کتاب دایره المعارف مصور تاریخ فلسطین

کتاب دایرة المعارف مصور تاریخ فلسطین نوشته ی حامد کفاش ، امیر منصوری و زهرا یگانه توسط انتشارات سایان به چاپ رسیده است.

قدس از گذشته تا کنون محل توجه ادیان مختلف بوده و هست. اهتمام دین یهود، مسیحیت و اسلام در سرزمین فلسطین بر هیچ کس پوشیده نیست. فلسطین هم به لحاظ جغرافیایی که در لولای سه قاره آسیا، آفریقا و اروپا است، و هم به لحاظ تاریخی، سرزمین حوادث بزرگ و تمدن ساز بوده است. حضور یهودیان در تاریخ قدس، ظهور و زندگی مسیح در فلسطین، معراج حضرت رسول از مسجد الحرام به مسجد الاقصی و وقایع بیشمار دیگر به این محل اهمیت بی نظیری داده است. در سال های گذشته بسیاری از ناشران خصوصی تمایل چندانی برای پرداختن به موضوع فلسطین نداشتند. آن ها تولید اثر در این حوزه‌ها را وظیفه ناشران دولتی و موسسات وابسته به دولت می‌دانند. ناشر و نویسندگان کتاب تاکید دارند که هدف این کتاب ارائه مجموعه‌ای برای آشنایی با تاریخ پرفراز و نشیب فلسطین است، بدون اینکه بخواهند موضع گیری پیش داورانه و غیر منطقی داشته باشند. در این کتاب سعی شده است از اطلاعات شبه انگیز و نامعتبر دوری گزیده شود. در این کتاب با متن های روان همراه با تصویر، نقشه و نمودار با تاریخ فلسطین از روزهای دور آشنا خواهید شد. اگر مخاطب تاریخ قدس را از ابتدا و از دوران باستان بداند تنها در این صورت است که پی به اهمیت این شهر و این سرزمین می‌برد و وقایع کنونی را نیز بهتر درک می‌کند. کتاب از 12 فصل تشکیل شده است. در اینجا مروری گذرا بر روی این فصل ها خواهیم داشت. فصل اول که مفصل ترین فصل کتاب است تاریخ فلسطین را از هزاره های قبل از میلاد مسیح روایت می‌کند. از دوران کنعانی ها تا دوران اقوام بعدی که در قدس ساکن شدند. و در سه مقطع تاریخی، به دوران تسلط بنی اسرائیل، دوران حکومت مسیحیان و دوران اسلامی می‌پردازد. فصل دوم به کشمکش میان یهودیان و سلطان عثمانی عبدالحمید دوم می‌پردازد. خواننده در این فصل شاهد دورخیز یهودیان برای سیطره بر فلسطین خواهد بود. ماجرای هرتزل و پیشنهاد برای خرید فلسطین و جواب سلطان عثمانی، ماجراهای پیرامون این موضوع این فصل را تشکیل می‌دهند. بخش عمده ای از فصل سوم را جنگ جهانی اول و دخالت عثمانی در جنگ تشکیل می دهد. شخصیت اصلی این فصل سر ادوارد لورنز مشهور به لورنس عربستان است، که به عنوان مامور بریتانیا نقش مهمی را در شوراندن اعراب علیه حکومت عثمانی داشت. فصل چهارم به وقایع دوران حاکمیت بریتانیا در فلسطین از سال 1920 تا 1948 اختصاص دارد و به بررسی انقلاب ها و جنبش های مقاومتی در این دوره می پردازد نهضت‌هایی که مسلمانان علیه مهاجرت یهودیان شکل دادند. همچنین جنگ جهانی دوم و قطعنامه های سازمان ملل برای تقسیم فلسطین از موضوعات مهم این فصل است. فصل