کتاب رهیافتی به قرآن کریم در تعریف قرآن

درباره‌ی کتاب رهیافتی به قرآن کریم در تعریف قرآن

مسلمانان از دیرباز تا دوران معاصر ضمن تفکیک مَثَل از قصه در قرآن، به قصص قرآن به مثابه داستان هایی نگریسته اند که از وقایع تاریخی حکایت می کنند و آنان در این که قصص بیان حقایق تاریخی اند و از وقایع گذشته حکایت می کنند، عموما اتفاق نظر داشته اند. اساسا عموم عالمان و مفسران مسلمان همواره بیان حقایق پنهان و وقایع ناپیدای تاریخ در قصص قرآن را یکی از وجوه اعجاز قرآن دانسته اند.

اعتقاد به واقع نمایی قصص قرآن همواره نویسندگان مسلمان را به تالیف آثاری که طی ان ها قصص قرآن برگرفته از سور مختلف و با نظم و ترتیب زمانی بیان شده اند؛ ترغیب کرده است. در این میان عالمان سلف همچون محمد بن جریر طبری در کتاب قصص الانبیاء خود، داستان های قرآن را به کمک روایات مستند و غیر مستند و گزارشات توران و انجیل آراسته اند و نویسندگان و عالمان جدید همچون عبدالوهاب النجار و شیخ القاضی محمود الی بلطه در قصص مذکور تاکید کرده اند و برخی دیگر از ایشان نظیر دکتر خالد صنادیقی در کتاب قصص القرآن و القصص فی الدیانات الاخری به مقایسه میان قصص قرآن با قصص عهدین پرداخته و برتری و رفعت مقام قرآن را در بیان صحیح و به دور از تحریف و خرافه ی داستان گذشتگان نتیجه گرفته اند.در این کتاب قصص قرآن براساس تحقیقات تاریخی و باستان شناسی و با رویکردی علمی و در مقایسه با داستان های تورات و انجیل مورد بررسی قرار گرفته اند.

کتاب رهیافتی به قرآن کریم در تعریف قرآن، نوشته‌ی محمد عابدالجابری با ترجمه‌ی محسن آرمین توسط نشر نی به چاپ رسیده است.

فهرست

پیشگفتار مترجم پیشگفتار نویسنده در باب تعریف قرآن   بخش اول. قرائاتی پیرامون قران فصل اول پیرامون وحدت اصل در سه دین اسمانی فصل دوم. دعوت محمدی و دوابط خارجیک مذهب آریوس در امپراتوری بیزانس فصل سوم. ایا پیامبر خواندن و نوشتن می دانست؟ عقاید پذیرقفته شده فصل چهارم: رخداد وحی اثبات نبوت فصل پنجم: حقیقت نبوت و نظریاتی درباره ی امامت و ولایت   بخش دوم. مسیر پیدایش و تکوین قرآن فصل ششم. قرآن، کتاب باز تنظیم روایط فصل هفتم. حروف و قراءات و معجزات فصل هشتم. قرآن عربی در ام الکتاب و تنظیم رابطه با اهل کتاب فصل نهم. جمع قرآن و مسئله زیادت و نقصان فصل دهم. ترتیب مصحف و ترتیب نزول   بخش سوم. قصص در قرآن قصص در قرآن مکی قصص در قرآن مکی قصص در قرآن مکی قصص در قران مکی قصص در قرآن مدنی   خاتمه منابع ضمائم: مکاتبات نمایه

برشی از متن

قصص قرآنی رابطه ای مستقیم و بلاواسطه با این دو موضوع دارد قصص قرآنی از یک سو پنجره ی گسترده ای است که ما را قادر می سازد به وجهی مهم از محیط دعوت محمدی - که موضوع بخش اول این کتاب بود، یعنی رابطه ی ان با تجارب انبیاء گذشته در مورد اقوام خود، اشراف داشته باشیم و از سویی دیگر نوعی گفتمان است که قرآن از آن به عنوان نمایش و صحنه ای برای خطاب جدلی همیشگی با دشمنان استفاده می کند و از آنان می خواهد از آن تجارب عبرت بگیرند.  در نتیجه قصص قرآنی یکی از عناصر اساسی شکل دهنده ی مسیر تکوین قرآن است - که موضوع بخش دوم این کتاب بود. به عبارت دیگر می توان گفت که قصص قرآن به مثابه آینه ای است که گذشته، حال و اینده ی دعوت محمدی از طریق تاریخ مقدس، تاریخ انبیاء و رسولان در آن دیده می شود. همچنین اگر در فصول گذشته کرارا بر اهمیت در نظر گرفتن سازگاری میان دعوت محمدی و مسیر پیدایش و شکل گیری قرآن تاکید کردیم، این سازگاری به روشن ترین شکل ممکن از خلال بررسی تطور قصص قرآنی برحسب نزول آشکار می شود. به این دلیل این تحقیق پیرامون قصص قرآن کریم در ضمن چشم انداز این کتاب جایگاه متمایز و - بلکه به دلیل ویژگی های زیر- منحصر به فرد به خود اختصاص می دهد؛

1. تلقی قصص قرآنی به عنوان نوعی ضرب المثل
2. اکتفا بر جوهر و محتوای قصص قرآن
3. قصص قرآنی و حقیقت تاریخی
4. بررسی قصص قرآن برحسب ترتیب نزول
5. گروه بندی و مرحله بندی

 

• نویسنده: محمد عابدالجابری
• مترجم: دکتر محسن آرمین
• انتشارات: نشر نی