کتاب رساله ای درباره طبیعت آدمی (در باب انفعالات و اخلاق)
- انتشارات : ققنوس
- مترجم : جلال پیکانی
محصولات مرتبط
دربارهی کتاب رساله ای درباره طبیعت آدمی (در باب انفعالات و اخلاق)
کتاب "رساله ای درباره طبیعت آدمی"، یکی از بهترین کتاب های دیوید هیوم به حساب میآید. دیوید هیوم، بزرگترین و معروفترین، فیلسوف تجربهگرای اسکاتلندی است که از دورهی نوجوانی به علم فلسفه علاقهمند بود و تاثیرات فراوانی را بر فلسفهی غرب ایجاد نمود.
کتاب رساله ای درباره طبیعت آدمی، اولین، مهمترین و تاثیرگذارترین اثر فلسفی هیوم میباشد؛ کتابی که علیرغم انتظارات و تصورات نگارندهی خویش، در دورهی حیات هیوم، هیچ جنجالی به راه ننداخته و با استقبالی نیز روبهرو نشد. اما همین کتاب، سال ها بعد توجه، "کانت"، فیلسوف مشهور آلمانی را به خود معطوف ساخته و نگرش او نسبت به جزمیت اندیشی را تغییر می دهد.
هیوم در طی مقدمه ی رساله ای درباره ی طبیعت آدمی، هدف از نگارش کتاب خویش را، تاسیس فلسفه ای جدید معرفی می کند؛ فلسفه ای در باب طبیعت انسان که بر مبنای انسان شناسی تجربی پایه گذاری می شود. از آن جایی که هیوم، شناخت انسان را زیر بنای تمامی دانش ها و علوم از جمله ریاضیات، فیزیک، دین، اخلاق و... دانسته و آن ها را با یک دیگر مرتبط می داند، در نتیجه، وجود چنین فلسفه ای را لازم و ضروری اعلام می کند.
بنا بر اظهارات هیوم، اگر بتوان به شناختی کامل و جامعی از طبیعت انسان دست یافت، و در صورتی که این شناخت به دست آمده، دیدگاه های مربوط به انسان را نیز تغییر دهد، همه ی علوم دچار دگرگونی و تحول می شوند. در همین راستا، او رساله ی خود را بر مبنای سه بعد اصلی طبیعت آدمی، یعنی "فهم"، "عواطف" و "اخلاق"، طی سه جلد، به رشته ی تحریر درآورده است که این اثر مجلد دوم آن و شامل کتاب دوم: در باب انفعالات و کتاب سوم: در باب اخلاق می باشد.
بخشی از کتاب رساله ای درباره طبیعت آدمی (کتاب دوم و سوم)
بخش اول: درباره ی تکبر و تواضع
1. ابواب بحث
به همان ترتیب که می توان ادراکات ذهن را به انطباعات و تصورات تقسیم کرد، خود انطباعات قابلیت قسم دیگری از تقسیم را دارند، یعنی انطباعات اولیه و انطباعات ثانویه. این تقسیم انطباعات معادل همان تقسیمی است که پیش از این مطرح کردم، یعنی تقسیم آن ها به انطباعات حس و انطباعات بازاندیشی. انطباعات اولیه یا انطباعات حس انطباعاتی هستند که بدون سابقه قبلی، از ساختار [خاص] جسمانی، از ارواح حیوانی، یا از برخورد اشیا با اندام های خارجی، در نفس حاضر می شوند.
انطباعات ثانویه یا بازاندیشانه محصول برخی از این انطباعات اولیه اند، چه به نحو بی واسطه و چه با دخالت تصور آن انطباعات. همه ی انطباعات حواس و همه دردها و لذت های جسمانی از جمله اقسام انطباعات ثانویه بی واسطه اند؛ و در ذیل اقسام با واسطه آن، انفعالات و سایر عواطف شبیه آن ها واقع شده اند.