پنجم وقایع سالهای 1948 تا 1966 را پوشش می دهد. در همین دوره است که جنبش های مانند فتح و سازمان آزادی بخش فلسطین شکل می‌گیرند و هدایت انقلاب مردم فلسطین را به عهده می گیرند. فصل ششم به جنگ شش روزه می پردازد. این فصل  با جنگ شش روزه در سال 1967 آغاز و با مرگ عبدالناصر در سال 1970 خاتمه می یابد. در طول همین جنگ است که کشورهای عربی شکست ناپذیری صهیونیست ها را باور می‌کنند. فصل هفتم به جنگ اکتبر یا رمضان  می پردازد به طوری که حکومت های عرب را برای همیشه از مقابله جدی با صهیونیست ها منصرف می‌کنند. پیروزی انقلاب اسلامی در ایران تبدیل به نقطه عطفی غافلگیرکننده در مسائل فلسطین می شود. فصل هشتم که سال های مهم 1987 تا 1989 را بررسی می‌کنند به تشکیل جنبش اسلامی حماس اشاره دارد و زمینه های شکل‌گیری انقلاب سنگ یا همان انتفاضه اول را شرح می‌دهد. نهضت سنگ، ارتش اسرائیل را به چالشی جدی می کشد. فصل نهم ماجرای سازش طلبی رهبران نسل قدیمی فلسطین و شرکت در کنفرانس های صلح مهم ترین موضوع این فصل است. یاسر عرفات مهمترین رهبر سازمان ‌های فلسطینی بود و چشم پوشی او از حق مردم فلسطین بازتاب زیادی داشت. فصل دهم به حضور عرفات در سال 1994 در غزه برای برپایی تشکیلات خودگردان فلسطین می پردازد. این فصل شامل بررسی وقایع این دوران تا سال 2000، سالی که شروعی برای انتفاضه دوم مردم فلسطین است، می باشد.  همچنین تروریسم دولتی اسرائیل و روایت ماجرای ترور رهبران فلسطینی از موضوعات دیگر این فصل است. فصل یازدهم به حضور آریل شارون و گارد همراهش در مسجد الاقصی و همزمانی آن با انتفاضه ای جدید در سال 2000 پرداخته است. برخی از فلسطینی ها هم که به روند صلح امیدوار بودند با زیاده‌خواهی و خشونت صهیونیست ‌ها در حمله به مسجد الاقصی، مناطق مسکونی و زیرساخت های فلسطینی از مذاکرات صلح ناامید می‌شوند. ترور های همه جانبه رهبران فلسطینی، مرگ مشکوک یاسر عرفات، و بن بست در طرح های مختلف صلح از جمله نقشه راه، جواب صهیونیست ها و حامیانشان به انتفاضه دوم است. فصل دوازدهم که فصل پایانی کتاب نیز هست به حضور حماس در عرصه سیاست اختصاص دارد. حماس با رای مردم فلسطین به قدرت می رسد، اما طرفداران دموکراسی در غرب دموکراسی در فلسطین را تحمل نمی کنند. آن ها حماس را تحت شدیدترین فشارها قرار می دهند تا از تشکیل یک کشور واقعی فلسطینی جلوگیری کنند. در نهایت به جنگ های دامن می‌زنند. اسرائیل که در گذشته همه ارتش های دولت های عربی را یک جا زمین گیر می کرد در مقابل ایمان و اعتماد به نفس چند هزار رزمنده نبرد های نامنظم با سه ناکامی پی‌درپی در جنگ‌های 33 و 22 و 8 روزه روبرو می‌شود. تصورات قدیمی فرو می‌ریزد و دوران جدیدی در تاریخ فلسطین و خاورمیانه آغاز می‌شود که بدون شک آثار عظیم آن در آینده ظهور خواهد کرد.

