کتاب صلاه الخاشعین - آیت الله دستغیب

کتاب صلاه الخاشعین، اثر شهید آیت‌الله دستغیب می‌باشد که توسط انتشارات هاتف به چاپ رسیده است.

این کتاب اولین اثر تألیفی این عالم بزرگوار است که در سن 35 سالگی موفق به نوشتن و اتمام آن شد و از آنجایی که اصل کتاب بسیار مفصل‌تر از کتاب حاضر است؛ زمانی که تصمیم به چاپ و نشر آن گرفته می‌شود؛ رژیم پهلوی بر کشور حکومت می‌نموده، لذا اجازه‌ی چاپ این اثر ارزشمند داده نشده که آیت‌الله دستغیب (ره) با تأسف فراوان مجبور به حذف بسیاری از قسمت‌های آن شده و پس از تلاش‌های بسیار موفق به چاپ آن می‌گردد. البته قبل از شهادتشان، نسخه‌ای از کتاب که پس از چاپ نایاب شده بود، در اختیارشان قرار گرفته و سعی در چاپ آن داشته‌است که بعد از شهادتش، این امر بر عهده‌ی فرزندش آیت الله سید محمد هاشم قرار می‌گیرد و ایشان این امر را به سرانجام می‌رساند.محتوای کتاب، همان‌طور که از نامش بر می‌آید، در رابطه با نمازی است که مورد قبول دین و اولیاء دین است؛ یعنی نمازی که خاشعان می‌گزارند که تمام شرایط صحت و قبولی نماز در آن رعایت شده باشد و این نوع نماز گزاردن است که انسان را از بدی‌ها بازمی‌دارد که البته طبق بیانات مؤلف محترم، نباید با مطالعه‌ی این موارد، خواننده راه سخت و مشکلی را جلوی خود ببیند بلکه باید با هوای نفس خود که در مقابل ایمان همواره برمی‌خیزد، مقابله کرده و سعی در انجام این آداب و شرایط نماید، چرا که طبق آیات و روایات چنانچه نماز پذیرفته نشود؛ سایر اعمال نیز پذیرفته نشده و نماز به منزله‌ی ستون دین شمرده شده است. نویسنده در کمال دقت و آگاهی برای بیان مطالب کتاب، ابتدا پیش‌زمینه‌هایی را عنوان کرده و در آن به هدف خلقت انسان و نیاز به وجود راهنمایان و پیامبران جهت ارشاد وی را امری ضروری و منطقی بر شمرده، چراکه خداوند متعال بدن را برای تعالی روح آفریده و نه روح را برای تعالی بدن. پس چنین خدایی حتماً برای آینده‌ی بشر برنامه داشته و عقل حکم می‌کند که راهنما یا راهنمایانی باشد که راه درست را به او نشان دهند و لازمه‌ی عادل بودن خداوند را وجود معاد دانسته و سپس اهمیت نماز را بیان می‌دارد. بعد از بیان این مقدمات مفصل و البته ارزشمند، کتاب به چهار بخش تقسیم می‌شود که در بخش اول آن با عنوان «لزوم حضور قلب در نماز»، حضور قلب در نماز را شرط اصلی دانسته و نمازی که با غفلت و بی‌خبری و یا مستی همراه باشد، نتوانسته تمام و کمال برگزار شود چراکه با این شرایط، نماز برای یاد خدا برپا نشده است. در بخش دوم به چگونگی به دست آوردن حضور قلب در نماز پرداخته شده است؛ و لازمه‌ی آن را برطرف کردن موانع و ایجاد شرایط برمی‌شمرد. موانعی چون دنیا  دوستی و بی‌اعتنایی به آخرت و شرایطی چون بزرگ شمردن نماز توسط شخص و توجه و تمرکز کامل نمودن هنگام اقامه‌ی آن.  در بخش سوم هم که همانند بخش‌های قبل دارای محتوای خواندنی و نکات با ارزشی است؛ به بیان معنی افعال و اقوال و مقدمات نماز می‌پردازد. که چرا اعمالی مانند طهارت ظاهری و باطنی برای نماز لازم است و یا تأکید بر خواندن سوره‌ی اخلاص در نماز چه دلیلی دارد. برای دانستنن این راز و رمزها که باعث محبوب‌تر شدن نماز در دل‌ها می‌گردد؛ مطالعه‌ی این اثر ارزشمند توصیه می‌شود. در فصل چهارم به معانی باطنی نماز اشاره کرده و گوشه‌ای از زیبایی‌های این واجب الهی را برشمرده و ارزش این عبادت را روشن‌تر می‌نماید. این معانی عبارتند از حضور قلب، فهمیدن معانی نماز، تعظیم، هیبت، رجا و حیا می‌باشد. در پایان کتاب نیز برنامه‌هایی جهت تهذیب نفس و تزکیه‌ی روح را بیان نموده تا افراد با برنامه ریزی صحیح روزانه این موارد را هم در آن بگنجانند.

