کتاب سازمان و اداره امور مدارس - صافی

کتاب سازمان و اداره امور مدارس اثر احمد صافی در انتشارات رشد به چاپ رسیده است.

امروزه، هنرِ مدیریت و تعلیم و تربیت انسان ها را از دشوارترین، ظریف ترین و پر ثمرترین کارهای آدمی می دانند و به مدیریت تا آن حد اهمیت می دهند که هنر و علمِ اداره کردن را از شاخص های عمده ی تمدن ِ معاصر اعلام می کنند. از بین انواع مدیریت، مدیریت ‌بر سازمان های آموزشی و پرورشی را با اهمیت ترین و مؤثرترین دانش ‌زمان حاضر به شمار می آورند. در ابتدای هر فصل از کتاب حاضر، برخی از اهداف آموزشیِ مرتبط با همان بخش بیان شده و در پایان هر فصل نیز، سؤال هایی برای خودآزماییِ دانشجویان محترم مطرح شده است.  در نگارش کتاب از نمودارها، آمار، جداول و تصاویر گوناگون، استفاده شده تا فهم مطالب آسان تر شود. هم چنین، نمونه هایی از آیین نامه های مدارس ابتدایی و راهنمایی تحصیلی در پایان کتاب آورده شده تا در صورت نیاز، دانشجویان با آخرین مقررات دوره ابتدایی و راهنمایی تحصیلی آشنا شوند. این کتاب در ‌‌شش فصل با عنوان های زیر تألیف شده است که در ادامه به شرح آن ها می پردازیم.

1. کلیاتی درباره ی مفاهیم، اصول و مشخصه های سازمان و سازمان آموزش و پرورش 2. کلیاتی درباره ی مدیریت و مدیریت در آموزش و پرورش 3. کلیاتی درباره ی سازمان و تشکیلات اداری وزارت آموزش و پرورش 4. کلیاتی درباره ی سازمان مدارس در ایران 5. درجه بندی مدارس و وظایف عمده ی بعضی از کارکنان 6. کلیاتی درباره ی قوانین و مقررات آموزش و پرورش و مکاتبات اداری.

فصل اول:  به بیانِ" کلیاتی درباره ی مفاهیم، اصول و مشخصه های سازمان و سازمان آموزش پرورش " می پردازد.  آدمی در طی مراحل زندگی و در دوره های مختلف تاریخی برای پاسخگویی به نیازها و رفع مشکلات متعدد خود، ناگزیر به استفاده از همکاری و تشریک مساعی با انسان های دیگر، در قالب ها و نظام خاصی شده است که امروزه به آن، سازمان می گویند. در فرهنگ معین سازمان عبارت است از: مجموع دستگاه ها و شعب و کارمندان یک اداره یا یک مؤسسه که به آن تشکیلات می گویند. هدف کلی ایجاد سازمان را باید ارائه ی خدمات و رفع احتیاجات گروه های مختلف مردم دانست. ‌

فصل دوم: مدیریت عبارت است از: هماهنگ کردن عوامل مادی و انسانی مورد لزوم و هدایت این عوامل در جهت تحقق هدف یا هدف های خاص.  مدیریت در بُعد انسانی عبارت است از: کار کردن با مردم، میان مردم، برای مردم و به خاطر خدا. یکی از مدیریت های مهم و مؤثر و حیاتی برای هر جامعه، مدیریتِ آموزش و پرورش است. مدیریت در دستگاه آموزش پرورش نقش حیاتی در پیشبرد و تحقق  اهداف تعلیم و تربیت دارد، لذا اگر گفته شود که مدیریت آموزش و پرورش، از دشوارترین و ظریف ترین مدیریت هاست، سخنی به گزاف نخواهد بود.

فصل سوم: سازمان کنونی آموزش پرورش ایران هم اکنون از دو قسمت اساسی تشکیل شده است: 1. سازمان آموزشی 2. سازمان اداری.  سازمان آموزشی شامل دوره های مختلف کودکستان، دبستان، راهنمایی تحصیلی، متوسطه ی عمومی و فنی حرفه ای، پیش دانشگاهی و آموزش عالی است. در این فصل، نظام و تشکیلات اداری و اهم وظایف آموزش پرورش  مورد بحث قرار می گیرد.

فصل چهارم: سازمانِ کنونیِ مدارس ایران حاصل تحولاتی است که در دوره های مختلفِ گذشته در بافت و ساختار مؤسسات آموزشی پدید آمده است. مهم ترینِ این سازمان ها از صدر اسلام تا کنون شامل: خانواده، مسجد، مکتب و مدرسه بوده است. اهمیت و اهداف هر دوره از نظام آموزشیِ کشور ایران در این بخش تشریح شده است.

فصل پنجم: مدارس کشور با توجه به تعداد دانش آموزان، به درجاتی تقسیم می شوند و طبق این درجه بندی، پست های سازمانی نیز برای آن ها در نظر گرفته می شود.  سازمان و درجه بندی مدارس ایران به پبشنهاد دفتر بودجه و تشکیلات و دفاتر ذی ربط، و تأیید معاونت نظارت راهبردی ریاست جمهوری تعیین و ابلاغ می شود. در ادامه ی این فصل، وظایف معلمان، معاونان، مشاوران، مربیان امور تربیتی و مدیران نیز نام برده شده است.

فصل ششم  یکی از موارد مهمی که در سازمان های مختلف، از جمله سازمان آموزش و پرورش باید مورد توجه مدیران، معلمان و سایر کارکنان رده های مختلف سازمانی قرار گیرد، آگاهی از قوانین و مقررات اداری و آموزشی و مراجع وضع کننده ی هر یک از قوانین و مقررات است.