 

برشی از متن کتاب

معرفی اورشلیم اورشلیم نام قدیمی شهر قدس و بیت‌المقدس است که با نام عربی آن نزدیک است: شهر یا خانه مبارک. این شهر که قلب کنعان و فلسطین است، در 35 درجه و 13 دقیقه طول شرقی و 31 درجه و 50 دقیقه عرض شمالی قرار دارد. فاصله آن تا دریای مدیترانه حدود 52 کیلومتر و تا بحرالمیت تقریباً 22 کیلومتر است. بحرالمیت دریاچه ی بسیار پر املاح بین اردن و فلسطین است و تنها رودی که به آن می ریزد، رود اردن است که خود آن نیز از دریاچه جلیله (طبریه) سرچشمه می‌گیرد. اورشلیم بر منطقه نسبتاً بلند و صخره‌ای واقع شده است. سه بلندی معروف و مهم شهر از نظر تاریخی عبارتند از کوه موریا به ارتفاع 744 متر از سطح دریا، کوه زیتون به ارتفاع 812 متر از سطح دریا که در قسمت شرقی اورشلیم قرار دارد و کوه صهیون (به معنای کوه پرآفتاب یا کوه خشک) که در جنوب غربی اورشلیم واقع است و ارتفاع آن 776 متر از سطح دریا است. بعضی کوه صهیون را همان کوه موریا می‌دانند، ولی قول مشهور همان است که ابتدا ذکر شد. کوه موریا همان مکان بلندی است که  مسجد الاقصی روی آن قرار دارد. این شهر حداقل به دو علت همیشه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده است: دلیل اول عبارت است از قرار گرفتن در منطقه‌ای که بین قاره های آسیا و آفریقا و در نزدیکی اروپا واقع است و اهمیت سوق‌الجیشی دارد. دلیل مهم تر هم آن که از روزگار کهن این شهر برای ادیان و اقوام مختلف مقدس شناخته شده است. می‌دانیم کوه موریا از روزگار کهن عبادتگاه بوده است. این شهر تا به حال نام های مختلفی داشته است، از جمله اورشلیم (که معانی مختلفی برای آن ذکر شده)، یبوس و ایلیا. در دوره ی اسلامی نیز می‌توان به نام‌های قدس و بیت‌المقدس اشاره کرد. اگر نواری را که در فاصله بحرالمیت و رود اردن تا دریای مدیترانه قرار دارد از جنوب تا صحرای سینا و از شمال تا آناتولی امتداد دهیم، به یکی از قدیمی‌ترین مراکز تمدن انسانی دست یافته‌ایم. آثاری از 40 هزار سال پیش و عصر دیرینه سنگی در این منطقه یافت شده است. کنعانی ها قبایلی بودند که از عربستان به سمت شمال کوچ کردند و از اواخر هزاره چهارم پیش از میلاد در این سرزمین می زیستند این منطقه به نام آنان کنعان نامیده شد. این قوم در ابتدا یکتا پرست بودند و خداوند را «ئیل» می نامیدند. ولی بعدها آیین آن ها به آیین چندخدایی تبدیل شد که یکی از مهمترین خدایان آنها «بعل» فرزند ئیل بود یونانی‌ها کنعانی ها را «فینیقی» می‌نامیدند. از قبایل کنعانی می‌توان «اموری» و «یبوسی» را نام برد. یبوسیان در محلّ اورشلیم ساکن شده، شهر خود را بنا نمودند و شهر به نام آنان یبوس خوانده شد. یبوسیان یکتا پرست بودند و بر فراز کوه موریا معبدی به برپا کردند. می‌دانیم تسلط یبوسیان و معبد آن ها تا قرن یازدهم قبل از میلاد برقرار بوده است. حتی به یک روایت در محل معبد، تا سده نخست پیش از میلاد، مناسک یبوسی انجام می‌شده است. از دیگر اقوام موجود در منطقه می‌تواند حیتی ها را نام برد که از شمال - آسیای صغیر- آمده بودند و از هزاره دوم پیش از