کتاب زبان استعاری و استعاره های مفهومی - داوری اردکانی

کتاب زبان استعاری و استعاره های مفهومی نوشته رضا داوری اردکانی، رضا نیلی پور، علیرضا قائمی نیا، آنتونی جی ان جاج و لطف الله یار محمدی در انتشارات هرمس به چاپ رسیده است.

این کتاب توسط اساتید و متخصصان فلسفه و زبانشناسی نوشته شده است. ارتباط زبان و تفکر و در نتیجه ارتباط   زبان و فلسفه مطرح می شود موضوعی که از زمان افلاطون و ارسطو درباره آن سخن گفته شده و تا قرن ها آراء همین فلاسفه حاکم بوده است. نویسندگان به ضرورت پرداختن به این امر و بازنگری آثار پیشینیان در این زمینه اشاره دارند و هر یک در پژوهشی  مجزا به مسئله خاص استعاره و اهمیت و ارتباط آن با زبان و تفکر می پردازند . در مقاله زبان و استعاره گفته می شود که زبان ما استعاری  است و بی استعاره زبان نداریم. گرچه الفاظ زبان قراردادی اند اما زبان، قرارداد صرف نیست و هرچه زبان استعاره بیشتری داشته باشد،  زنده تر است. زبان و استعاره از هم جدا نیستند. در بخش معرفت شناسی و استعاره مفهومی از دیدگاه زبان شناسی به زبان شناسی شناختی و شیوه تفکر و استعاره های مفهومی پرداخته می شود. استعاره به عنوان یک ساختار خاص زبانی مهم مطرح می شود و اینکه استعاره ها با شناخت انسان سر و کار دارند.شناخت عصبی و تجربه شناختی از اهمیت خاص برخوردارند. در بخش استعاره های مفهومی در آیات قرآن بر پایه زبان شناسی شناختی به شیوه تفکر و استعاره های مفهومی توجه شده است. در مقاله دیگر به چگونگی استعاره مفهومی برای آینده و ساخت آن توجه شده است. در بخش کلام خاموش تحلیل هنر کلام دینی و عرفانی از منظر گفتمان شناسی انتقادی یک پژوهش عملی انجام می گیرد و مولفه های الگوهای تحلیل را مطرح می کند و با مفاهیمی چون هویت بخشی، دلالت ضمنی، کل نگری، اسم گذاری و...  به کاربرد تعبیر در بافت غیر منتظره و غیر مرسوم می پردازد. بدین ترتیب سعی شده درباره استعاره به عنوان یک موضوع بسیار مهم در فلسفه و زبان شناسی آراء و نظرات متعدد و جدیدی ارائه شود.

برشی از متن کتاب

" ساختار استعاره ها همکاری میان گروه ها و بخش ها به نحوی شگفت انگیز و به شدت تحت تاثیر استعاره های به ظاهر مجزا از یکدیگر است. نمونه این امر را میتوان در نزاع همواره میان دو اصطلاح علمی" زبان سر"و" زبان قلب/ دل" دید. نبرد بین" سرهای بدون قلب/ دل" و" دل های بدون سر" سبب شده است بافت های دیگری که در آن وجود سر و قلب، در کنار یکدیگر واجب و ضروری تلقی می شود، فراموش شود. باید دانست که از استعاره ها می توان به عنوان سلاحی برای به دام انداختن، منزوی کردن و حتی کشتن استفاده کرد. مرور سوابق مشکوک جادوها و جادوگری نشان می دهد که جادوی روابط عمومی می تواند یک برنامه استثمار را طوری به نمایش بگذارد که گویی عین" توسعه" است. در بسیاری از بحث ها، برای به دام انداختن رقیب در یک موقعیت دوقطبی شده میتوان او را با سلاح استعاره برگرفته از قطب مخالف، مقهور ساخت. شکست آشکار الگوهای منفرد اقتصادی ضرورت کسب توانایی برای کار کردن بر اساس چارچوب های تلفیقی و تکمیلی را بیش از پیش نمایان کرد. همان طور که مثال های مربوط به مفهوم آینده نشان میدهند، برای احاطه بر سطوح مختلف یک موقعیت نباید صرفاً متکی بر یک استعاره منفرد بود، بلکه باید موضوع را از جهات مختلف بررسی کرد و نظام های متعدد استعاری را با یکدیگر تلفیق نمود. چنان که دیدیم مفهوم آینده صرفاً با استناد به استعاره برگرفته از بافت امواج و ذرات در فیزیک نور قابل درک نبود. در این مفهوم باید به همه ی استعاره ها به دیده ی ظن و بدگمانی نگریست و همانند احتیاط های دارویی لازم، هر استعاره را با سایر استعاره های منتخب به کار برد تا بدین وسیله از پیامدهای منفی آنها اجتناب گردد. دانشمندان بودایی برای کشف روابط میان حواس تلاش های بسیاری کرده اند و به ویژه به موضوع صورت های مختلف ابزارهای انتقال اطلاعات و سطوح مختلف بینایی در جهت ایجاد تعادل لازم میان آن ها و نیز استعاره های مورد استفاده بسیار توجه کرده اند. آن ها تاکید اسلاتر بر مفهوم پیش بینی به عنوان فرآیندی شامل" تلاشی آگاهانه برای گسترش آگاهی( و ادراک) به منظور تشریح دینامیک موقعیت های پیش رو " را تایید می کنند و تمرکز و تاکید کمتر او بر استعداد پیشبینی را مورد تشکیک قرار می دهند. آنتونی دی نیکلاس کتاب سانسکریت، ریگ ودا، را در قالب چهار زبان مفهومی تکمیلی بررسی کرده است، این چهار زبان موجد پیچیدگی توسعه ای/ تکاملی محتوای کتاب هستند. این پژوهش با نظریه های طبقه بندی برگرفته از شبکه های غیر بلوم زبان های تکمیلی است."

