کتاب درآمدی بر روش پژوهش در تاریخ - ملائی توانی

کتاب درآمدی بر روش پژوهش در تاریخ نوشته ی علیرضا ملائی توانی توسط نشر نی به چاپ رسیده است.

سخن گفتن درباره «روش تحقیق در تاریخ» چندان آسان نیست. زیرا ورود به این حوزه به معنای گذر از قلمرو علم و ورود در عرصه فلسفه علم است که به معنای به هم پیوستن دو حوزه مهم هستی شناسی و معرفت شناسی می باشد. روش شناسی تاریخی راه های علمی پژوهش، نقادی، تفسیر و تبیین تاریخ را می کاود و در جایگاهی فراتر از علم تاریخ، در واقع ناظر بر علم تاریخ قرار می گیرد. پژوهشگران روش تحقیق در تاریخ به قلمرویی قدم گذاشته اند که حدود و گستره آن به درستی مشخص نیست زیرا موضوعات مورد مطالعه مورخان از عرصه سیاست می گذرد و به همه حوزه های زندگی گذشته بشر، وارد می شود. از جمله مسائلی که در این زمینه باید مورد توجه قرار گیرند چنین مواردی اند: شناخت مبانی و مقدمات علم تاریخ، فلسفه نظری تاریخ، فلسفه علم تاریخ، تاریخ نگری و روش های متنوع پژوهش در گذشته و امروز، منبع شناسی و دستاوردهای نظری علوم کمکی تاریخ و... از دیگر چالش های این عرصه حفظ تعادل ظریف میان روش تحقیق در علم تاریخ و فلسفه علم تاریخ است. بخش عمده ای از مباحث این دو حوزه با یکدیگر همپوشی دارند: مسائلی چون تعریف علم تاریخ، روش و روش شناسی، علیت و بسیاری مسائل دیگر. دشواری کار پژوهشگر روش تحقیق این است که علاوه بر تسلط بر این حوزه ها باید جنبه های کاربردی آن ها را در علم تاریخ نشان دهد.

مسائل ذکر شده، میزان دشواری مسیر یک پژوهشگر روش پژوهش در تاریخ را بیان کرد علاوه بر این ها و آنچه مورخان و فیلسوفان علم تاریخ و رهبران مکاتب تاریخی درباره روش تحقیق در تاریخ گفته اند، در گستره روش تحقیق پرسش های بسیاری ذهن و ضمیر پژوهندگان آن را به خود مشغول می دارد از جمله: چگونه می توان در تاریخ پژوهش علمی انجام داد؟ روش چیست و روش شناسی به چه معناست؟ پیشینه تحقیق را چگونه می توان نقد و ارزیابی کرد؟ و ده ها پرسش از این دست. با توجه به نیازی که پژوهشگران این عرصه به یک منبع کاربردی و پاسخگو به سوال هایشان دارند و با وجود همه ی سختی های این راه نویسنده اثر حاضر را جهت پاسخ به بخشی از همین نیازها نگاشته است. این کتاب شامل 9 فصل می باشد که کوششی برای آموزش با تاکید بر مباحثی همچون تدوین طرح تحقیق، منبع شناسی، روش های گردآوری اطلاعات، شیوه های تحلیل داده ها و... است.

فهرست