میلاد در جنوب غربی کنعان ساکن بودند و مدتی اورشلیم را نیز در دست داشتند. آنها دوبار تمدن‌های درخشانی در شرق مدیترانه ایجاد کردند. یکی در 1700 قبل از میلاد و دیگری از 1400 تا 1200 قبل از میلاد. مدتی در فاصله بین سال‌های 1600 تا 1360 پیش از میلاد، مصری ها نیز بر کنعان مسلط بودند و این مصادف است با ضعف تمدنی حیتی در شرق مدیترانه. دیگر قوم موجود در کنعان، فلسطینی‌ها بودند که احتمالاً در قرن 12 قبل از میلاد از جزایر دریای اژه (احتمالاً کرت) به سواحل جنوب غربی غربی کنعان مهاجرت کردند. این قوم بسیار جنگ جو بودند و توانستند در حدود 1200 قبل از میلاد حیتی ها را کاملاً مضمحل کنند. به طوری که دیگر هیچ اثری از حیتی‌ها برجای نماند. ولی به نظر نمی‌آید که در اورشلیم مسلط شده باشند. مرکز اصلی شان منطقه ساحلی کوچکی به مرکزیت غزه بود. آنها مشرک بودند و مهمترین خدای آنها داجون نام داشت. در مورد تاریخچه معبد کوه موریا دو نکته دیگر نیز وجود دارد اول روایتی است که از حضرت رسول (صلی الله علیه و آله) که بنابر آن تاریخچه ی این معبد (مسجد الاقصی) تا زمان حضرت آدم به عقب برمیگردد. دیگری روایتی است از ابن خلدون که در گذشته، کوه موریا جایگاه معبدی به نام معبد زهره بوده که صابئین، مناسک خود را در آن انجام می داده اند و این، یکی از معابدی بوده که آنها برای ستارگان و کرات آسمانی برپا کرده بودند. لازم به ذکر است که دو فرقه مختلف می‌شناسیم که خود را صابئین می نامند. یکی پیروان یحیای پیامبر (ع) هستند. منشاء صابئین دیگر بین النهرین است و آنها به صابئین حران معروفند. بعضی از این صابئین به پرستش ستارگان می‌پرداختند.

فهرست

فصل 1: فلسطین از کنعانی ها تا عثمانی‌ها معرفی اورشلیم دوران یهودیت ابراهیم (ع)، نیای عبرانیان موسی (ع)، اولین منجی عبرانی ورود بنی اسرائیل به کنعان دوران داوران دوره پادشاهان بنی اسرائیل و اختلاف بعد از سلیمان (ع) نابودی اسرائیل و یهودیه پایان دوره معبد اول و اسارت بابلی دوره هخامنشیان دوره یونانیان امپراتوری روم دوران مسیحیت دوران اسلامی فتح شام و بیت المقدس دوره امویان دوره بنی عباس دوره ترکان دوران فاطمیان جنگ اول صلیبی جنگ دوم صلیبی صلاح الدین ایوبی جنگ صلیبی سوم جنگ صلیبی چهارم جنگ صلیبی پنجم دوره ممالیک حکومت عثمانی فصل 2: سلطان عبدالحمید عثمانی و یهودیان رویارویی عبدالحمید با یهودیان ورود امریکا به عرصه جهانی ممنوعیت سکونت یهودیان در فلسطین گسترش فعالیت جنبش صهیونیسم اداره مستقیم فلسطین توسط سلطان عبدالحمید ممنوعیت مهاجران یهود مهاجرت یهودیان هرتزل و جنبش صهیونیسم هرتزل و پیشنهاد خرید فلسطین رویارویی سلطان عبدالحمید با یهودی ها و بریتانیایی‌ها مرگ هرتزل عزل سلطان عبدالحمید اشغال پایتخت توسط مصطفی کمال روزنامه فلسطین فصل 3: جنگ جهانی اول و قیمومیت بریتانیا پیوستن عثمانی ها به جنگ یهودیان در فلسطین جنبش شریف حسین لورنس عربستان توافقنامه سایکس - پیکو اعلام قیام اعراب جنگ جهانی اول و دوره حاکمیت بریتانیا لنین و انقلاب کمونیستی اعلامیه بالفور بریتانیا و فریب