کتاب سرگذشت سوررئالیسم (گفت و گو با آندره برتون)

کتاب سرگذشت سوررئالیسم (گفت و گو با آندره برتون)، با ترجمه ی عبدالله کوثری توسط نشر نی به چاپ رسیده است.

سوررئالیسم یکی از ماندگارترین و پردامنه ترین مکتب های فکری – هنری قرن بیستم است. جدا از تندروی ها و گزافکاری هایی که صرفا نشانه عصیان در برابر وضع موجود بود، این جنبش به گفته برتون «سهم عمده ای در شکل گیری حساسیت مدرن ما داشته است. سوررئالیسم نه تنها بر شعر، که بر سینما، نقاشی و مجسمه سازی تاثیر بسیار نهاد و قلمرو نفوذ آن از قاره اروپا فراتر رفت و در بسیاری کشورها هواداران پرشور یافت. برای مثال همه ی نویسندگان امریکای لاتین تاکید کرده اند که یکی از سرچشمه های رئالیسم جادویی سوررئالیسم بوده که نویسندگانی چون آلخو کارپانتیه و میگل آنخل آستوریاس که درست در زمان شکوفایی این جنبش در فرانسه بودند و با بنیان گذاری سوررئالیسم دوستی داشتند، نویسندگان و شاعران آن سرزمین را با این شیوه نگرش آشنا کردند.

در این کتاب آندره برتون، یکی از بنیان گذاران و هواداران پرشور رئالیسم، سرگذشت این جنبش را از آغاز تا دهه 1950 با زبانی روشن بیان می کند. این کتاب مجموعه ای از مصاحبه های رادیویی و مطبوعاتی است که در سال های مختلف صورت پذیرفته، بنابراین زبان آن بیشتر به زبان گفت و گو نزدیک است و مولف کوشیده در متن فارسی نیز این ویژگی بر جای بماند.

هرچند تاکنون کتاب های زیادی درباره سوررئالیسم نوشته شده، این تنها کتابی است که مسیر زندگی این جنبش را از درون روایت می کند و این روایت با آگاهی های دست اول و نیز با شور و شوق تعهدی پابرجا درآمیخته می شود. فراز و فرودهای عمده ی این جنبش در اینجا بازگو می شود، از کشف نوشتار خود به خود در سال 1919 تا پیوند پرتاب و تاب این گروه با جنبش دادا و جارو جنجال های بدآوازه ی آن در دهه 1920 و مجادلات ایدئولوژیک برتون با حزب کمونیست در ایام جنگ و سپس سال های تبعید در نیویورک. همچنین اشارت ها و حکایت های بسیار درباره ی افرادی که زندگی شان زمانی با سوررئالیسم تطابق یافت – افرادی چون آپولینر، دوشان، تسارا، پیکابیا، دالی، الوار، آراگون، دسنوس، آرتو، ارنست و بسیاری دیگر با زبانی روشن روایت می شود و این روایت ها را به حق می توان از بهترین نمونه های نثر برتون دانست. اما مهمترین نکته این است که در سراسر این کتاب جنبش سوررئالیسم از دیدگاه فردی مرور می شود که برای کم و بیش نیم قرن تجسم این جنبش به شمار می آمد.

فهرست