یقینا ذهن در ادراکاتش باید از جایی آغاز کند؛ و نیز از آن جا که انطباعات بر تصورات مطابق خویش تقدم دارند، لاجرم باید انطباعاتی وجود داشته باشند که بدون هیچ سابقه پیشین، در نفس حاضر می شوند. چون این انطباعات بر علل طبیعی و مادی ابتنا دارند، کاوش در باب آن ها مرا از بحث فعلی خویش بسیار دور خواهد ساخت و به ساحت علوم کالبدشناسی و فلسفه طبیعی سوق خواهد داد.
به این دلیل، من در این جا خود را به انطباعاتی محدود خواهم ساخت که انطباعات ثانویه یا بازاندیشانه نامیده ام، چون یا از انطباعات اولیه ناشی می شوند یا از تصورات آن ها. دردها [=رنج ها] و لذت های جسمانی منشا بسیاری از انفعالات اند، چه هنگامی که ذهن آن ها را احساس می کند و چه هنگامی که بررسی شان می کند؛ اما بدون آن که بر فکر یا ادراکی مسبوق باشند، در اصل در نفس، یا در بدن ــ هر کدام که شما ترجیح می دهید ــ ایجاد می شوند. وجود اندکی بیماری نقرس در شخص باعث ایجاد سلسله ای از انفعالات می شود، نظیر غم، امید، بیم [=ترس]؛ اما انفعالات مذکور از هیچ تاثر یا تصوری مشتق نمی شوند.
انفعالات بازاندیشانه را می توان به دو قسم تقسیم کرد، یعنی انفعالات آرام[=خفیف] و انفعالات تند. حس زیبایی، زشتی در عمل، در ترکیب بندی و در اشیای خارجی، ذیل قسم نخست قرار می گیرند. در ذیل قسم دوم می توان دوست داشتن، تنفر، غم، شادی [=خوشی]، تکبر و تواضع را قرار داد. این تقسیم بندی از دقت به دور است. شور شاعرانه و موسیقایی مکرر تا بالاترین درجات اوج می گیرد، در حالی که آن انطباعات دیگر ــ که به درستی می توان انفعالات نامیدشان ــ ممکن است به چنان عاطفه ظریف و لطیفی تنزل یابند که به نحوی ادراک ناپذیر گردند. اما از آن جا که در کل انفعالات از عواطف برآمده از زیبایی و زشتی تندترند، معمولا این انفعالات از یک دیگر تفکیک می شوند.
بحث از ذهن آدمی چنان مفصل و گسترده است که در این جا می خواهم از این تقسیم عامیانه و در عین حال فریبنده کمال بهره را ببرم تا با بیشترین نظم پیش بروم؛ و از آن جا که در باب تصورات آدمی هر آن چه گفتنی بود گفته ام، اکنون به تبیین آن عواطف یا انفعالات تند، و نیز ماهیت، منشا، علل و معلول های آن ها خواهم پرداخت...
کتاب رساله ای درباره طبیعت آدمی (در باب انفعالات و اخلاق) اثر دیوید هیوم با ترجمهی جلال پیکانی توسط انتشارات ققنوس به چاپ رسیده است.
فهرست
کتاب دوم: در باب انفعالات
بخش اول: درباره ی تکبر و تواضع
ابواب بحث
درباره ی تکبر و تواضع: متعلق ها و علل آن دو
این علل و متعلق ها از کجا نشئت می گیرند؟
درباره ی نسبت های میان انطباعات و تصورات
درباره تاثیر این نسبت ها بر تکبر و تواضع
محدودیت های این نظام
درباره فضیلت و رذیلت ها
درباره زشتی و زیبایی
درباره امتیازات و نقایض ظاهری
درباره مالکیت و ثروت
درباره شهرت دوستی
درباره تکبر و تواضع حیوانات
بخش دوم: درباره دوست داشتن و تنفر
درباره متعلق ها و علل دوست داشتن و تنفر
آزمون هایی برای تائید این نظام
مشکلات حل شده
درباره دوست داشتن خویشاوندان
درباره احترام به ثروتمندان و قدرتمندان
درباره خیرخواهی و خشم
درباره همدردی
درباره بدخواهی و حسادت
درباره ترکیب خیرخواهی و خشم با همدردی و بدخواهی