اعراب پایان جنگ جهانی اول اولین کنگره عربی فلسطین صرف‌ نظر کردن اعراب از فلسطین فصل 4: انقلاب و جنبش های مقاومت موسم النبی موسی (ع) قیام یافا وصعیت فلسطین تا سال 1922 ظهور عزالدین قسام جنبش جهادی اسلامی قسام، پرچم دار جهاد قیام براق یک طرح جهادی و جهانی سرشماری دوم انگلستان از ساکنان فلسطین تاسیس سازمان ایرگون قسام و دعوت به جهاد اعتصاب عمومی جنبش قسامی عبدالقادر حسینی کمیته عالی عرب رهبری قسامی ها توسط سعدی گردان‌های قسام، برافروزنده شعله انقلاب عبدالقادر حسینی و رهبری مجاهدان اعراب و توقف جهاد قطعنامه تجزیه فلسطین گردان‌های قسام، آتش جهاد را شعله ور می ‌سازند تعقیب شیخ امین الحسینی لشکرکشی بریتانیا گروه‌های صلح فلسطینی بریتانیا و فریب دوباره طرح بریتانیایی تاسیس کشور فلسطینی جنگ جهانی دوم دیدار حسینی با هیتلر آموزش ارتش عربی توسط آلمانی ها حمایت هیتلر از الحسینی برنامه ‌ریزی صهیونیست‌ها برای اخراج بریتانیایی‌ها حمایت آمریکا و بریتانیا از برپایی یک کشور یهودی پایان جنگ جهانی دوم انقلاب و اعتصاب دوباره تشدید مهاجرت یهودی‌ها فراخوان تجزیه فلسطین حسن البنا و احیای فعالیت‌های جهادی قطعنامه تقسیم فلسطین رویدادهای سال 1948 عبدالقادر حسینی و جنگ قسطل کشتار دیر یاسین پشتیبانی بریتانیا فلسطین در مسیر سقوط فصل 5: اشغال فلسطین اعلام موجودیت اسرائیل وضعیت ارتش های عربی خلع سلاح فلسطینی ها از سوی اعراب شروع جنگ مصر وارد جنگ می شود جهاد اخوان‌المسلمین اعراب جنگ را متوقف می‌کنند از سرگیری درگیری‌ها آتش‌بس دوم دولت کل فلسطین سقوط شهرهای فلسطین آتش‌بس و به رسمیت شناختن اسرائیل ویران سازی شهرها مهاجرت ملت فلسطین عبدالله پادشاه اردن قطعنامه پرداخت خسارت به فلسطینی ها الحاق کرانه باختری به اردن ادامه طرفداری جهان غرب از صهیونیست‌ها اسلام گرایان و شروع دوباره فعالیت انقلاب جولای 1952 طرح‌های صلح جهاد اسلامی علیه صهیونیست‌ها کشتار غزه و طرح‌های صلح جنگ 1956 اشغال غزه، سینا و کانال سوئز عقب ‌نشینی از سینا و غزه تاسیس جنبش فتح جنبش ملی گرایان عرب یکپارچگی جنبش فتح سازمان آزادی بخش فلسطین (ساف) سازمان العاصفه طرح حبیب بورقیبه برای صلح بازداشت فدائیان توسط اعراب گسترش عملیات فتح فصل 6: جنگ شش روزه جبهه مردمی آزادی بخش فلسطین تهدید فدائیان از سوی اسرائیل عبدالناصر و اقدام‌های چالشی شروع جنگ صهیونیست ها در مسجد الاقصی بازتاب شکست زورگویی اسرائیل کنفرانس اقدام‌های ممنوعه حمله اسرائیل به آوارگان جنگ الکرامه پادگان‌های الشیوخ تقویت انگیزه های فعالیت چریکی رهبری فلسطینی ها توسط فتح آتش زدن مسجد الاقصی عملیات کمربند سبز هواپیماربایی جنوب لبنان روزانه 9 عملیات چریکی بمباران اردن توسط اسرائیل سپتامبر سیاه در اردن درگذشت عبدالناصر انتقام اسرائیل فصل 7: حضور حامیان پرقدرت زمینه های جنگ 1973 خط بارلو شروع جنگ سقوط خط بارلو دخالت آمریکا محاصره اسماعیلیه پایان افسانه اسرائیل سلاح نفت بازتاب جنگ 1973 اعراب و به رسمیت شناختن عرفات آغاز نرمش اعراب جنگ داخلی لبنان کشمکش لبنانی ها و