کتاب رساله ی تاریخ - بابک احمدی

کتاب رساله ی تاریخ نوشته ی بابک احمدی توسط نشر مرکز به چاپ رسیده است.

فصل های سه گانه این کتاب به برخی از مهم ترین مسایل هرمنوتیک می پردازند. موضوع فصل نخست دو معنای اصلی تاریخ است، یکی شماری از رویدادهای گذشته را، تاریخی می خواند (گاه رویدادی خاص چون کشته شدن ستارخان، گاه زنجیره ای به هم پیوسته از وقایع چون جنبش انقلابی مشروطه)، و دیگری بازگویی یا بازنویسی رویدادی خاص یا رشته ای از اتفاق ها را تاریخ خوانده است. در این فصل روشن می شود که هر گونه شرح و توصیف رویدادهای تاریخی در حکم ارائه ی تاویلی از آن هاست و گذشته هرگز به طور کامل و دقیق، بازشناختی نیست. کوشش در فهم علیت تاریخی و کشف چرایی رویدادها و تلاش در بنیان نهادن قوانین تاریخی ما را در دل گفتمان فلسفه ی تاریخ جای می دهد، که به این موضوع در فصل دوم اثر پرداخته شده است، مهم ترین مباحث فلسفی درباره ی تاریخ مطرح شده، مباحثی که به طور عمده در فلسفه ی مدرن و از سده ی هجدهم به این سو تدوین شده اند. فصل سوم بحث هایی تازه را درباره ارتباط میان تاریخ نگاری و روایت داستانی پیش می کشد.

در زبان فارسی میان دو واژه ی «تاریخ» و «داستان» هیچ شباهت صوری وجود ندارد، بنابراین این بحث ها که همچنان در محافل دانشگاهی غرب جریان دارند می توانند برای خواننده زبان فارسی تازگی داشته باشند.

برشی از متن کتاب

تاریخ نگاری فقط ثبت رویدادها نیست. تحلیل و سنجش رویدادها، کشف علت ها و تعمیم نتایج آن ها، تنظیم پی رفت ها، قیاس موقعیت ها، درک نقش و کنش افراد و گروه ها، کشف منافع مادی آن ها و نظایر این فعالیت ها، در عمل، هم چون وظایف تاریخ نگار پیش روی او قرار می گیرند. این وظایف تاریخ نگار را به سوی نظریه هایی تاریخی می کشانند، زیرا به قول رمون آرُن، تاریخ نگار بدون نظریه ای که در آن مفاهیم به دقت تعریف شده باشند، نمی تواند بسیاری چیزها را ببیند یا درک کند. هم چنین گستردگی و تنوع وظایف تاریخ نگار او را ناگزیر از شناخت عمیق تر نظریه های رایج در علوم انسانی و علوم طبیعی و توجه به فلسفه می کنند. هر نظریه به عنوان کاری فکری و عقلانی، کوششی است در بنیان نهادن چارچوب ها و تنظیم داده های تجربی. نظریه هم حاصل نتیجه گیری های منطقی است و هم راه گشای نتیجه گیری های بعدی. نظریه به عنوان معنادهنده به کنش های قیاسی، اسقرایی و در کل هر گونه استدراک منطقی، در نهایت استوار است به دیدگاهی فلسفی. آرُن و کالینگوود براین نظر تاکید می کردند که «فلسفه ی تاریخ زمانی شکل می گیرد که ما تاریخ را در قالب نظریه ها جای دهیم». پس می توان هم چون برشت گفت که تاریخ نگار بدون این که همواره از نکته باخبر باشد یا مایل باشد، تابع یک نظریه و از این رهگذر تابع نوعی فلسفه ی تاریخ می شود. گاهی صورت بندی دانایی دوران فلسفه ای را (یا ترکیبی پیچیده از فلسفه ها را که در این صورت بیش تر گیج کننده اند تا راهنما) به او تحمیل می کند.

فهرست

1 - دومعنای تاریخ 2 - فلسفه ی تاریخ 3 - تاریخ و روایت 4 - نمایه ی نام ها

• جستاری در هرمنوتیک تاریخ
• نویسنده: بابک احمدی
• انتشارات: مرکز