فهرست

• برخی از هدف های آموزشی فصل اول
• مفهوم و ضرورت ایجاد سازمان ها
• تعاریف سازمان
• اهداف سازمان
• اقسام سازمان ها، اشکال و ترکیب آن ها
• سازمان رسمی
• اصول مشترک سازمان ها
• نمودار و راهنمای سازمان
• انواع سازمان های دولتی
• سازمان آموزش پرورش و شیوه های اداره ی آن
• سئوال هایی از فصل اول

• برخی از هدف های آموزشی فصل دوم ویژه ی مدرسان
• اهمیت، ضرورت و تاریخچه ی مختصر مدیریت
• تعاریف مدیریت
• شاخه ها، ابعاد و انواع مدیریت
• اهمیت مدیریت در آموزش پرورش
• تعاریف مدیریت آموزشی
• اهداف مدیریت آموزشی
• اصول اساسی مدیریت
• عناصر اساسی مدیریت
• توانایی ها و ویژگی های مدیریت آموزشی
• صفات و خصایص منفی در مدیران به ویژه مدیران آموزشی
• سئوال هایی از فصل دوم

• برخی از هدف های آموزشی فصل سوم ویژه مدرسان
• سازمان کنونی آموزش و پرورش ایران
• تاریخچه ی مختصر سازمان و تشکیلات اداری وزارت آموزش و پرورش
• وزیر آموزش و پرورش: وظایف و دفاتر زیر نظر
• شورای عالی آموزش و پرورش
• سازمان های وابسته ی وزارت آموزش و پرورش
• سازمان پژوهش و برنامه ریزی أموزشی
• سازمان نوسازی و توسعه و تجهیز مدارس کشور
• انجمن اولیاء و مربیان
• قانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان
• نهضت سواد آموزی
• سازمان ملی پرورش استعداد های درخشان
• سازمان آموزش و پرورش استثنایی
• سازمان اداری آموزش و پرورش در استان، شهرستان و بخش
• سازمان اداره ی کل آموزش پرورش و اهم وظایف واحد های استانی
• سازمان اداری آموزش و پرورش شهرستان
• تشکیلات اداری آموزش و پرورش در آموزش عالی
• سئوال هایی از فصل سوم

• برخی از هدف های فصل چهارم ویژه مدرسان
• تاریخچه ی مختصر سازمان مدارس
• سازمان مدارس به سبک جدید در ایران
• سازمان مدارس از 1345 تا کنون
• گسترش کمّی مدارس در ایران
• مفهوم، تعریف و انواع مدارس در ایران
• انواع دوره های تحصیلی و مراکز آموزشی در ایران
• اصول حاکم بر فعالیت های آموزشی و پرورشی دوره ی پیش دبستانی
• اهداف، برنامه و فعالیت های دوره ی پیش دبستانی
• ویژگی های عمومی مربیان پیش دبستانی
• وضعیت کمّی دوره ی پیش دبستانی درسال تحصیلی 87-1386
• دوره ابتدایی و تاریخچه ی مختصر آن
• طرح سنجش آمادگی تحصیلی و جسمی نوآموزان
• اهمیت و اهداف دوره ی ابتدایی
• اهداف دوره ی ابتدایی مصوب شورای عالی آموزش و پرورش
• شرایط ثبت نام در دوره ی ابتدایی
• برنامه ها و کتاب های دوره ی ابتدایی
• سازمان و اداره ی دبستان ها
• مدیریت دبستان ها؛ خصایص، کارها ‌و وظایف
• اداره ی دبستان های یک معلمی و چند معلمی
• دوره ی راهنمایی تحصیلی
• اهداف دوره ی راهنمایی
• شرایط ثبت نام در دوره ی راهنمایی
• برنامه های درسی و کتاب های درسی دوره ی راهنمایی
• دوره ی آموزش متوسطه
• اهداف دوره ی متوسطه
• شرایط ثبت نام دوره ی متوسطه
• وظایف عمده ی مدیران مدارس متوسطه
• شاخه ی متوسطه ی فنی و حرفه ای
• دوره ی پیش دانشگاهی
• آموزش عالی
• تربیت دبیر دانشگاه ها
• آینده نگری

• برخی از هدف های آموزشی فصل پنجم
• درجه بندی مدارس
• سازمان و درجه بندی مدارس ابتدایی
• سازمان و درجه بندی مدارس راهنمایی تحصیلی
• سازمان و درجه بندی دبیرستان ها
• اهم وظایف معلمان مدارس
• اهم وظایف معلمان راهنما
• اهم وظایف معاونان مدارس متوسطه
• اهم وظایف مشاوران مدارس متوسطه
• اهم وظایف مربیان امور تربیتی مدرسه
• اهم وظایف مدیران دروس

• برخی از هدف های آموزش فصل ششم " ویژه مدرسان "
• قوانین و مقررات آموزش و پرورش
• نکات مهمی از قانون مدیریت و خدمات کشوری
• انواع مرخصی
• کلیاتی درباره ی مکاتبات اداری
• اصطلاحات مکاتبات اداری
• اجزای نامه های اداری
• طبقه بندی نامه های اداری
• امور دفتری و انواع دفاتر در مدارس ابتدایی
• نامه های وارده و صادره
• انواع دفاتر درمدارس ابتدایی
• آیین نامه ی مدارس