درباره احترام و تحقیر
درباره انفعال عاشقی یا دوست داشتن میان دو جنس
درباره دوست داشتن و تنفر حیوانات
بخش سوم: درباره اراده و انفعالات مستقیم
درباره آزادی و ضرورت
ادامه همان بحث
درباره موثرترین انگیزه های اراده
درباره علل انفعالات تند
درباره تاثیرات عادت
درباره تاثیر قوه تخیل بر انفعالات
درباره همجواری و فاصله مکانی و زمانی
ادامه همان بحث
درباره انفعالات مستقیم
درباره کنجکاوی یا حقیقت دوستی
کتاب سوم: در باب اخلاق
بخش اول: درباره فضیلت و رذیلت به طور کلی
تمایزهای اخلاقی از عقل بر نمی آیند
تمایزهای اخلاقی برآمده از حسی اخلاقی اند
بخش دوم: درباره عدالت و بی عدالتی
عدالت فضیلتی طبیعی یا تصنعی؟
درباره منشا عدالت و مالکیت
درباره قواعد تعیینکننده مالکیت
درباره انتقال مالکیت از طریق رضایت
درباره الزام ناشی از تعهدات
برخی تاملات بیش تر درباره عدالت و بی عدالتی
درباره منشا حکومت
درباره منشا اطاعت
درباره سنجه های اطاعت
درباره متعلق اطاعت
درباره قوانین ملل
درباره پاکدامنی و حیا
بخش سوم: درباره سایر فضایل و رذایل
درباره منشا فضایل و رذایل طبیعی
درباره بزرگی ذهن
درباره خوبی و خیرخواهی
درباره توانایی های طبیعی
- کتاب دوم و سوم
- نویسنده: دیوید هیوم
- مترجم: جلال پیکانی
- انتشارات: ققنوس
مشخصات
- نویسنده دیوید هیوم
- مترجم جلال پیکانی
- نوع جلد جلد سخت (گالینگور)
- قطع رقعی
- نوبت چاپ 2
- تعداد صفحه 456
- انتشارات ققنوس
دیوید هیوم
دیوید هیوم کیست؟
«دیوید هیوم» (به انگلیسی: David Hume)، نویسنده کتاب های فلسفی و از تاثیرگذارترین فلاسفهی تجربهگرای انگلیسی است که عقاید افرادی مثل «بارکلی» و «لاک» را ادامه داد و به نتیجه رساند. تاثیری که هیوم بر فلسفه و مکتب تجربه گرایی اعمال کرد و نتایجی که به دست آورد، «برتراند راسل» را به اقرار واداشت تا بگوید که:
«پس از هیوم، ادامه در مسیر او غیر ممکن است».
در این مطلب از این صفحه، فروشگاه کتابانه به شرح و بررسی مختصری از زندگی نامه دیوید هیوم پرداخته است. برای آشنایی با این فیلسوف بزرگ اسکاتلندی، با ما همراه باشید.
زندگی نامه دیوید هیوم
دیوید هیوم در روز 6 آوریل سال 1711 در شهری به نام «ادینبورگ» اسکاتلند، از پدر و مادری کالوینیست متولد شد. وی برخلاف میل خانوادهاش، که دوست داشتند دیوید یک قاضی باشد، به دنبال علاقهی خود، یعنی ادبیات، رفت و تاب 15 سالگی در ادینبورگ تحصیل نمود. خانودهی هیوم، از نظر مالی در جایگاه متوسطی قرار داشتند؛ بنابراین هیوم تصمیم به اشتغال در تجارت گرفت. اما تجارت مناسب روحیه و طبع وی نبود، به همین خاطر، دست از این کار کشید و برای تحصیل و پژوهش در زمینه فلسفه، به فرانسه سفر کرد و در همان فرانسه، به نگارش اثر مشهور خود، رساله ای دربارهی طبیعت انسان، مشغول شد و آن را به پایان رسانید.
این کتاب پس از انتشار در سال 1737، از استقبال چندانی برخوردار نبود به همین دلیل هیوم آن را «بخت آزمایی بدفرجام ادبی» نامید. پس از آن وی شروع به نگارش آثار و مقالات دیگر خود کرد. در این بخش از بیوگرافی دیوید هیوم، شانس با او همراه شد؛ چراکه این مقالات با استقبال صاحب نظران و به طور کلی مخاطبین، مواجه و نام دیوید هیوم بر سر زبانها افتاد.
