کتاب دایره المعارف مصور فضا

کتاب دایره المعارف مصور فضا از زمین تا لبه جهان نوشته ی گروه مولفان و ترجمه ی پوریا ناظمی از سوی انتشارات سایان به چاپ رسیده است.

برای مدت بسیار طولانی و در برحه ای از زمان، ستاره شناسان ناچار بودند رصدهای خود از ستاره ها، سیاره ها و سایر اجرام سماوی را به چشمان غیر مسلح و ابزارهای ساده ی محدود کنند؛ اما امروزه برخلاف آن دوران، آن ها قادرند تا آسمان ها را به کمک ابزارهای فوق العاده پیشرفته در بازه ای بسیار گسترده و از روی زمین یا در فضا رصد و بررسی کنند. کنجکاوی های بسیاری در مورد چگونگی انجام این رصدها، ابزارها و اطلاعات به دست آمده از فضا، در همه ی ما، به خصوص نوجوانان و جوانان وجود دارد. دایره المعارف فضا در هفت فصل با عناوینی چون: زمین، دنیای همسایه ها، فراسوی کمربند، کهکشانی از ستاره ها، جهانی از کهکشان ها، سرحدات بیرونی، یکی از جامع ترین و بهترین منابع در زمینه ی فوق می باشد. گرافیک فوق العاده به همراه تصاویر واقعی که توسط دوربین های بسیار حرفه ای گرفته شده اند، و همچنین جلد سخت به همراه ورق های گلاسه، جذابیت این مجموعه را صد چندان کرده است. توضیحات کاملی که در کنار هر یک از تصاویر آمده ، سبب نهادینه شدن آموزش می شود، همچنین در پایان کتاب واژه نامه ی جامعی موجود است، که مخاطب می تواند همه ی کلمات دشوار متن را در آن یافته و رفع ابهام نماید.

 

برشی از متن کتاب

خورشید کره ای داغ و فروزان از گاز که ما آن را خورشید می نامیم؛ حرارت و نور لازم برای حیات روی زمین را به ارمغان آورده است و فصل ها و اقلیم را روی آن به وجود می آورد با این وجود هر چقدر هم که خورشید برای ما بی نظیر باشد فقط یک ستاره معمولی است؛ یکی از 200 میلیارد ستاره ای که تنها در کهکشان راه شیری وجود دارند. ستاره ای معمولی خورشید در قرص کهکشان راه شیری و در منطقه قرار گرفته است که فاصله متوسط ستاره ها از هم در حدود 8 سال نوری است، خورشید هم مانند بیش از 90 درصد از ستاره‌ها در مرحله پایداری زندگی خود قرار دارد. در هسته داغ و چنگال آن، واکنش های همجوشی هسته‌ای، هیدروژن را به هلیوم تبدیل می کند. در این فرآیند انرژی آزاد می‌شود که به تدریج راه خود را به سطح پیدا می‌کند و از آن جا عمدتاً در قالب تابش های فروسرخ و نور به فضا فرار می کند نرخ تولید انرژی در خورشید و همچنین دمای سطحی آن برای مدت 4.6 میلیارد سال تقریباً یکسان باقی مانده است و برای مدت های طولانی به همین شکل ثابت باقی خواهد ماند، تا زمانی که هیدروژن موجود در کوره ی مرکزی به پایان برسد، در این هنگام خورشید به غولی سرخ رنگ بدل می‌شود و خروجی انرژی اش به واسطه سوزاندن هلیوم افزایش می یابد و در این فرایند سیاره های داخلی را نابود می کند. خورشید بعد از آن‌که لایه‌های بیرونی خود را از دست داد به کوتوله ای سفید بدل می شود. سطح مرئی و درون خورشید لایه سطحی خورشید که به نام نور سپهر شناخته می شود، نور مرئی را تابش می کند که می توانیم آن را از روی زمین ببینیم، این لایه 500 کیلومتر ضخامت دارد و چگالی آن حدود 6 هزار برابر کمتر از هوایی است که ما تنفس می کنیم و دمای میانگین آن 5505 درجه سانتیگراد است چگالی فشار و دما به تدریج و با نفوذ به بخش های عمیق ترین خورشید افزایش می‌یابد. در زیر نور سپهر ناحیه همرفتی قرار دارد. جریان های گازی که حرارت را از بخش های داخلی به سطح می‌آورند در این ناحیه جریان دارد و منتقل می شوند. حباب‌های گاز داغ با قطر هزار کیلومتر به سطح صعود می کنند، در آن جا در مدت 8 دقیقه خنک می شوند، و دوباره به لایه های پایین فرو می نشینند و باعث می شوند تا به نظر بیاید که نور سپهر خورشید در حال جوشیدن است لایه ی بعدی ناحیه تابشی است که ناحیه آرام به شمار می‌رود و در آن انرژی به آهستگی و آرامی از هسته و به شیوه تابشی به لایه ی همرفتی می رسد، خود هسته، راکتور هسته ای خورشید، 2 درصد حجم خورشید را به خود اختصاص داده‌اند اما 60 درصد جرم این ستاره را در خود جای می دهد. لایه های خورشید دمای هسته ی خورشید 15.7 میلیون درجه سانتی گراد و چگالی آن بیش از 150 هزار کیلوگرم بر متر مکعب است اما بر فراز ناحیه تابش این مقادیر به دو میلیون درجه سانتیگراد و طی 200 کیلوگرم بر مترمکعب کاسته می‌شود. انرژی برای سفر از هسته تا نور سپهر مدت زمانی در حدود صد هزار سال در راه است. جو جو رقیق خورشید از ناحیه ای به نام فام سپهر و تاج تشکیل شده است، درخشش نور سپهر معمولا اجازه مشاهده مستقیم این ناحیه را به ما نمی‌دهد. فام سپهردقیقا از فراز نور سپهر شروع می شود و تا 2000 کیلومتر ادامه می‌یابد تا به تاج برسد، دما در این ناحیه به تدریج افزایش می یابد و بر فراز آن به 10 هزار درجه سانتی گراد می‌رسد. جو بیرونی خورشید تاج نام دارد که یک میلیون میلیون برابر کم چگال تر از فوتوسفر است و میلیون ها کیلومتر به درون فضا گسترده است، گمان می‌رود این ناحیه توسط فرآیند های مغناطیسی گرم می‌شود و دمای تاج تا یک میلیون درجه سانتیگراد افزایش می‌یابد.        

