کتاب دایره المعارف محیط زیست و زندگی

کتاب دایرةالمعارف محیط زیست و زندگی از مجموعه ی کتاب های مرجع، اثر مهدی ضرغامیان با تصویرگری رودابه خائف از انتشارات محراب قلم به چاپ رسیده است.

این اثر از مجموعه ی "کتاب های مرجع" می باشد و در آن کودکان با مسئله ی محیط زیست و چگونگی حفظ آن آشنا می شوند. هر روزه اخبار بسیار وسیعی از تخریب محیط زیست مانند نابودی جنگل ها، خشک شدن رودخانه ها و دریاچه ها، هجوم ریزگردها به مناطق مختلف کشور، توفان های شن و ... می شنویم. تنها چند نهاد دولتی و سازمان خصوصی و انجمنی در حال تلاش برای حفظ محیط زیست هستند که متاسفانه تاثیری در بهبود اوضاع و جلوگیری از تخریب بیشتر نداشته اند. آگاه سازی کودکان و نوجوانان می تواند یکی از روش های کمک کننده باشد تا اوضاع را در آینده بهتر کند، زیرا آگاهی پایه ی حرکت رو به جلو است. محیط زیست خود تعاریف متفاوتی دارد اما به طور کلی می توان گفت محیط زیست به مکانی اطلاق می شود که برای ادامه ی حیات موجودات زنده مناسب بوده و از هوا، خاک، آب و نور کافی برخوردار باشد. کره ی زمین تنها سیاره ی موجود در منظومه ی شمسی است که همه ی این شرایط را یک جا دارد، بنابراین وظیفه ی همگان است تا در حفظ آن نهایت تلاش را بکنند. کودکان در این اثر ابتدا با انسان های نخستین و زندگی آن ها و نحوه ی تعامل شان با محیط زیست آشنا می شوند، سپس از نحوه ی به وجود آمدن زندگی موجودات زنده از میلیون ها سال قبل اطلاعاتی کسب می کنند، معنای اکوسیستم و ویژگی های زندگی در محیط هایی مانند دریا، بیابان، جنگل، کوهستان، مرتع و تالاب را مطالعه می کند، با آلاینده های محیط زیست مانند آلاینده های آب، خاک و هوا آشنا می شود و در نهایت گروه هایی را می شناسد که برای حفظ محیط زیست تلاش می کنند. در صفحات مختلف کتاب بخشی به نام "بهتر است بدانی" وجود دارد که نکته های خواندنی فراوانی را به خواننده انتقال می دهد. تصاویر زیبای کتاب را "رودابه خائف " به تصویر کشیده است و این اثر برای گروه سنی ب و ج مناسب می باشد.

فهرست

درگذشته نیای بسیار دور انسان ماهر هوموارکتوس انسان نئاندرتال انسان هوشمند انسان هوشمند امروزی محیط زیست چیست؟ محیط زیست یعنی چه؟ زیست کره شکل گیری زندگی روی زمین موجودات زنده زنجیره های غذایی اکوسیستم اکوسیستم شهری محیط زیست و زندگی محیط های مختلف زندگی زندگی در دریا زندگی در جنگل زندگی در کوهستان زندگی در مرتع زندگی در بیابان زندگی در تالاب زندگی در شهر چگونه محیط زیست می میرد؟ وقتی هوا از بین می رود؟ وقتی آب آلوده می شود وقتی خاک ضعیف می شود وقتی گیاهان می میرند وقتی گیاهخواران کمیاب می شوند وقتی درندگان گرسنه می مانند وقتی جانوران موذی زیاد می شوند عوامل نابودی محیط زیست عدم همبستگی انسانی نادانی حرص و طمع خشنونت فقر دوستان محیط زیست کودکان و نوجوانان سازمان حفاظت محیط زیست محیط بانان و جنگلبانان دانشمندان محیط زیست انجمن های غیردولتی حامی محیط زیست شهروندان نمایه

