سبک خود منفردند. یگانگی در سبک یکی از شاخصه‌های خلاقیت و ابتکار نویسنده و شاعر به شمار می‌آید. حتی خوانندگان معمولی نیز به‌سادگی این فردیت و یگانگی را درمی‌یابند. در تعریف سبک ادبی می‌توان گفت روش خاص هر فرد در بیان اندیشه‌ها، عواطف و احساسات خویش.

بر پایه این تعریف سبک، نظم و حرکتی است که انسان به اندیشه‌های خود می‌دهد. سبک فکر کردن در قالب زبان است، جامه اندیشه است، محصول تجربیات فرد است. دانش سبک‌شناسی علم و یا نظامی است که به بررسی ماهیت سبک و ویژگی‌های آن در اشخاص و آثار می‌پردازد. در اثر شناخت سبک می‌توان بسیاری از خوی و خصلت‌های روانی، اخلاقی و اندیشگانی افراد و گروه‌های اجتماعی و ملل و نحل را شناخت؛ چرا که برخی سبک‌شناسان معتقدند سبک‌شناسی، قیافه‌شناسی فکر و روح است و سبک شیوه نگرش فرد به جهان را نشان می‌دهد و صدای ذهن اوست.

تقسیم‌بندی‌های سبک‌ها: از قدیم تفاوت میان شیوه‌های سخن، توجه سخن‌سنجان را به خویش جلب کرده است. یونانیان قدیم که برای سخنوری اهمیت زیادی قائل بودند، شیوه‌های سخنوری سیاسی، دادگاهی و رسمی را از یکدیگر متمایز ساختند.

خرید کتاب فارسی عمومی اثر محمود فتوحی

کتاب فارسی عمومی تألیف دکتر محمود فتوحی و دکتر حبیب‌الله عباسی در انتشارات سخن به چاپ رسیده است.

فهرست کتاب فارسی عمومی نوشته محمود فتوحی

• فصل 1: کلیات ادبی ادبیات چیست ادبیات و زبان کارکرد ادبیات دانش‌های ادبی انواع ادبی سبک‌شناسی نقد ادبی بلاغت علم بیان علم معانی علم بدیع عروض و قافیه موسیقی کناری شعر
• فصل 2: شعر شعر چیست قصیده داغگاه بهاریه پند حکیمان اعتبار و اعتذار نامه اهل خراسان ایوان مداین دماوندیه کهن بوم و بر غزل رودکی دقیقی سنایی سید حسن غزنوی انوری ابیوردی عطار مولوی عراقی سعدی حافظ وحشی بافقی کلیم کاشانی صائب تبریزی بیدل فروغی بسطامی فرخی یزدی رهی معیری شهریار ابتهاج عماد خراسانی سیمین بهبهانی فروغ فرخزاد شفیعی کدکنی محمدعلی بهمنی حسین منزوی حسن حسینی قیصر امین پور سلمان هراتی مثنوی فرجام کار رستم وفات مجنون بر سر قبر لیلی فردوسی و شیخ کرکانی دیوانه وارسته پیر چنگی موسی و شبان شمع و پروانه محمود و ایاز حکایت ابراهیم علیه‌السلام زیبایی لیلی شکستن کاسه مجنون ساقی‌نامه عقاب سر و سنگ نی نامه قطعه وسوسه عاشقی تلخی طلب چنار و کدوبن سفر ده امر ناپسند پیکرک لال و طفل الکن مادر سرو سنگ قطعه‌ای برای سنگ مزار حق استاد بقای انسب ضلال مبین میرداماد رباعی دوبیتی شعر آزاد شعر آزاد نیمایی شعر منثور خواندن شعر آزاد مهتاب تو را من چشم درراهم داروگ کوچه کیفر زمستان قاصدک کتیبه غزل و پیامی در راه واحه‌ای در لحظه پشت دریاها هدیه پرواز را به خاطر بسپار پرنده فقط یک پرنده بود به آفتاب سلامی دوباره خواهم داد هزاره دوم آهوی کوهی غزل برای گل آفتابگردان سفر بخیر شعر منثور غزل در نتوانستن شبانه در سایه‌سار نخل ولایت اشتقاق
• فصل 3: نثر فارسی نثر فارسی بنیاد کار شاهنامه خشی خانه هرات امانت‌داری شکستن زنی بس فخر نباشد تاک هدیه هما امیر اسیر داستان هلال کاشکی همه جهانیان عاشق بودندی حلاج گلزار عشق معراج بایزید مردی چنین و چنان زاهد و راسو در دیده بجای خواب آب است مرا خودبینی پاک‌بازی پیل و پشه از راه و بر راه شاعری که اخرچه را اخرجه می‌خواند روباه و خروس اهل علم و اهل دنیا خروج تارابی من از کجا شعر از کجا سیرت پادشاه جهان‌دیده دروغگو ریا آزار خلق عبرت جور استاد فرزند ناهموار تصویر مولانا نامه‌ای از قائم‌مقام فراهانی دروس الاشیا بهاء ولد و خداوندگار ایران شگفت‌آور کویر قدح بلورین شکسته سه فرهنگ اصلاحات از یک میز عسلی شروع شد
• فصل 4: ادبیات داستانی داستان چیست اسطوره نخستین مردمان داستان آفرینش آدم افسانه و رمانس درباره سمک عیار سمک عیار حکایت تمثیلی حکایت طاووس و زاغ حکایت روباه و کفش گر داستان کوتاه دختر نباش سه‌تار ماهی و جفتش گیاهی در قرنطینه رمان رمان‌های معروف ایرانی جای خالی سلوچ کینه لوک مست
• فصل 5: زبان و نگارش زبان چیست گونه زبانی و لهجه زبان به چه‌کار آید زبان قدرت است زمینه فرهنگی زبان دستور زبان تک‌واژشناسی انواع تکواژ واژه ساختمان واژه فارسی انواع واژه مرکب ارزش واژه‌شناسی تمرین نحو ساختمان جمله گروه اقسام گروه ازنظر نحوی جمله‌وار تمرین جمله تمرین دستور خط فارسی فرهنگستان نشانه‌گذاری پاراگراف و پاراگراف‌بندی تمرین نوشتار نوشتار توصیفی تمرین نوشتار داستانی تمرین نوشتار توضیحی تفسیری تمرین نوشتار استدلالی تمرین چگونه ساختار نوشتار را طراحی کنیم چگونه یک مقاله پژوهشی بنویسیم واژه‌نامه