بازگشت هیوم به اسکاتلند
هیوم در سال 1737 به وطن رجعت کرد و کتاب بعدی خود را به چاپ رساند. او در همین سال از دانشگاه ادینبرا درخواست کرد تا سمت استادی در درس اخلاق و فلسفه روح را به وی واگذارد ولی این خواسته او مورد قبول مسئولان دانشگاه قرار نگرفت. بنابراین او شرع به تدریس فلسفه به صورت خصوصی کرد. پس از 1 سال تدریس خصوصی از اسکاتلند رفت و شروع به انتشار کتاب هایش نمود؛ در همین سالها بود که شهرت وی زبانزد شد و توانست به منصب کتابداری وکلای مدافع ادینبرا دست یابد.
او در این کتابخانه آن دانشگاه و با استفاده از منابع ارزشمند آنجا، شروع به نوشتن کتاب تحت عنوان تاریخ انگلستان کرد که در چندین جلد به چاپ رسید. هیوم مشاغل و مناصب زیادی را در طول زندگیاش تجربه کرد که یکی از آنها دبیری سفارتخانه در پاریس بود. وی با گماشته شدن در این کار، فرصت مصاحبت و گفتگوی با تعدادی از فلاسفهی فرانسوی را به دست آورد و از آنها بهره برد. پس از آن به لندن رفت و به عنوان معاون وزیر انگلستان خدمت کردو سرانجام در سال 69 از قرن 18، به ادینبرا برگشت.
مرگ هیوم
هیوم در اواخر عمر خود به بیماری جسمیای دچار شده بود که منشاء دقیق آن مشخص نشد ولی پزشکان درمورد وجود غدهای در کبد وی حدس و گمانهایی داشتند. همین بیماری سرانجام در سال 1776 به مرگ او منجر شد.
مطالعه بیشتر: آثار و زندگی نامه آرتور شوپنهاور
کتاب های دیوید هیوم
- کتاب کاوشی در خصوص فهم بشری
- کتاب رساله ای در باب طبیعت آدمی
- کتاب جستارهای زیبایی شناختی
- کتاب جستاری در باب اصول اخلاق
- کتاب خودکشی و جاودانگی روح
- کتاب گفتگوهایی درباره دین طبیعی
- کتاب تاریخ دین طبیعی
کتاب های معروف و برجستهی دیوید هیوم
لیست کتاب های دیوید هیوم چندان عریض و طویل نیست ولی همین آثار محدود به شدت قوی و تاثیرگذار بودهاند. در ادامه به بررسی اجمالی و شرح کوتاهی از مضامین هرکدام از این کتاب ها میپردازیم.
کتاب جستاری در باب اصول اخلاق
درباره ریشه و بنیان اخلاقیات همواره میان فلاسفه بحث و جدل وجود داشته است. اینکه ریشه اخلاقیات کجاست، موضوع و مضمون اصلی کتاب جستاری در باب اصول اخلاق است. سوالاتی که او مطرح میکند این چنیناند: اخلاق از عقل نشات دارد یا از احساسات؟ آیا در درک اخلاقیات استدلال و اسقراء نقش دارند یا یک حس درونی ما را از آنها مطلع مینماید؟!
کتاب کاوشی در خصوص فهم بشری
اگر افکار و عقاید هیوم برایتان جالب است و مایلید تا از ذهن و دنیای درونی او باخبر شوید، خواندن کتاب کاوشی در خصوص فهم بشری به شما توصیه میشود. این کتاب که یکی از ارزشمندترین آثار بجا مانده از هیوم است، درباره ضعف انسانها در درک جهان اطرافشان بحث میکند و یکی از منابع مهم آموزش فلسفه در مراکز آموزشی سراسر جهان مثل دانشگاهها به شمار میرود. کتاب کاوشی در خصوص فهم بشری، نخستین بار در سال 1748 منتشر شد و از همان زمان، توجه عدهی زیادی را از به خود جلب کرد.