برشی از متن کتاب

چگونه محیط زیست می میرد؟ وقتی هوا از بین می رود هر انسانی روزانه 15 کیلوگرم هوا مصرف می کند که شامل 7/11 کیلوگرم ازت و 1/3 کیلوگرم اکسیژن می شود. در هوا اندکی از گازهای دیگر هم وجود دارد. اما گاهی عوامل آلوده کننده ای در هوا پدیدار می شود که زندگی موجوات زنده را به خطر می اندازد. خاکستر کوه های آتش فشانی هوا را به شدت آلوده می کند و محیط زیست را از بین می برد. هشت میلیون سال پیش بر اثر فوران ذرات خاکستر از کوه سبلان، جانورانی که در دشت مراغه می زیستند، خفه شدند و از بین رفتند. ذرات خاکستر، دستگاه تنفس بعضی از این جانواران را از کار انداخت. امروزه ذرات گرد و غبار که به آن ها ریزگرد گفته می شود، آسمان شهرهای ایران را پر کرده اند. ذرات غبار وارد مجاری تنفس انسان و سایر جانوران می شوند و حتی بر عملکرد قلب اثر نامطلوب می گذارند. این ذرات بر اثر گسترش بیابان ها وارد جو زمین می شوند. میزان زیاد اکسیدهای کربن در هوای شهرهای امروزی سلامتی انسان و جانوران را به شدت به خطر می اندازد. این گاز باعث خفگی، اختلال در دستگاه گردش خون، بروز بیماری های تنفسی، خستگی، سردرد و خارش چشم و گلو می شود. هوای آلوده می تواند ده ها میکروب بیماری های مختلف واگیردار و غیر واگیردار را منتقل کند. بیماری های آنفلوانزا، سل، ذات الریه، سرخک و سیاه سرفه در هوای آلوده سریع تر منتقل می شوند. بهتر است بدانی هوای آلوده علاوه بر انسان و جانوران، محیط زیست گیاهی را نیز از بین می برد: به برگ های گیاهان صدمه می زند و سبب کاهش جذب مواد غذایی می شود. هوای آلوده با خاک ترکیب می شود و میکروب های مفید خاک را از بین می برد. در نتیجه، مقاومت گیاهان در برابر دمای هوا و بیماری های گیاهی کاسته می شود و آن ها نمی توانند اکسیژن کافی تولید کنند. وقتی آب آلوده می شود ما دائما تشنه می شویم، زیرا به طور پیوسته مقداری از آب بدنمان را از دست می دهیم. اگر روزی 5/1 لیتر آب سالم به بدن ما نرسد، از بی آبی می میریم. اغلب آدم ها دست به دست هم داده اند تا آب های بیش تری را آلوده کنند: کشاورزها از انواع کودها و سموم شیمیایی استفاده می کنند. مواد شیمیایی هنگام آبیاری زمین به سفره های زیرزمینی یا حتی رودها و دریاچه ها راه پیدا می کنند و آب ها را آلوده می کنند. آب فاضلاب کارخانه ها در رودها و دریاچه ها تخلیه می شود. هر سال میلیون ها موجود آبزی از جمله ماهی ها به علت از بین رفتن تعادل اکوسیستم تلف می شوند. دفع نادرست زباله های شهری، از جمله دفن آن ها در زیرخاک موجب تولید شیرابه ی سمی و نشت آن به سفره های آب زیرزمینی می شود. به این ترتیب، آب های زیرزمینی با این شیرابه ها به شدت مسموم می شوند. گاهی بر اثر فعالیت حفاری و استخراج نفت در دریا و نیز نشت نفت از کشتی های نفت کش، آب دریاها آلوده به نفت می شود و در نتیجه، تعداد زیادی از جانوران می میرند. استفاده بی رویه ی مردم شهرها از مواد پاک کننده مانند وایتکس، جوهرنمک و سایر انواع شوینده ها موجب سمی شدن آب های زائد می شود. ...    

• کتاب های مرجع
• مولف: مهدی ضرغامیان
• تصویرگر: رودابه خائف
• انتشارات: محراب قلم