فهرست

پیش‌گفتار برترین مقرّب‌ها و لزوم محافظت آن اهتمام علی (ع) به نماز اول وقت در صفین وادار کردن کودکان به نماز تهدیدهای سهمگین برای ضایع کردن نماز جایگاه خشوع قلب در نماز کیفیت اقامه‌ی نماز از دیدگاه رسول خدا (ص) مؤلف بزرگوار و کتاب صلاة الخاشعین مخالفت رژیم پهلوی با چاپ کتاب صلاة الخاشعین تجدید چاپ صلاة الخاشعین پس از شهادت مؤلف اصلاحات جزئی در کتاب صلاة الخاشعین تحلیلی مختصر از مطالب کتاب صلاة الخاشعین خلاصه‌ای از محتوای کتاب صلاة الخاشعین مقدمه مؤلف محتوای کتاب صلاة الخاشعین اندک بودن طالبان حق تذکر برای عمل است نه یأس طلب آمرزش برای مؤلف کمال هر موجودی سبب آفرینش اوست نقصان آدمیت در اثر غفلت خودشناسی عامل خداشناسی لزوم اندیشه در مبدأ آفرینش بدن از مخلوق پی به خالق بردن محتاج بودن انسان خداوند و فراهم کردن اسباب سعادت روح قرآن معجزه ابدی برای دین سرمدی معجزه بودن قرآن در فصاحت و بلاغت برخی از اخبار غیبی قرآن معجزه بودن قرآن در علوم اولین و آخرین لزوم اعتقاد به امام و توسل به ولی عصر (عج) معنای عدل انکار معاد یعنی تکذیب همه ادیان و پیغمبران پرورش بذر ایمان با آب عبادت هوای نفس، سخت‌ترین حجاب نماز بهترین کارها پس از معرفت سجده کردن بسیار و داخل شدن به بهشت بهتر بودن نماز واجب از حج و صدقه پرهیز از غفلت در نماز مطلب اول: لزوم حضور قلب در نماز مطلب دوم: حضور قلب در عبادات و کیفیت تحصیل آن مطلب سوم: معانی افعال، اقوال و مقدمات نماز مطلب چهارم: معانی باطنی نماز خاتمه: سلوک الی الله و شیوه نجات از خطرات دنیا و آخرت

برشی از متن کتاب

هر نوعی از موجودات را کمالی ویژه‌ی اوست که به‌خاطر آن کمال، آفریده شده است؛ مثلاً اسب را برای دویدن در جنگ و کمک انسان بودن و تفریح و استراحت انسان آفریده‌اند و الاغ را برای بارکشیدن، اگر اسب از کمال خویش عاجز آید؛ و او را پالانی سازند و چون الاغ از او بار بکشند؛ نقصانش می‌باشد. هم‌چنین انسان را کمالاتی ویژه است که سایر موجودات مادی از آن بی‌بهره‌اند و آن «عقل» خدادادی است تا به برکت و به‌واسطه‌ی آن خدایش را بشناسد و شگفتی‌های آفرینش او را بداند و به وسیله‌ی آن از گرفتار شدن در دام شهوت و خشم برهد و در تهیه‌ی سفر آخرت بکوشد.

• مولف: آیت الله عبدالحسین دستغیب
• انتشارات: هاتف