کتاب راهی به سوی آموزش شطرنج پایه - هنری

کتاب راهی به سوی آموزش شطرنج پایه با تدوین و گردآوری پرهام هنری توسط انتشارات فرزین به چاپ رسیده است.

این کتاب مجموعه ای از اصول مقدماتی شطرنج را که حاصل تجربیات چند ساله ی گرداورنده و مربیان کارآزموده می باشد در اختیار مخاطب قرار می دهد تا با ارتقای سطح توانایی یک بازیکن مبتدی، او را به یک بازیکن پیشرفته و حرفه ای تبدیل نماید. فراگیری اصول بازی شطرنج، دستیابی به مهارت های فنی این بازی را میسر می کند و از آن جایی که شطرنج یک ورزش فکری است می تواند توان محاسباتی افراد را بالا ببرد و ذهن را برای یادگیری پیچیده ترین مسائل، آماده سازد. نکته ی حائز اهمیتی که باید بدانیم این است که آموزش شطرنج به کودکان در سنین پایین در رشد و شکوفایی ذهن آن ها تأثیر به سزایی دارد و به آنان منطق و نحوه ی تفکر صحیح را می آموزد. علاوه بر این به دلیل این که بازی شطرنج نیاز به مدیریت دارد، می تواند کودک را برای مدیریت زندگی اش در آینده آماده سازد. شطرنج صبر و تحمل را بالا می برد و به همه ی کودکان و بزرگسالان جنگندگی و مبارزه در مقابل مشکلات را در عین صبر و تحمل می آموزد تا بدانند بدون استفاده از زور هم می توان بر مشکلات فائق آمد. "راهی به سوی آموزش شطرنج پایه" ابتدا با بیان تاریخچه ی مختصری از چگونگی پیدایش شطرنج آغاز می شود و پس از بیان فواید آن برای روح و جسم به آموزش اصولی که برای انجام این بازی به دانستن آن ها نیاز است، می پردازد.

فهرست

• فصل اول:
• تاریخچه شطرنج
• شطرنج و ادبیات
• فواید شطرنج
• فصل دوم:
• شناخت صفحه شطرنج
• معرفی خطوط مهم صفحه شطرنج
• نامگذاری خانه ها
• آشنایی با حرکات مهره ها
• ارتقای پیاده
• حرکت در بازی
• ارزش نسبی مهره ها
• حمله کردن
• دفاع کردن
• خانه های مشترک
• فصل سوم:
• کیش
• راههای رفع کیش
• قلعه
• استثنائات مربوط به قلعه
• شرایط قلعه
• مات
• نحوه ثبت حرکت
• بردن یا مساوی کردن
• آن پاسان
• فصل چهارم:
• مات های (مقدماتی)
• تعویض
• فصل پنجم:
• ضعف ها
• تاکتیک برخاست
• کیش برخاست
• حمله برخاست
• کیش دوگانه
• حمله در یک خط
• آچمزی
• حمله چند گانه
• قربانی
• حمله به مهره مدافع
• به دام انداختن
• جلب
• ضعف عرض آخر
• فصل ششم:
• آشنایی با الگوهای ماتی
• وسط بازی
• انواع پیاده ها
• مربع پیاده ای
• محاسبه تعداد حرکت ها و خانه ها
• مربع متغیر
• تقابل
• نقش شاه در آخر بازی
• خانه موثر پیاده آزاد
• تقابل مستطیلی
• پیاده ستون رخ
• مانور مارپیچ
• آخر بازی شاه و پیاده در حالت ترفیع مقابل شاه و وزیر
• مربع گوشه شکسته
• دو پیاده متصل در برابر یک پیاده
• سوار و یک پیاده در مقابل شاه
• فصل هفتم:
• مراحل یک بازی
• اصول گسترش
• گسترش هدفمند
• شروع بازی ناپلئونی
• دفاع ناپلئونی
• گشایش های باز
• گشایش های نیمه باز
• گشایش های بسته
• گامبی یا قربانی پیاده
• چند شروع بازی
• جواب مسائل کتاب

