کتاب زندگی نادرشاه | جونس هنوی

کتاب زندگی نادرشاه 

این کتاب یکی از منابع تاریخی مهم به شمار می رود که روند اوضاع ایران را در یکی از بحرانی ترین دوران های خود روایت می کند. هم چنین اثری بسیار حائز اهمیت می باشد؛ چرا که نویسنده، خود به ایران سفر کرده و نادرشاه را نیز دیده و با شرایط کشور ما در آن زمان از نزدیک آشنا شده است. درواقع این نویسنده عقاید خود را در ضمن شرح وقایع بیان می کند و اقدامات و رفتار نادر را گاهی مورد انتقاد قرار می دهد. هنری درباره ی نادر می نویسد: «مردی را می بینم که نقشه های خود را با عزم راسخ و شگفت انگیزی جامه ی عمل پوشانید و طرح زندگی آینده ی خود را با دقت و دوراندیشی بسیار ریخت و مقاصد خود را با پشتکار خستگی ناپذیری به انجام رسانید».

هنوی، برای نوشتن این اثر از کتاب های دوکلراک، جیمز فریزر و ژان اوته استفاده نموده است. نوشته های هنوی که مشتمل بر چهار جلد است در سال 1753 در لندن به چاپ رسید. در جلد اول از کوشش های انگلیسی ها به منظور ایجاد روابط بازرگانی با ایران از طریق روسیه بین سال های 1553 و 1581 و سپس از لشکرکشی پطر کبیر به نواحی شمالی ایران و قصد او در گشودن باب تجارت با کشور ایران سخن به میان می آورد. آن گاه درباره ی اقدامات جان التون انگلیسی که بعدها به خدمت نادر درآمد بحث می کند. سپس درباره ی مسافرت خود به روسیه و ایران مطالبی می نویسد و ضمناً از آداب و عادات ایران ها سخن می گوید. در جلد دوم، وقایع  بازگشت خود را به انگلیس از طریق روسیه و آلمان و هلند به تفصیل شرح می دهد. جلد سوم را به فتنه ی افغان و جلد چهارم را به زندگی نادرشاه اختصاص می دهد.

برشی از متن کتاب

فصل دهم

پیش از آن که به قضیۀ محاصرۀ بغداد بپردازیم، بد نیست شرح مختصری دربارۀ این شهر معروف که پایتخت یکی از ممالک بزرگ دوران باستان در نزدیکی آن قرار داشت بدهیم. این شهر را معمولاً بغدات یا بغداد می نامند، و با وجود این، بعضی از مورخان آن را به نام سابق بابل می خوانند. علت این اشتباه این است که دجله و فرات، پیش از وارد شدن به خلیج فارس، به صورت رودخانۀ واحدی در می آیند و از این رو آن دو را با یکدیگر اشتباه می کنند. مسلّم است که بغداد فعلی در ساحل دجله قرار دارد، در صورتی که بابل، طبق گفتۀ مورخان معتبر، در کنار فرات ساخته شده بود. خرابه های این شهر که به قول جغرافی دانها در پانزده فرسنگی جنوب بغداد قرار دارد به اندازه ای از بین رفته است که به کمک آن ها نمی توان محل شهر را پیدا کرد. در زمان امپراتور تئودوسیوس، فقط باغ بزرگی در آنجا باقی مانده بود که پادشاهان ایران جانوران وحشی را در آنجا برای شکار نگاه می داشتند. بغداد، که سابقاً پایتخت خلفای عباسی بود، فعلاً مرکز عراق عرب است. این ناحیه که در حدود صد و بیست فرسنگ طول و هشتاد فرسنگ عرض دارد با آنکه در قسمت اعظم آن جمعیت کمی زندگی می کنند، ولی یکی از ایالات بسیار مهم امپراتوری عثمانی به شمار می آید. شهر بغداد در قسمت شرقی دجله تا مسافت دو میل و در حوالی خرابه های سلوکیۀ سابق بنا شده است. پس از انقراض خلافت عباسی، بغداد در سال 1250 به تصرف ایران درآمد، ولی ترکها در سال 1638، در زمان سلطنت سلطان مراد چهارم، آن را باز گرفتند و از آن به بعد، با وجود مساعی مکرر ایرانیها برای بازگرفتن آن، بغداد جزء متصرفات عثمانی باقی مانده است. ...