کتاب رساله الهی - سیاسی اثر بندیکت اسپینوزا

درباره کتاب رساله الهی - سیاسی

به ساده ترین وجهی مقصود اسپینوزا در رساله ی الهی_سیاسی تفکیک حوزه ی دین از حوزه ی فلسفه است، بدانگونه که هر یک بتواند به راستس آنی باشد که هست. این یعنی خلاص دین از فلسفه، و در زمانه ی او از آن مهم تر خلاص فلسفه از دین. او برای هر یک از این دو رویکرد به عدالت و احسان جایگاه معرفت شناختی و جامعه شناختی خاصی قائل است. به باور او خیر هر دو در این تفکیک است، و این خیر عام است، زیرا منجر به رفاه و امنیت مردم، و صلح و پایداری کشور می شود. این درست مغایر است با ادعای علم کلام، و آنچه به آن الهیات می گویند. و به این ترتیب، نفی تمامی نظراتی است که دین و فلسفه را معادل هم می گیرند.

دین و فلسفه را معادل هم می گیرند. دین و فلسفه، تنها در یک دعوت، گرچع از دو مسیر و در دو سطح کاملا متفاوت، به هم نزدیک می شوند: دعوت آدمیان به عدالت و احسان، که غایت زندگانی اشتراکی آنان است.

رساله ی الهی_سیاسی اسپینوزا در عین حال که به زبان امروزی یک کار "میان رشته" ای است، یک کار فلسفی به معنای متعارف، و به اصطلاح "برج عاجی" این کلمه در روزگار ما نیست. بلکه نمونه ی کمیاب و جالبی است از آنچه می توانیم آن را فلسفه ی کاربردی یا "عملی" بنامیم. بدین معنا، که کاری است سراسر مبتنی بر یک نظام فلسفی که، در عین حال، عمدتا از استفاده از استدلال های فلسفی پرهیز کرده و مقصودی را دنبال می کند که بیشتر معطوف به عمل اجتماعی و سیاسی است تا مقصودی منحصرا فلسفی، گرچه مراد از آن تا حدی ارائه ی وسیله یی است برای پشتیبانی و ترویج نظریه های خود اسپینوزا.

این اثر، که در این اواخر نسبتا مغفول مانده، و در زمان خودش ممنوع و سرکوب شده بود، در عین حال یکی از مهم ترین متون فلسفی در تاریخ اندیشه ی غرب است، کتابی که از اواخر سده ی هفدهم و طی عصر روشنگری تا اواخر سده ی نوزدهم تاثیری به سزا بر اندیشندگان و نویسندگان داشت.

کتاب رساله الهی - سیاسی به نویسندگی بندیکت اسپینوزا و ترجمه ی علی فردوسی در انتشارات شرکت سهامی انتشار به چاپ رسیده است.

فهرست

فهرست کتاب رساله الهی - سیاسی

در نبوت

در انبیاء

در برگزینش عبریان، و اینکه آیا ودیعه ی نبوت مختص آنان است

در قانون الهی

در سبب انکه چرا فرایض نهاده شدند، و باور به روایات تاریخی، آنکه باور بدان از چه رو و برای چه کسانی لازم است

در معجزات

در تفسیر کتاب مقدس

که در آن نشان داده خواهد شد...

کاوش های بیشتر درباره ی همین کتاب ها، ...

که در آن باقی کتاب های عهد عتیق

که در آن پرسیده می شود آیا رسولان رسائل خود را به مثابه ی انبیاء نوشتند...

در باب متن اصلی حقیقی قانون الهی،...

که در آن نشان خواهیم داد که تعالیم کتاب مقدس بسیار ساده اند..

ایمان چیست، مومن کیست، ارکان دین چیستند،...

که در آن نشان داده می شود نه الهیات باید پیشکار عقل باشد و نه عقل پیشکار الهیات...

در مبانی جمهوری، در حق طبیعی و مدنی هر فرد، و در سزاواری قدرت های عالیه

که در آن نشان داده می شود که هیچکس نمی تواند همه چیز را به قدرت عالیه منتقل کند،...

که در آن برخی اصول سیاسی از حکومت عبریان و تاریخ آن استخراج می شود

در آن که حق در امور مقدس به تمام تعلق به قدرت عالیه دارد و آنکه اگر بخواهیم...

که در آن نشان داده می شود که در یک جمهوری آزاد هرکسی مجاز است هرچه می خواهد بیندیشد...

• نویسنده: بندیکت اسپینوزا
• مترجم: دکتر علی فردوسی
• انتشارات: شرکت سهامی انتشار