کتاب تاریخ طبیعی دین
شاید نام کتاب تاریخ طبیعی دین را کمتر از سایر آثار دیوید هیوم شنیده باشید؛ این کتاب، به گفته خود هیوم، در همان زمان نیز شهرت چندانی نداشت و با استقبال خاصی مواجه نشد اما این موضوع چیزی از جذابیت این کتاب کم نمیکند. در این رساله، سه شخص فرضی به گفت و گو نشستهاند و دربارهی دین و نیاز انسان به ادیان بحث میکنند. این سه شخص عبارتاند از: یک شریعتمدار مومن، یک طبیعتگرای شکاک و یک خردباور معتقد به دین فطری.
بهترین کتاب هیوم
کتاب رسالهای در باب طبیعت آدمی، کتابی فلسفی از دیوید هیوم است که در ابتدا با استقبال چندانی مواحه نشد اما بعدها به عنوان مهمترین اثر هیوم لقب گرفت. رساله ای در باب طبیعت آدمی، اثری است که بیش از هر اثر دیگر در لیست کتاب های دیوید هیوم، تفکر و نظرات او را منعکس میکند. به عقیدهی بسیاری این کتاب، درست ترین فلسفه در قرن 18 میلادی را نشان میدهد. برای خرید کتاب رساله ای در باب طبیعت آدمی میتوانید از طریق لینک های زیر اقدام نمایید:
ترجمه آثار دیوید هیوم به زبان فارسی
- کتاب جستارهای زیبایی شناختی، محسن کرمی، نشر کرگدن
- کتاب جستارهایی در باب اصول اخلاق، مجید داوودی، نشر مرکز
- رسالهای در باب طبیعت آدمی، جلال پیکانی، انتشارات ققنوس
- کتاب کاوشی در خصوص فهم بشری، کاوه لاجوردی، نشر مرکز
- کتاب خودکشی و جاودانگی روح، محمدصادق رئیسی، انتشارات روزگار
- کتاب گفتگو در باب دین طبیعی، حمید اسکندری، نشر علم
- کتاب تاریخ دین طبیعی، حمید عنایت، انتشارات خوارزمی
نظر سایرین در مورد هیوم
«اذعان میکنم که این هشدار دیوید هیوم بود که نخستین بار، سال ها پیش مرا از خواب جزم اندیشی بیدار کرد و به پژوهش های من در قلمرو فلسفه نظری، جهت دیگری بخشید».
«ویل دورانت» در کتاب تاریخ تمدن درباره هیوم مینویسند:
«در آستانهٔ مرگش، بازول با سماجت پرسید که آیا اکنون به زندگی دیگر اعتقاد دارد؟ هیوم پاسخ داد: اندیشهای نابخردانهتر از ابدیت انسان نمیشناسم. بازول مداومت کرد و بازپرسید که آیا اعتقاد به زندگی اخروی دلخوشکننده نیست؟ هیوم پاسخ داد: ابداً، بسیار اندوهبار است. این بار زنش نزد او آمد و خواهش کرد به خدا معتقد شود او را به شوخی از سر باز کرد. بارها این کار تکرار شد و هیوم امتناع کرد؛ چند لحظه بعد درگذشت».
برتراند راسل:
«فلسفهٔ هیوم به معنای واقعی ما را به بنبست میکشاند و مسائل و سوالاتی که هیوم مطرح کرده هنوز هم بدون پاسخ باقی ماندهاند».
خرید اینترنتی آثار دیوید هیوم از کتابانه
فلسفه و کتاب های فلسفی همواره جزو کتاب های پرطرفداری هستند که توسط انسان های متفکر و اهالی اندیشه طلب میشوند. اگر شما نیز از افراد علاقهمند به فلسفه هستید و قصد خرید کتاب های دیوید هیوم را دارید، کتابانه به عنوان مرجع تخصصی فروش انواع کتاب ها در موضوعات گوناگون، میتواند به شما کمک نماید. کافیست به وبسایت کتابانه مراجعه نمایید و با جستجوی عنوان کتاب مورد نظرتان و افزودن آن به سبد خرید خود، آن را در اسرع وقت، درب منزل تحویل بگیرید.
ثبت دیدگاه
دیدگاه کاربران