کتاب دایره المعارف پاسخ به چیست های من

کتاب دایرةالمعارف پاسخ به چیست های من نوشته ی فرانسواز دوگیبر و ترجمه ی مهناز عسگری توسط انتشارات محراب قلم به چاپ رسیده است.

این دایره المعارف مختص کودکان سال های اولیه ی دبستان به نگارش درآمده است. کودکان در این دوران از زندگی پرسش های فراوانی در زمینه های مختلف دارند و در پی یافتن پاسخی درست برای سوالاتشان هستند. گاه والدین از دادن پاسخ درست به کودکان عاجز هستند و گاه با دانستن جواب پرسش های فرزندانشان نمی دانند با چه ادبیات و با استفاده از چه جملاتی منظور خود را به آنان انتقال دهند. این اثر در قالب 6 فصل مختلف طراحی شده و هر فصل از تعدادی سوال و پاسخ آن ها تشکیل شده است، و به بیشتر سوالات کودکان در زمینه های مختلف که غالب آن ها متشکل از پرسش هایی درباره ی زندگی انسان ها، خانواده، احساسات مختلف، محیط های آموزشی مانند مدرسه، جامعه و قوانین موجود در آن و در نهایت محیط زیست می باشد، پاسخ داده شده است. در کنار هر یک از سوالات کتاب تصویری در ارتباط با همان موضوع به چشم می خورد که کار تصویرگری کتاب توسط عده ای از تصویرگران با تجربه و به زیبایی انجام گرفته است. در فصل آدم ها کودکان با دنیا آمدن نوزادن، بزرگ شدن و مفهوم پیر شدن، فایده های زنده بودن و زندگی، سلامتی و بیماری، مرگ، ارتباط انسان ها با یکدیگر به وسیله زبان، مفهوم زیبایی، وجود روح و خدا و ... آشنا می شود. در بخش خانواده درباره ی تفاوت های روحی و جسمی در دختران و پسران، ازدواج و بچه دار شدن، وجود خواهرها و برادرها در خانواده و مشکلاتشان، مراقبت از فرزندان، احترام به بزرگترها و ... صحبت می شود. فصل احساسات و هیجانات به احساسات انسان ها چه مثبت و چه منفی مانند دوست داشتن، متنفر بودن، شاد بودن، حسادت، شجاعت، خجالت، کم رویی، بخشش و ... می پردازد. در فصل چهارم به محیط آموزشی مدرسه که کودکان ابتدایی اوقات بسیاری را در آن می گذرانند از جنبه های مختلف رسیدگی می شود. در فصل جامعه درباره ی مقوله ی آزادی های فردی و اجتماعی، وجود قوانین در جامعه، مفهوم عدالت، مسئولیتهای اجتماعی، اشتغال و کسب درآمد، کسب ثروت و مفهوم فقر و ... با کودکان صحبت می شود. و در فصل پایانی به مقوله ی محیط زیست، حفظ و اهمیت می پردازد.

فهرست

آدم ها آغاز یعنی چه؟ من یعنی چه؟ وجود چیست؟ زندگی چیست؟ بزرگ شدن و پیر شدن یعنی چه؟ بیماری چیست؟ مرگ چیست؟ زمان چیست؟ زبان چیست؟ ظاهر چیست؟ زیبایی چیست؟ خدا چیست؟ رویا و واقعیت چیست؟ خانواده چیست؟ دختر و پسر یعنی چه؟ ازدواج چیست؟ پدر و مادر شدن یعنی چه؟ خانواده چیست؟ برادر یا خواهر شدن یعنی چه؟ کوچک یا بزرگ بودن یعنی چه؟ طلاق چیست؟ گفت و گو چیست؟ راست و دروغ چیست؟ اطاعت چیست؟ احساسات و هیجانات چیست؟ خنده چیست؟ گریه چیست؟ خوش بختی و بدبختی چیست؟ ترس چیست؟ شجاعت چیست؟ دوست داشتن چیست؟ بخشندگی چیست؟ حسادت چیست؟ خجالت و کم رویی چیست؟ شرم و افتخار چیست؟ تنبلی چیست؟ شکمویی چیست؟ عصبانیت چیست؟ مدرسه چیست؟ آموزش اجباری چیست؟ دانش چیست؟ علم چیست؟ فرهنگ چیست؟ هوش چیست؟ حافظه چیست؟ موفقیت و شکست چیست؟ رقابت چیست؟ دوستی چیست؟ رییس یعنی چه؟ جامعه چیست؟ آزادی چیست؟ قانون چیست؟ سیاست چیست؟ عدالت و بی عدالتی چیست؟ کار چیست؟ شغل چیست؟ هنر چیست؟ پول چیست؟ ثروت و فقر چیست؟ خوبی و بدی چیست؟ خشونت و عدم خشونت چیست؟ زندان چیست؟ جنگ و صلح چیست؟ مواد مخدر چیست؟ تنهایی چیست؟ مُد چیست؟ نژاد پرستی چیست؟ معلولیت چیست؟ احترام چیست؟ محیط زیست چیست؟ طبیعت چیست؟ آلودگی چیست؟ تنوع زیستی چیست؟ بوم شناسی چیست؟ نمایه