فهرست

مقمه چکیدهء مقالات زبان و استعاره (رضا داروی و اردکانی) زبان و استعاره معرفت شناسی و استعاره مفهومی از دیدگاه زبان شناختی (رضا نیلی پور) مقدمه استعاره هایی که با آنها زندگی می کنیم شیوهء تفکر و استعاره های مفهومی زبان شناسی شناختی و انسان نحوی کارکردهای شناختی و عصب شناختی زبان جمع بندی منابع استعاره ها ی مفهومی درآیات قرآن (علی رضا قائمی نیا) چکیده واژه های کلیدی مقدمه شباهتهای هستی شناختی (مثال: خشم او به جوش آمده است.) شباهتهای معرفت شناختی مثال «استدلال جنگ است» نظریه ی سنتی درباب استعاره نقد رکن اول نقد رکن دوم نقد رکن سوم نقد رکن چهارم نقد رکن پنجم متون دینی زبان استعاری قدر و قدر نتیجه منابع ظهور زبان استعاری مفهومی برای آینده (آنتونی جی ان جاج/ ترجمه نگار داروی اردکانی- هاجر آقا ابراهیمی) مقدمه نقش شناختی زبان استعاره تعریف آینده از طریق حواس آینده و مسئله پیش بینی بدون پیش بینی اهمیت انتخاب استعاره دام های استعاری در دریافت آینده چیستی آینده مکان در آینده کدام آینده زمان آینده آینده از نظر چه کسی کیفیت آینده چرایی آینده چارچوبهای استعاری حاکم برسیاستگذاری ظهور یک زبان استعاری چارچوب بندی مجدد نوآوری های سازمانی ساختار استعاره ها کاربردی ویژه خرده بینش های منسجم پیوندخرده- دیدگاه ها نتیجه منابع کلام خاموش: تحلیل هنر کلام دینی و عرفانی از منظر گفتمانشناسی انتقادی(لطف اله یار محمدی)

1. چکیده
2. مقدمه
3. هدف
4. اهمیت این پژوهش

شیوه پژوهش توضیح بیشتر مولفه های الگوی تحلیل 1- حذف 2- اظهار 2-1: هویت بخشی 2-1-1: هویت بخشی مقوله ای 2-1-2: هویت بخشی ظاهری 2-1-3: هویت بخشی نسبتی 2-1-4: هویت بخشی برجسته کردن 2-2: دلالت ضمنی کردن 2-3: کل نگری 2-4: اسم گذاری 2-5: شخصیت مداری 2-5-1: شخصیت دهی 2-5-2: شخصیت زدایی 2-6: تحرک بخشی 2-6-1: فعال سازی 2-6-2: : منفعل سازی 7- اظهار با قرینه لفظی 1- ترکیبات واژگانی 2- واژگان با توضیح 3- مجتمع شدگی 4- اظهار موزون و مقفی 5- کاربرد تعبیر دربافت غیرمنتظره 5-1: کاربرد سوال در جایی که جواب واضح باشد 5-2: توضیح واضحات 5-3: کاربرد تعبیر در متن غیرمرسوم 8- نتیجه گیری و تکلمه یادداشت 9- کتابنامه

نویسنده

از دیگر کتاب های لطف الله یار محمدی به زبان در عرصه های ذهن در جامعه و ارتباطات از منظر گفتمان شناسی انتقادی اشاره کرد. از دیگر آثار رضا داوری اردکانی، فرهنگ، خرد و آزادی، نگاهی نو به فلسفه و فرهنگ، فرهنگ، فلسفه و علوم انسانی و فلسفه معاصر ایران را می توان بیان کرد. زبان شناسی شناختی، کتاب دیگر رضا نیلی پور است و علیرضا قائمی نیا، کتاب بیولوژی نص را در کارنامه خود دارد.

نویسندگان: رضا داوری اردکانی - رضا نیلی پور - علیرضا قائمی نیا - آنتونی جی ان جاج - لطف الله یارمحمدی انتشارات: هرمس