فهرست

1 زمین: سکوی پرتاب

• تماشای بیرون
• رصد آسمان ها
• بر روی سکوی پرتاب
• سفر به فضا
• درون مدار
• در مدار زمین
• ایستگاه های فضایی نخستین
• ایستگاه بین المللی فضایی
• راهپیمایی فضایی
• چشم انداز یک فضانورد به زمین
• کاوش زمین از فضا
• اقیانوس‌های زمین
• خشکی های زمین
• برف ها و یخ های زمین
• جو زمین
• اطراف زمین

2 دنیای همسایه

• منظومه شمسی
• سیاره های داخلی
• زمین
• ماه
• ماه در آسمان ما
• نقشه برداری از ماه
• به سوی ماه
• بازگشت دوباره
• فرود برماه
• کاوش های پیاده روی ما
• راندن روی ماه
• چهره نادیده ماه
• زهره
• در زیر ابرهای زهره
• سطح سیاره زهره
• عطارد
• ملاقات مسنجر و عطارد
• خورشید
• نزدیک به خورشید
• مریخ از فراز
• دره های مارینر
• ناحیه تاسیس
• کلاهک های یخی مریخ
• تل های شنی مریخ
• طوفان های غبار مریخ
• راندن بر مریخ
• دهانه ی اندوراس
• دهانه ویکتوریا
• دهانه گوسف
• اقمار مریخ

3 فراسوی کمربند

• سیاره های بیرونی
• سیارک‌ها
• ماموریت‌هایی به سوی سیارک‌ها
• مشتری
• لکه سرخ بزرگ
• اقمار مشتری
• آیو
• یوروپا
• گانیمد
• کالیستو
• زحل
• جو زحل
• حلقه های زحل
• کاسینی در زحل
• اقمار زحل
• انسلادوس
• می ماس
• تتیس
• دیون
• رئه آ
• هایپریون
• پاپتوس
• تایتان
• اورانوس
• حلقه ها و اقمار اورانوس
• نپتون
• اقمار نپتون
• ناحیه بیرونی
• دنباله‌دارها
• ماموریت‌هایی به سوی دنباله‌دارها
• گردآوری نمونه ها
• نگاهی به پشت سر

4 کهکشانی از ستاره ها

• کهکشان راه شیری
• به سوی ستاره ها
• تعیین مکان
• ستاره ها
• ستاره های نزدیک
• ویژگی ستاره ها
• منبع سوخت ستاره ها
• تولد ستاره
• سحابی جبار
• سحابی عقاب
• جهان فروسرخ
• سیستم های ستاره ای
• خوشه پروین
• 47 توکان
• m30
• ستاره های رشته اصلی
• غول های سرخ
• ابر غول ها و فراغول ها
• بررسی ستاره ها
• تلسکوپ های غول آسا
• سحابی هلیکس
• سحابی چشم گربه
• سحابی مستطیل سرخ
• سحابی مورچه
• مرگ ستاره های پر جرم
• سحابی خرچنگ
• سحابی رو بنده
• ذات الکرسی a
• سیاره هایی در فراسوی منظومه شمسی
• حیات فرازمینی
• بازیافت ستاره ای
• قلب راه شیری

5 جهانی از کهکشان ها

• جزایر کهکشانی
• ابر ماژلانی بزرگ
• ابر ماژلانی کوچک
• کهکشان اندرومدا
• کهکشان مثلث
• کهکشان بارنارد
• کهکشان ها و تلسکوپ فضایی هابل
• کهکشان بود
• کهکشان سیگار
• کهکشان گرداب
• کهکشان چرخدنده
• کهکشان کلاه مکزیکی
• خوشه سنبله
• برخورد کهکشان ها
• کهکشان های فعال
• قنطورس a
• کهکشان پرگار
• کهکشان ستاره مرگ
• مرزقابل مشاهده

6 سرحدات بیرونی

• کیهان شناسی چیست
• مه بانگ
• تابش پیش زمینه
• کیهان شناسی تاریک
• شکل گیری کهکشان ها
• چشم اندازی از بالاب جهان
• پایانه های احتمالی آینده
• کاوش های اعماق فضا

7 منابع

• منظومه شمسی
• راه شیری و سایر کهکشان ها
• آسمان‌شب
• اکتشافات
• واژه نامه
• نمایه

• از زمین تا لبه جهان
• حاوی جدیدترین تصاویر ناسا
• نویسنده: کرول استات - روبرت دینویدی - دیوید هیوز - کگلیس اراو
• مترجم: پوریا ناظمی
• انتشارات: سایان