کتاب دیوان شوخ - ابوالقاسم حالت

کتاب دیوان شوخ نوشته ابوالقاسم حالت در انتشارات کتابخانه سنایی به چاپ رسیده است.

ابوالقاسم حالت، شاعر، مترجم و از مشاهیرِ طنزپردازی ایران زمین است که در سال 1298 متولد شد و در سال 1371 در اثر سکته قلبی، درگذشت. وی در سال 1317، ضمن آشنایی با حسین توفیق_ سردبیر وقت هفته نامه توفیق_ وارد حوزه ی طنز پردازی شد. برخی از آثار منتشر شده ی او عبارتند از: کلیات حالت، دیوان خروس لاری، فکاهیات حالت و ... . کتاب حاضر از بهترین نمونه اشعار اجتماعی اوست که اوضاع و احوال روزگار پیش از انقلاب اسلامی را به تصویر کشیده است. وی بر این اعتقاد بود که شعر، خاصه نوع طنز آن، موجب اصلاح افکار و اخلاق و عقیده ی جامعه می شود و بهترین زبان برای بازگویی مشکلات جامعه است؛ از این رو طنزهای او در مضامین اجتماعی بوده و از مسائل روزمره و دغدغه و آمال و آرزوهای افراد جامعه، می سروده است. در حقیقت اشعار ابوالقاسم حالت را می توان آیینه ی افکار اجتماعی مردم زمانه دانست. رویکرد او در اشعار طنز، چیزی شبیه داستان سرایی بوده است؛ وی ابتدا موضوعی اجتماعی را بر می گزیده و داستانی در قالب مثنوی برای آن می سروده و در نهایت در ابیات پایانی آن، هدف خود از سرایش و یا بعضا پیام های اخلاقی آن را بیان می کرده است. علاوه بر این، استاد حالت دستی توانا در اشعار سیاسی داشته و بر این اعتقاد بود که این دسته از اشعار، به مثابه تاریخ برای آیندگان هستند؛ از این جهت اشعار سیاسی وی از صلابت و قدرت قلم بیشتری برخوردار بوده است. لحن او در کتاب در بیان انتقادها به طریق طنز، از صراحت و سادگی برخوردار بوده و از واژگان روزمره و زبان مردم عوام بهره گرفته و هم چنین از عبارات سنگین و ثقیل به دور است.

برشی از متن کتاب

" مرد و زن امروز سفر می روند ز خانه در می روند بقچه به سر می روند بچه به بر می برند توهم مکن به خانه سر عمه جون بیا برو سیزده به در عمه جون برو به صحرا و چو خانم گلین بساط عشرت بچین به خانه کمتر نشین مباش عزلت گزین که دارد این بسی خطر عمه جون بیا برو سیزده به در عمه جون بقچه به سر، توهم برو خوش خوشک مثل خدیج و ملک سوی طرشت و ونک ولی نکن هی بزک تا نخوری ز کس نظر عمه جون بیا برو سیزده به در عمه جون دست حسین و اکبری را بگیر و آن دگری را بگیر کیف پری را بگیر رخت زری را بگیر رقیه را نیز ببر عمه جون بیا برو سیزده به در عمه جون همرهشان برو چو زین جا روند که سوی صحرا روند بهر تماشا روند اگر که تنها روند، بعد، تو می شوی پکر عمه جون بیا برو سیزده به در عمه جون تخمه و آجیل فراوان ببر کوزه و قلیان ببر پشمک و سوهان ببر گوشت ببر. نان ببر قند ببر یا که شکر عمه جون بیا برو سیزده به در عمه جون به هر طرف غلغله برپا شده بزم، مهیا شده جای تماشا شده غرض خبرها شده ولی نداری تو خبر عمه جون بیا برو سیزده به در عمه جون احمد و عباس و غلام و نجف گرم به شور و شعف بی نظر و بی هدف پرند از هر طرف بر سر و کول یک دگر عمه جون بیا برو سیزده به در عمه جون سه چار پنج بچه ی با نمک یکی زند نی لبک یکی زند قارقارک یکی زند سوت سوتک گوش ترا کنند کر عمه جون بیا برو سیزده به در عمه جون گره که می زنی بدین سبزه ها رفع کند صد بلا بود چو مشکل گشا شود به لطف خدا، هووی تو دست به سر عمه جون بیا برو سیزده به در عمه جون"  

نویسنده: ابوالقاسم حالت انتشارات: کتابخانه سنائی