برشی از متن کتاب

کوچک یا بزرگ بودن یعنی چه؟ چرا من نمی توانم همان کارهایی را بکنم که بزرگترها انجام می دهند؟ آدم تا موقعی که بچه است تصور می کند می تواند کارهای زیادی را خودش به تنهایی انجام بدهد. مثلا خیال می کند می تواند تنهایی به مدرسه برود. اغلب اوقات، پدر و مادرها موافق این نظر نیستند و فکر می کنند بچه شان هنوز خیلی کوچک است. اما گاهی همین والدین مسئولیت های سنگینی بر دوش بچه هایشان می گذارند. چرا بچه های بزرگ تر باید مراقب بچه های کوچک تر باشند؟ بیشتر اوقات می گویند بچه های بزرگ تر مسئول خواهر یا برادر کوچکشان هستند. چون آن ها بزرگترند، بهتر می دانند کوچک تر ها چه کاری باید بکنند و چه کار نکنند، چه کاری خطرناک است و چه کاری بی خطر. اما آیا بچه های بزرگ تر همیشه عاقل هستند؟ گاهی کوچک ترها هستند که نمی گذارند بزرگ ترها کارهای نسنجیده و غیر منطقی انجام بدهند. چرا وقتی به برادر کوچکم کمک می کنم گریه می کند؟ بزرگ ترها از روی مهربانی به کوچک ترها کمک می کنند و اصلا قصد ندارند گریه ی آن ها را در بیاورند. اما شاید گریه ی بچه به این خاطر باشد که دوست دارد خودش به تنهایی کارش را انجام بدهد. او حتی اگر مشکلی داشته باشد یا اشتباه بکند، می خواهد تمام سعی خود را بکنند. تازه، مگر تو خوشت می آید کارهایت را دیگران انجام بدهند؟ چرا آدم بزرگ ها این قدر به نوزادها علاقه دارند؟ بسیاری از آدم بزرگ ها نوزادان را دوست دارند، چون به نظرشان آن ها ناز و ملوس و دوست داشتنی هستند. اما آدم بزرگ ها از همه ی بچه کوچولوها خوششان نمی آید. بعضی از بزرگ ترها نوزادانی را دوست دارند که تازه زبان باز کرده اند و می خواهند کم کم حرف بزنند. آیا آن ها فکر می کنند نوزادان تا پیش از زبان باز کردن آدم واقعی نیستند. تو چی فکر می کنی؟ در مدرسه، یک وقت کوچک هستیم و وقت دیگری بزرگ. وقتی وارد دوره ی ابتدایی می شویم، کوچک هستیم. اما چند سال بعد، در دوره ی متوسطه یا دبیرستان، واقعا بزرگ شده ایم. در خانواده، جای کسی عوض نمی شود، فرزند اول همیشه بزرگ ترین بچه و فرزند آخر کوچک ترین بچه است، حتی وقتی کاملا بزرگ می شود. دوستی چیست؟ چگونه می توانیم با کسی دوست شویم؟ دوستی چیزی نیست که درباره ی آن تصمیم بگیریم. وقتی از کسی خوشمان می آید، می توانیم با او حرف بزنیم، کارهایمان را به او نشان بدهیم، اما این کارها نشان نمی دهد که ما دوستانی صمیمی شده ایم. تازه از قبل هم نمی توان پیش بینی کرد که آدم ها می توانند دوستان صمیمی بشوند. زیرا دوست شدن به زمان زیادی احتیاج دارد. دوست واقعی کیست؟ دوست کسی است که در چیزهای زیادی با او شریک می شویم. باهم بازی می کنیم، می خندیم و شوخی می کنیم، گفت و گو می کنیم، رازهایمان را به هم دیگر می گوییم. دوست واقعی کسی است که ظاهر و باطن ما در مقابل او یکی است و وقتی با او هستیم احساس خوبی داریم. آیا این حرف ها به این معناست که ما همیشه باید با دوستانمان توافق داشته باشیم؟ یعنی هیچ وقت با هم دعوا نکنیم ؟ می توانیم یک عالمه دوست داشته باشیم؟ ما می توانیم رفیق های زیادی داشته باشیم و با آن ها تفریح و بازی کنیم. رفقا فعالیت های گروهی خوبی با هم دارند. اما دوستی یک ارتباط استثنایی و بیشتر دو نفره است. از طرفی، در میان جمع دوستان، همیشه یکی از همه بهتر است و پیوندمان با او عمیق تر و جدی تر است. می توانیم تا آخر عمر با هم دوست بمانیم؟ بعضی از دوستی ها تا پایان عمر دوام دارند. مسلما کسانی که از دوران مدرسه با هم دوست بوده اند، خاطرات زیادی دارند. اما آیا خاطرات برای دوستی کافی است؟ آیا می توانیم هم دیگر را نبینیم، ولی باز هم یکدیگر را دوست داشته باشیم؟ برای حفظ دوستی چه باید کرد؟ اغلب هم دیگر را ببینیم و کارهایی را با هم انجام بدهیم؟...    

• کتاب های مرجع
• نویسنده: فرانسواز دو گیبر
• مترجم: مهناز عسگری
• انتشارات: محراب قلم