فلسطینی ها صهیونیست‌ها در مسجد الاقصی فشار اسرائیل حرکت شتابان انور سادات به سمت صلح پراکندگی اعراب اشغال جنوب لبنان توسط رژیم صهیونیستی توافق کمپ دیوید ظهور یک حامی پرقدرت برای فلسطین پا به عرصه گذاشتن شیخ احمد یاسین ظهور جنبش جهاد اسلامی جنگ عراق و ایران حمله اسرائیل به جنوب لبنان آغاز عقب‌نشینی فتح عملیات چریکی یورش صهیونیست ها به لبنان سوریه وارد جنگ می شود محاصره بیروت نتایج جنگ لبنان پیشنهاد به رسمیت شناختن اسرائیل از سوی اعراب صرف‌ نظر کردن عرفات از جهاد ساف لبنان را ترک کرد کشتار صبرا و شتیلا مشاهده های یک خبرنگار آمریکایی لبنان به سوی صلح شکل‌ گیری حزب‌الله نیروهای مقاومت در لبنان دستگیری شیخ احمد یاسین فصل 8: انقلاب سنگ عوامل شروع انتفاضه عملیات کایت ها شعله‌ای که آتش انتفاضه را فروزان کرد آغاز انتفاضه تاسیس جنبش مقاومت اسلامی (حماس) اولین بیانیه حماس سرکوب انتفاضه مواضع سازمان آزادی بخش فلسطین (ساف) جداسازی کرانه باختری از اردن موضع حماس، آزادی فلسطین از بحر تا نهر اعلام تشکیل دولت پوشالی فلسطین افزایش مهاجرت یهودی‌ها از شوروی بازداشت شیخ احمد یاسین مخالفت حماس با عرفات فصل 9: روند صلح اشغال کویت توسط رژیم عراق طرف داری سازمان آزادی بخش و مخالفت حماس کشتار در مسجد الاقصی موشک ‌باران در سرزمین‌ های اشغالی موضع‌ گیری‌ها در اسرائیل کاهش اقتدار انتفاضه شیخ احمد یاسین و حکم زندان ابد کنفرانس مادرید موضع حماس در قبال کنفرانس مادرید تاسیس گردان‌های عزالدین قسام حمله گردان های قسام و حزب الله به رژیم صهیونیستی ترور دبیر کل کل حزب الله لبنان مذاکرات اسلو انتخاب اسحاق رابین به نخست وزیری اسرائیل تبعید رهبران حماس به لبنان عملیات تسویه حساب در لبنان قرارداد اسلو عوامل امضای توافقنامه اسلو علل مخالفت حماس با توافقنامه اسلو سرانجام انتفاضه اول شهادت عماد عقل تلاش برای صلح سوریه و اسرائیل کشتار مسجد ابراهیمی پایان انقلاب سنگ نتایج انتفاضه اول فصل 10: تشکیلات خودگردان ورود عرفات به غزه پیوستن ایران به روند صلح قرارداد وادی العربه گام اول اسلو، غزه و اریحا عملیات شهادت طلبانه قدس کشتار فلسطینی ها توسط عرفات گشایش سفارت اسرائیل در اردن ترور فتحی شقاقی ترور اسحاق رابین مذاکرات حماس و تشکیلات خودگردان بازداشت موسی ابومرزوق ترور یحیی عیاش سرکوبی حماس توسط اسرائیل و حکومت خودگردان کنفرانس شرم الشیخ عملیات خوشه های خشم رویارویی تشکیلات خودگردان با نیروهای مقاومت کوتاه آمدن اسرائیل در برابر حزب الله پیروزی نتانیاهو در انتخابات تونل های زیر مسجد القصی دستگیری فلسطینی‌ها توسط دولت خودگردان رشد جنبش حماس آزاد شدن ابومرزوق فساد مالی در دولت خودگردان فلسطین ترور خالد مشعل عملیاتی که اسرائیل را به لرزه درآورد توافقنامه وای ریور (مریلند) طرح‌هایی برای منفجر کردن مسجد الاقصی اصلاح منشور فلسطینی باراک، در پشت نخست وزیری اسرائیل تبعید رهبران حماس به قطر رشد روند مقاومت فصل 11: انتفاضه الاقصی شارون حرمت الاقصی را زیر پا می ‌گذارد شعله ور شدن آتش انتفاضه دوم اسرائیل