کتاب روانشناسی تربیتی - شریعتمداری

کتاب روانشناسی تربیتی تألیف دکتر علی شریعتمداری توسط انتشارات امیرکبیر به چاپ رسیده است.

در این کتاب روان شناسی به عنوان علمی که جنبه های مختلف رفتار آدمی و ارتباط آن ها با یکدیگر را مورد بحث قرار می دهد، معرفی شده است. در واقع روان ‌شناسی علمی است که با استفاده از روش علمی به پژوهش و مطالعه ی ذهن، فرایند ذهنی و رفتار در موجودات زنده می ‌پردازد. همان طور که می دانید روان شناسی یکی از ارکان مهم تعلیم و تربیت است و شناخت عناصر "روان شناسی تربیتی" می تواند به تربیت درست و اصولی کمک نماید. از آن جایی که در مورد این مبحث مهم، منابع بسیار محدودی وجود دارند که نمی توانند پاسخ گوی سوالات فراوان دانشجویان لیسانس و فوق لیسانس روان شناسی باشند، "دکتر علی شریعتمداری" با تألیف این کتاب منبع کاملی را به دست علاقه مندان داده است تا از طریق آن بتوانند پاسخ سوالات احتمالی شان در رابطه با اصول تعلیم و تربیت را پیدا کنند. او در کتاب پیش رو، ضمن بررسی جنبه های مختلف رفتار و عوامل مؤثر در رشد، نشان می دهد همه ی آن چه که مربیان برای تعلیم و تربیتِ بهتر به آن نیاز دارند فرهنگ جامعه و تعالیم دینی نیست و علاوه بر این ها تحقیقات روان شناسی نیز می توانند پایه و اساس کار تعلیم و تربیت مربیان را تشکیل دهند.

کتاب "روان شناسی تربیتی" مشتمل بر شانزده فصل می باشد: 1- تعریف، موضوع و فایده روان شناسی 2- مکتب های روانشناسی 3- وراثت - محیط  4- رشد 5- خانواده و تاثیر آن در رفتار بچه 6- گروه همسن و تاثیر آن در رفتار بچه 7- احتیاجات اساسی- خصوصیات فردی و غدد 8- رفتار دفاعی و اشکال مختلف آن 9- یادگیری 10- حافظ 11- دقت 12- تفکر13- هوش 14- ارزش سنجی 15- انضباط 16- شخصیت

 

برشی از متن کتاب

فصل اول: تعریف، موضوع و فایده روانشناسی  تعریف روانشناسی روانشناسی ترجمه ی فیزیولوژی است. این کلمه مشتق از دو کلمه یونانی و به معنی علم روح یا علم نفس است. ارسطو روح یا نفس را جوهر مجرد می دانست و معتقد بود که روح در عمل و فعالیت محتاج به بدن است. در علم النفس مجرد بودن روح ارتباط روح و تقوای روح و جدایی روح از بدن و اینکه با از بین رفتن بدن روح به حیات خود ادامه خواهد داد و اموری نظیر اینها مورد مطالعه واقع می شد. تحقیقات روانشناسی جنبه فلسفی داشت، یعنی آراء و عقاید دانشمندان بیشتر به نظر شخصی آنها مبتنی بود تا به دلایل و مدارک علمی و واقعی. عقاید دانشمندان درباره امور روانی کمتر مورد بررسی و آزمایش واقع می‌ شد و میزان های دقیق و با ارزشی برای بررسی افکار و نظریات مختلف مورد توجه نبود. فصل دوم: مکتب های روانشناسی  مکتب گشتالت کلمه گشتالت آلمانی است و به همین صورت به انگلیسی انتقال پیدا کرده و به معنی کل، زمینه یا طرح، ترکیب و شکل استعمال شده است. شاید هیچ یک از این معانی به طور دقیق مطابق با گشتالت نباشد ولی مفهوم آن را روشن می سازد. مکتبی که معتقد است در روانشناسی باید تجربیات را به صورت کلی سازمان یافته مورد مطالعه قرار داد به عنوان مکتب گشتالت معروف است. فصل سوم: وراثت -  محیط  عوامل ارثی عوامل ارثی ژن ها یا ذرات ریزی که در کروموزوم ها قرار دارند می باشند. کروموزوم ها اجسام کوچک عصایی شکلی هستند که بعضی درازتر و پاره ای کوتاه تر و دسته ای راست و مستقیم و بعضی خمیده می باشند. کروموزوم ها در هسته سلول یافت می ‌شوند. تعداد کروموزوم های هر سلول در یک فرد و افراد یک نوع ثابت و مساوی است ولی عده آنها در انواع مختلف حیوانات متفاوت است. مثلا در هر سلول یک موش 36 کروموزوم و در هر سلول انسان 46 یا 23 جفت کروموزوم وجود دارد. در جنس ماده این کروموزوم ها 23 جفت هستند ولی در جنس نر 44 کروموزوم به صورت 22 جفت وجود دارد ولی دو کروموزوم دیگر جفت نیستند و یکی از آنها را به نام Y می خوانند. چنان چه گفته شد این کروموزوم فقط در جنس نر وجود دارد و نسبتا کوچک و از چند ژن تشکیل شده است. فصل چهارم: رشد  خصوصیات عمومی رشد رشد یک جریان دائمی است و از مراحل محدود که در وقت معین شروع کرده و در زمان معین پایان پذیرد تشکیل نشده است. منظور از جریان دائمی این است که گذشته طفل با وضع فعلی او کاملا ارتباط دارد و رشد او در زمان حاضر پایه و اساس رشد او در آینده است. با اینکه رشد یک جریان دائمی است معذالک گاهی سریع و زمانی به کندی صورت می گیرد. مثلا رشد قد در سال اول زندگی سریع است به طور کلی می ‌توان گفت رشد کودک تا 5 سالگی سریع تر از دوره‌های دیگر است. دائمی بودن رشد در جنبه های مختلف حیات فرد ظاهر می ‌شود. بچه به تدریج یاد می گیرد بنشیند و بدون کمک می تواند بایستد و بالاخره راه رفتن را فرامی ‌گیرد.

فهرست

فصل اول: تعریف ، موضوع و فایده روانشناسی فصل دوم: مکتب های روانشناسی فصل سوم: وراثت -  محیط فصل چهارم: رشد فصل پنجم: خانواده و تاثیر آن در رفتار بچه فصل ششم: گروه همسن و تاثیر آن در رفتار بچه فصل هفتم: احتیاجات اساسی -  خصوصیات فردی و غدد فصل هشتم: رفتار دفاعی و اشکال مختلف آن فصل نهم: یادگیری فصل دهم: حافظه فصل یازدهم: دقت فصل دوازدهم: تفکر فصل سیزدهم: هوش فصل چهاردهم: ارزش سنجی فصل پانزدهم: انضباط فصل شانزدهم: شخصیت

• مؤلف: دکتر علی شریعتمداری
• انتشارات: امیر کبیر