برشی از متن کتاب

تاریخچه شطرنج این مسئله که شطرنج دقیقاً در چه زمانی و در کجای جهان پدیدار شد کاملا مشخص نیست ما فقط می توانیم با تکیه بر مدارک معتبر در مورد شطرنج و تاریخچه آن قضاوت کنیم. ازلحاظ تاریخی قدیمی ترین کتابی که در آن از شطرنج صحبت می ‌شود کارنامه اردشیر بابکان است و قدیمی ترین قهرمان غیر رسمی جهان اردشیر بابکان می باشد. تاریخ شطرنج برای نخستین بار در سال 1913 میلادی در دانشگاه آکسفورد منتشر شد. بخش هشتم این کتاب به شطرنج در ایران و دوره ساسانیان مربوط می ‌شود و در آن کتاب و تحقیق می ‌توان دریافت کارنامه اردشیر بابکان قدیمی ترین سند موجود در مورد شطرنج است. بسیاری از افراد جایگاه پیدایش شطرنج را هند می دانند زیرا فردوسی بیان کرده است در زمان ساسانیان کاروانی برای دادن خراج به ایران آمد آنان همراه خود یک بازی آورده بودند به نام چترنگ و از ایرانیان خواستند تمام قوانین آن را حل کنند. اگر توانستند خراجی بیش از معمول را بپذیرند و اگر قادر نبودند نیمی از خراج را به آنان ببخشند. بزرگمهر در اندک زمانی به تمام قوانین شطرنج دست یافت و در مقابل آن تخته نرد را ابداع کرد. اگر خوب دقت کنید نرد با شطرنج قابل قیاس نیست زیرا آن چه در شطرنج وجود ندارد حساب احتمالات می باشد اما در نرد دو تاس داریم که هر کدام اعداد 1 تا 6 را دارند و پس از ریختن تاس و با توجه به اینکه چگونه نشیند تکلیف بازی مشخص می ‌شود پس در اینجا با حساب احتمالات سر و کار داریم. اگر به نام مهره ها دقت کنیم کلمه شاه در ایران مورد استفاده بوده است و در هند راجا و مهاراجا داریم. در اغلب نقاط جهان از کلمه شاه استفاده می شود مثلا در فرانسه به شطرنج اشه می ‌گویند به زبان آلمانی این بازی را شاخ می نامند. همچنین در چکسلواکی شاخی و در زبان روسی شاخ مات که همان شاه مات می باشد نامیده می شود. عده ای وجود فیل در شطرنج را دلیل عدم ریشه ی ایرانی آن می ‌دانند اما اگر به کتاب ‌های تاریخی رجوع کنیم در زمان ساسانیان خسروپرویز برای بازدید از سپاه در مقابل صف فیل ها قرار می ‌گرفت، پس درسپاه قدیم ایران فیل حضور داشته است. واژه  رخدر فارسی معنی فراوانی دارد دلیر و پهلوان، ارابه، مرغ افسانه ای که قهرمانان را در مواقع بحرانی مورد حمایت قرار می ‌داد مانند سیمرغ افسانه ای / کیش یاکشت / این عمل را کشتن مهره نیز می نامند ولی هنگامی که شاه در مسیر ضربه مهره‌های قرار می ‌گرفت گفتن کیش به عنوان هشدار اجباری بود (امروزه کیش را اعلام نمی ‌کنند) مات به معنی مبهوت شدن است که فرد قادر به هیچ گونه واکنشی نباشد. تمام این واژگان حکایت از ریشه ایرانی شطرنج دارد. شطرنج و اروپا هنگامی که اعراب به ایران حمله کردند با شطرنج در ایران آشنا شدند و در مسیر فتح اروپا پشت اسب ها و شترهای خود شطرنجی به نام غایبانه که در آن مهره موجود نیست و هر حرکت غلط و غیر ممکن موجب باخت می شود را بازی می کردند. اروپاییان پس از فتح اسپانیا به دست مسلمانان با این بازی آشنا شدند. صفحه 9

تدوین و گردآوری: پرهام هنری ویراستار: کاوه هنری انتشارات: فرزین