و تشکیلات خودگردان در رویارویی با انتفاضه ترور محمود ابوهنّود عملیات ترور کشتار جنین (عملیات دیوار بازدارنده) نقشه راه ترور سلاح شحاده امریکا رسما قدس را به عنوان پایتخت اسرائیل می‌پذیرد عملیات استشهادی سیاست ترور رهبران فلسطینی لشکرکشی آمریکا به سوی عراق مخالفت جهانی با جنگ محمود عباس در پست نخست وزیری ترور اسماعیل ابوشنب فشارهای آمریکا بر حماس حمله به سوریه ترور شیخ احمد یاسین آغاز سال چهارم انتفاضه دیوار حائل پیشنهاد آتش‌بس آمار کشته های صهیونیست در انتفاضه مبادله اسرا میان حزب الله و اسرائیل شهادت شیخ احمد یاسین حذف حق بازگشت توسط بوش شهادت عبدالعزیز رنتیسی زندگینامه شیخ احمد یاسین زندگینامه دکتر عبدالعزیز رنتیسی طرح ترور تمامی رهبران حماس محاصره رفح در مرز مصر قطعنامه دادگاه بین المللی لاهه در امور دیوار حائل دعوت از یهودیان جهان برای مهاجرت درگذشت یاسر عرفات طرح تخریب مسجد الاقصی آزاد شدن جاسوسی به نام عزام عملیات امنیتی پیچیده تیرپویا انتخاب محمود عباس (ابومازن) به عنوان جانشین عرفات دستاوردهای انتفاضه الاقصی وعده آمریکا به اسرائیل برای کسب تایید اعراب کشتار بیت لاهیا اعلام انتخابات مجلس قانونگذاری فلسطین عقب ‌نشینی رژیم صهیونیستی از نوار غزه ترور سرلشکر موسی عرفات تخریب شهرک های اسرائیل در نوار غزه مخالفت تشکیلات فلسطینی ها با بیانیه کمیته چهارگانه بمباران اردوگاه جبالیا شارون در بیمارستان هداسا فصل 12: حماس در عرصه سیاست پیروزی حماس در شورای قانونگذاری فلسطین دستگیری برخی از مقامات فلسطینی به اتهام اختلاس چهار جنایت اسرائیل طی دو روز ترور الدحوح یورش به زندان اریحا اولین جلسه شورای قانون گذاری پس از پیروزی حماس انتخابات اسرائیل و پیروزی کادیما اسارت گیلعاد شالیط حمله به نوار غزه جنگ 33 روزه بازداشت رئیس شورای قانون گذاری فلسطین کشتار بیت حانون دعوت به برگزاری انتخابات زودهنگام اشغال زمین های فلسطینی ها جمعه سیاه توافقنامه مکه دولت وحدت ملی استعفای وزیر کشور تجزیه فلسطین توسط فلسطینی‌ها تونی بلر، فرستاده ویژه صلح موشک‌های مقاومت کنفرانس آناپولیس اقدامی جدید برای تشدید محاصره غزه انفجار در مرز غزه با رفح درگذشت جرج حبش ترور عماد مغنیه ممنوعیت حجاب برای ساکنان غزه بیرون کردن گزارش گر سازمان ملل توسط اسرائیل جنگ 22 روزه (غزه زیر آتش) همدردی مردمی ساکنان غزه تجاوز زمینی به غزه سلاح‌های ممنوعه کشتار مدرسه فاخوره موضع ونزوئلا شهادت نزار ریان و سعید صیام طرح های عربی و غربی قطع نامه شورای امنیت عقب ‌نشینی رژیم صهیونیستی از غزه و توقف تجاوز اوباما، رئیس جمهور جدید آمریکا بازتاب های جنگ غزه تلاشی برای آشتی تجاوزهای مجدد اسرائیل به غزه تایید حق حداقلی فلسطین با شروط فراوان حمله به کشتی آزادی پیش به سوی سازمان ملل پایان دادن به شکاف چهار ساله ایران و راهکار حل مسئله فلسطین جنگ هشت روزه و عضویت در سازمان ملل عضویت ناظر در سازمان ملل ضمیمه اول (پی ‌نوشت‌ها) ضمیمه دوم (منابع و ما

• نویسندگان: حامد کفاش - امیر منصوری - زهرا یگانه
• انتشارات: سایان