کتاب دون کارلوس | یوهان کریستوف فریدریش فون شیلر

درباره‌ی کتاب دون کارلوس

کتاب "دون کارلوس"، چهارمین نمایشنامه‌ی "یوهان کریستوف فریدریش فون شیلر"، شاعر، نمایشنامه‌نویس، فیلسوف، پزشک و مورخ آلمانی می‌باشد که ماجرایی احساسی و عاشقانه را برای مخاطب تشریح می‌کند. در واقع شیلر، محتوای این داستان را پس از مطالعه‌ی دقیق کتاب های تاریخ مربوط به اسپانیا و همچنین بررسی و تحلیل شخصیت واقعی "دون کارلوس"، یکی از شاهزاده‌های اسپانیایی، که شخصیت اصلی داستان نیز هست، به نگارش درآورده است. البته، برخی از مطالب بیان شده درباره‌ی این شخص در نمایشنامه، به طور کامل با تاریخ مطابقت ندارد و نویسنده جهت افزایش جذابیت داستان خویش، آن‌ها را تغییر داده.

نمایش نامه در شهر "آنخوئز"، محل اقامت دون کارلوس، و از لحظه ی دیدار و گفت و گوی میان "دومینگو"، کشیشی که پادشاه نزد او اعتراف می کند و شاهزاده ی جوان و غمگین آغاز می گردد. در این هنگام، بیش از هشت ماه است که دون کارلوس، در غم عشق معشوقش به سر می برد؛ معشوق وی هم اکنون، ملکه و همسر "فیلیپ دوم"، پادشاه کنونی اسپانیا و پدر دون کارلوس، می باشد. این غم و اندوه توجه همگان را به سوی خود جلب کرده و به معمایی بزرگ مبدل گشته. بنابراین، دومینگو از جانب پادشاه، ماموریت می یابد تا پس از ملاقات با این شاهزاده، علت غصه ی او را دریافته و آن را با سرور خویش در جریان بگذارد.

بخشی از کتاب دون کارلوس

صحنه ی اول

کارلوس ولیعهد – دومینگو

دومینگو: اینک ایام خوش اقامت در آرانخوئز به سر رسیده است. والاحضرت همایونی با خاطر آرام از این جا تشریف نمی برند، چون از اقامت ما در این جا نتیجه ای به دست نیامد. ای شهزاده، مهر خاموشی را از لب بردارید. مرا پدر خود بدانید و راز خود را با من در میان نهید. اعلی حضرت در راه آسایش خاطر فرزند خود، فرزند دلبند و یگانه ی خود، از هیچ چیز مضایقه نخواهند فرمود.

[کارلوس به زمین نگاه می کند و خاموش است] آیا در دل شما آرزویی باقی مانده است که خداوندی که شما را عزیزترین فرزندان خود می داند، برنیاورده باشد؟ روزی که در قلعه ی شهر تولد، شاهزادگان در مقابل کارلوس سر اطاعت فرود آوردند، دست او را بوسیدند و در این حال سران شش کشور شکست خورده به پای او افتادند، من حاضر بودم. حاضر بودم و به چشم خود دیدم که چگونه سینه اش از این تصمیم شاهانه به تپش درآمد. شاهد بودم که نگاه پر نشاط و پر غرورش از فرط سرمستی و سرور می درخشید. ای شاهزاده، آن گاه به زبان حال می گفت: «آرزوهایم برآورده شده است.» [کارلوس صورت خود را بر می گرداند.] ای شهزاده، این غم و اندوه خاموش و پرشکوه را هشت ماه است که ما در چشم شما می خوانیم، این غم و اندوه که برای تمام دربار معمایی شده است و برای تمامی کشور مایه ی نگرانی گردیده، خواب را بر اعلی حضرت همایونی حرام ساخته است و چه بسا مادرتان را نیز به گریستن وا داشته.

کارلوس: [سرش را به شتاب برمی گرداند] مادرم؟ ای خداوند، چاره ای بساز که من از آن کسی که او را به مادری من برگزیده، درگذرم.

دومینگو: والا حضرت...

کارلوس: [به خود می آید و دستش را به پیشانی می برد] ای پدر محترم، طالع هرگز در مورد زن پدرهای متعدد که داشته ام با من یار و دم ساز نبوده است. هنگامی که تولد یافته ام و از نور حیات چشمم روشن شد، نخستین حاصل وجودم مرگ مادرم بود!

دومینگو: شهزاده ی محترم، چرا باید چنین پیشامدی وجدان شما را معذب دارد؟

کارلوس: اما زن پدرم و مادر جدیدم. مگر نه این است که با آمدن او مهر و محبت پدرم به من بسیار اندک شد و تنها مزیت من این بود که من یگانه پسر او بودم؟ زن پدرم نیز دارای دختری شد. خدا می داند که در دامان آینده چه حوادثی خفته است.

دومینگو: ای شهزاده، سرتاسر اسپانیا ملکه ی خود را می پرستد. چرا باید شما فقط او را به دیده ی تنفر بنگرید؟ شاید حزم و احتیاط می گوید که باید درباره ی او چنین گفت. شهزاده، این مساله غیر ممکن است که زیباترین زنی که در عالم وجود دارد و به علاوه ملکه هم هست و حتی در ابتدا نامزد خود شما هم بوده است. نه، این از محالات است. باور کردنی نیست، هرگز، هرگز. چگونه ممکن است کسی را که همه دوست می دارند، کارلوس تنها کسی باشد که از او بدش بیاید. چنین چیزی از کارلوس پذیرفتنی نیست...

کتاب دون کارلوس اثر یوهان کریستوف فریدریش فون شیلر با ترجمه‌ی محمدعلی جمال زاده توسط انتشارات علمی و فرهنگی به چاپ رسیده است.

• ادبیات کلاسیک جهان
• نویسنده: یوهان کریستوف فریدریش فون شیلر
• مترجم: محمدعلی جمالزاده
• انتشارات: علمی و فرهنگی