کتاب عروض فارسی - ماهیار

کتاب عروض فارسی (شیوه ای نو برای آموزش عروض و قافیه) تألیف دکتر عباس ماهیار توسط نشر قطره چاپ شده است.

ادبیات فارسی به حق یکی از مهم ترین حلقه ها، در سلسله آثار ادبیات جهانی و گوهر ممتاز مدنیت و فرهنگ مشرق زمین و دنیای اسلام، و در اصل محصول فرایندی عظیم از مبادلات فرهنگی، برخوردها و تاثیرپذیری های متقابلی است که در طول قرن ها انجام پذیرفته و یکی از بزرگ ترین مواریث فرهنگ بشری است؛ با این مقدمه اگر گفته شود بزرگترین نمود و جلوه ی فرهنگی ما، در طول قرون متمادی، آثار ادبی فارسی است، سخنی به گزاف گفته نشده است.

طبیعی است که برای بازنگری و شناخت آثار ادبی باید ابزاری در اختیار باشد. به خصوص باید این ابزار به زبانی ساده در اختیار جوانان و دانشجویان و دیگر علاقه مندان آثار ادبی قرار گیرد. تا آنچنان که بایسته است این آثار را بشناسند، به آنها بیندیشند و هر کدام را به درستی ارزش گذاری کنند و در جایگاه واقعی خود قرار دهند. بنابراین، اینک مجموعه ی فنون و مفاهیم ادبی را بنیاد نهادیم تا ابزاری باشد برای رسیدن به هدفی که در پیش گفته شد و پایگاهی باشد برای جوانان و علاقه مندان ادبیات فارسی تا بتوانند آن آثار را بهتر رَصَد کنند و در نتیجه به آنها دلبستگی بیشتر پیدا کنند و رشته ی پیوند فرهنگ گذشته ی کشورمان با روح و اندیشه ی آنان هر چه بیشتر استحکام پذیرد. کتاب فوق برای دانشجویان رشته ی زبان و ادبیات فارسی جهت شناسایی بیشتر و بهتر عروض فارسی با شیوه ای آسان تر و قابل فهم تر، تدوین شده است.

فهرست

فصل اول: کلیات فصل دوم: بحور و اوزان رایج شعر فارسی اوزان اشعار فارسی بررسی اوزان رایج بحر رمل بررسی اوزان رایج بحر مجتث بررسی بحر خفیف بررسی اوزان بحر مضارع بررسی اوزان بحر هزج بررسی اوزان بحر رجز بررسی اوزان رایج بحر مقتضب بررسی اوزان بحر سریع بررسی اوزان رایج بحر منسرح بررسی اوزان رایج بحر متقارب بررسی اوزان رایج بحر متدارک بررسی اوزان رایج بحر کامل بررسی اوزان رایج بحر وافر فصل سوم: اوزان نامأنوس و کم کارکرد در بحرهای مختلف فصل چهارم: شعر معاصر فصل پنجم: قافیه کتابنامه

برشی از متن کتاب

بحر و اوزان رایج شعر فارسی بحر: بحر در عروض هر وزنی است که از تکرار یکی از رکن های اصلی و یا از ترکیب دو رکن اصلی و تکرار آنها به تناوب حاصل می شود. اشعار فارسی بنابر مشهور در نوزده بحر سروده شده است که هفت بحر آن را متفق الارکان و دوازده بحر دیگر را مختلف الارکان گویند. بحرهای متفق الارکان بحرهایی هستند که از تکرار یک رکن حاصل می شوند و بحرهای مختلف الارکان بحرهایی هستند که از تکرار دو رکن به تناوب بدست می آیند. یادآوری این نکته ضروری است که هدف ما در این قسمت از کتاب آن است که دانشجویان خود را به گونه ای آموزش دهیم که بتوانند اشعار سعدی و حافظ را تقطیع کنند و بحور و زحافات آن ها را بیابند. برای رسیدن به این هدف، این فصل را به بررسی وزن های رایج شعر فارسی که به طبع سلیم نزیک است، اختصاص داده ایم. و از یادآوری اوزان نادر دوری جسته. اما برای آنکه کتاب فایده عام داشته باشد بحرهایی را که کمتر مورد توجه شاعران بوده است در پیوست یکم فصل دوم یاد کرده ایم و اوزان دور از ذهن و احیانا منحصر به فرد را در فص سوم با عنوان اوزان نامأنوس و کم کاربرد در بحرهای مختلف بر کتاب افزوده ایم.

(مجموعه فنون و مفاهیم ادبی - 1) (شیوه ای نو برای آموزش عروض و قافیه) مولف: دکتر عباس ماهیار انتشارات: قطره