کتاب حقوق مدنی (شرح جامع قانون مدنی) بیات

کتاب حقوق مدنی (شرح جامع قانون مدنی) به قلم فرهاد بیات و شیرین بیات در انتشارات ارشد به چاپ رسیده است.

کتاب حاضر بر اساس ترتیب مواد قانونی به نظم کشیده شده و هدف آن حرکت در محور قانون است تا در میدان عمل کاربرد بیشتری داشته باشد. حقوق به ویژه قانون مدنی درس قاعده مندی است که بعضاً حتی بدون وجود ماده ی قانونی می توان حکم مسأله رابا توجه به اصول حقوقی و روح کلی حاکم بر نظام حقوقی کشور استنباط نمود. تصویب و امضاء قانون و دستور ابلاغ آن به این صورت است که مصوبات مجلس شورای اسلامی و نتیجه ی همه پرسی پس از طی مراحل قانونی به رئیس جمهور ابلاغ می شود. رئیس جمهور باید ظرف مدت پنج روز آن را امضاء و به مجریان ابلاغ نماید و دستور انتشار آن را صادر کند و روزنانه رسمی موظف است ظرف مدت 72 ساعت پس از ابلاغ منتشر نماید. قوانین 15 روز پس از انتشار در سراسر کشور لازم الاجرا است مگر آن که در خود قانون، ترتیب خاصی برای موقع اجرا مقرر شده باشد. الحاقات و اصلاحات بعدی و اجرای قوانین به صورت عمومی در مقدمه ی این کتاب نگارش شده است.

کتاب حقوق مدنی در قالب سه جلد تألیف شده که مشتمل بر بیست و دو باب و شصت و یک فصل می باشد.در ادامه پس از بیان عناوین اصلی  تعدادی از آن ها را شرح می دهیم.

1. در اموال 2. در اشخاص 3. در ادله اثبات دعوت

فصل اول: در اموال غیر منقول

مال " غیر منقول " آن است که از محلی به محل دیگر نتوان نقل نمود اعم از این که استقرار آن ذاتی باشد یا به واسطه ی عمل انسان به نحوی که نقل آن مستلزم خرابی یا نقص خود مال با محل آن شود. اراضی و ابنیه و آسیا و هر چه در بنا منصوب و عرفاً جزء بنا محسوب می شود غیر منقول است و هم چنین لوله ها که برای جریان آب یا مقاصد دیگر در زمین یا بنا کشیده شده باشد.

فصل دوم: در اموال منقوله

اشیائی که نقل آن از محلی به محل دیگر ممکن باشد بدون این که به خود یا محل آن خرابی وارد آید منقول است. سند وسیله اثبات حق است و ذاتاً مالیت ندارد، با این حال در برخی موارد موضوع سند چنان با ماهیت آن مخلوط می شود که گویی خود سند ارزش مالی دارد مثل اسکناس، سهام بی نام شرکت، چک های تضمین شده، بروات، سفته و چک در وجه حامل. این اسناد را باید از اشیاء مادی "منقول" به حساب آورد.

فصل سوم: در اموالی که مالک خاص ندارد

استفاده از "اموالی که مالک خاص ندارد" مطابق قوانین مربوط به آن ها خواهد شد. علاوه بر مشترکات عمومی و مباحات، اموال مجهول المالک را نیز می توان در حکم اموال بدون مالک خاص دانست.

فصل چهارم: در مالکیت

هر مالکی نسبت به مجامل خود حق همه گونه تصرف و انتفاع دارد مگر در مواردی که قانون استثناء کرده باشد. "مالکیت" دارای سه ویژگی اصلی است. مطلق بودن، انحصاری بودن و دائمی بودن. مطلق بودن به دو معنا است: داشتن حق هر گونه تصرف، مالکیت در مقابل همه اشخاص قابل استناد است. اصل دائمی بودن اختصاص به مالکیت عین دارد زیرا مالکیت منفعت و حق انتفاع ممکن است موقت باشد، مالکیت در اموال فکری نیز اصولاً موقت است.

فصل پنجم: در حق انتفاع

"حق انتفاع" عبارت از حقی است که به موجب آن شخص می تواند از مالی که عین آن ملک دیگری است یا مالک خاصی ندارد استفاده کند. طبق قانون مدنی حق انتفاع بر سه قسم است: 1. حق عمری، رقبی، سکنی و مطلق 2. عقد وقف 3. حق انتفاع از مباحات. "حق انتفاع" مانند سایر حقوق مالی قابل انتقال است مگر این که شخصیت منتفع علت عمده عقد بوده باشد. پس در حق انتفاعی که به صورت رایگان واگذار می شود، منتفع اصولاً نمی تواند حق انتفاع را به دیگری واگذار کند.

فهرست

• مولفان: دکتر فرهاد بیات - شیرین بیات
• انتشارات: ارشد