کتاب دانشمندان و آزمایش های حیرت انگیز (مشاهیر خفن)

کتاب دانشمندان و آزمایش های حیررررت انگیز از مجموعه ی مشاهیر خفن نوشته ی مایک گلد اسمیت و ترجمه ی شهره نور صالحی توسط نشر پیدایش به چاپ رسیده است.

کتاب فوق به بیان تاریخچه ی کوتاهی از زندگی، اختراعات و نظریه های دانشمندان بزرگی چون ارسطو، گالیله، نیوتن، مایکل فارادی، داروین، مندل، ماری کوری و ... می پردازد. هر کدام از این دانشمندان به یک اختراع و یا بیان یک نظریه مشهور شده اند اما جالب است بدانیم که آن ها آزمایش ها و کارهای حیرت انگیز بسیاری را برای به تحقق رساندن نظریه هایشان در طول زندگی خود انجام داده اند. مثلا در زمان ارسطو، فلاسفه معتقد بودند که کل جهان هستی بر پایه ی یکی از عناصر اصلی آب، آتش و یا خاک به وجود آمده اند؛ اما ارسطو بر این باور بود که عنصری به نام اثیر وجود دارد که ستاره ها، خورشید، سیاره ها و ماه از این عنصر به وجود آمده اند. او معتقد بود که عنصر اثیر نه داغ است، نه خشک، نه سرد و نه تر. اجسامی که از اثیر ساخته شده اند حرکتشان دایره ای وار است. همچنین ارسطو به جانور شناسی علاقه ی بسیار زیادی داشت او در اولین سفرش بعد از ازدواج چندین روز همسرش را تنها گذاشت و به جمع آوری موجودات دریایی پرداخت!. نیوتن نیز قبل از کشف نیروی جاذبه تحقیقات فراوانی درباره ی شکست نور انجام داد، او چاقوی کوچکی را پشت چشمش فرو کرد و مدتی طولانی به خورشید زل زد تا ببیند چه اتفاقی می افتد و عجیب است که با این کارها خودش را کور نکرد. یا این که چارلز داروین قبل از ارائه ی نظریه تکامل، سفر بسیار طولانی را با کشتی آغاز کرد و به جزیره ای استوایی رفت. او موجوات عظیم الجثه ی بسیاری را در این جزیره کشف کرد؛ مثلا لاک پشت های غول آسایی که چارلز به راحتی بر پشت آن ها سوار می شد و بعد از تحقیقات روی لاک پشت ها، برای رهایی از گرسنگی لاک پشت ها را می خورد!

مجموعه ی مشاهیر خفن شامل هفت جلد کتاب علمی است که با بیانی طنزگونه و در قالب کمیک استریپ برای نوجوانان و جوانان تالیف شده است. در هر یک از کتاب های این مجموعه تعدادی از مخترعین و مکتشفین بزرگ جهان از دیدگاهی نو و تازه معرفی می شوند. مخاطب بعد از خواندن این مجموعه درمی یابد ایده های بسیاری از اختراعات سال ها قبل به ذهن دانشمندان و مخترعین بزرگ رسیده بود، اما به دلیل شرایط موجود و نبود امکانات کافی هرگز نتوانستند به آن ها جامعه ی عمل بپوشانند.

 

فهرست

• مقدمه
• ارسطو و موجودات ماه نشین او
• گالیلئو کالیله و منظوه ی شمسی ناشناخته اش
• آیزاک نیوتن و جاذبه ی عالمگیر او
• مایکل فارادی و آزمایش های برررراق او
• چارلز داروین و هیولای عجیب و غریبش
• گرگور مندل و نخودهای با اصل و نسب
• لویی پاستور و یک دنیا میکروب
• ماری کوری و اشعه های مرگبارش
• آلبرت انیشتین و قوانین زمان
• دانش امروز

برشی از متن کتاب

بعد از مرگ ارسطو عده ی زیادی از متفکران یونانی راه او را ادامه دادند و در لایسیوم تدریس کردند، اما اکثر آنها فقط کارهای ارسطو را کپی کردند و از خودشان هنری نشان ندادند. بالاخره تمام آثار و نوشته هایی که تو کتابخانه ی لایسیوم بود. به کتابخانه ی جدید و معرکه ای در اسکندریه منتقل شد. آنجا پر بود از دستگاه های فتوکپی رنگی، اینترنت پرسرعت و مجله های براق و گلاسه (سر کاری بود! منظورم معادل های باستانی این تجهیزات است!) و بعد ... سال 146 قبل از میلاد از راه رسید و امپراتوری روم، کشور یونان را بالا کشید. رومی ها کارهایی مثل کشورگشایی و اداره ی مملکت را خیلی بلد بودند، اما حال و حوصله ی تفکر عالمانه نداشتند. برای همین هم تا مدتی که آنها سر کار بودند و قدرت دستشان بود، علم پیشرفت نکرد. امپراتوری روم سال 285 میلادی سقوط کرد و اروپا یک جورهایی تو سکوت و اوقات تلخی فرو رفت و تا 1000 سال بعد، کار و کاسبی پیشرفت علمی تقریبا تخته شد. لایسیوم ارسطو و آکادمی افلاطون هم تعطیل شدند و کتابخانه ی بی نظیر اسکندریه نابود شد. اما خوشبختانه بخشی از نوشته های ارسطو در عربستان باقی ماند که در قرن پنجم میلادی همراه با دیگر نوشته های یونانی به زبان لاتین ترجمه شد و در دسترس اروپایی ها قرار گرفت. این جوری شد که همه کشته و مرده ی ایده های هنری و فلسفی یونانی های باستان شدند، از آنها الهام گرفتند و حسابی افتادند تو کار علم و هنر و اسم این دوره را گذاشتند «رنسانس» که به زبان فرانسوی یعنی نوزایی یا تولد دوباره. کلیسای کاتولیک هم که آن زمان در ایتالیا و خیلی جاهای دیگر در اروپا قدرت زیادی داشت و حرف اول را می زد، با ذوق و شوق چسبید به دانش یونانی. یک علتش این بود که دانشمندان یونانی همان طور که در انجیل هم آمده معتقد بودند کره ی زمین مرکز منظومه ی شمسی است. از بین آنها، نظریه های ارسطو (البته با کمی تغییر و تبدیل) تا چند قرن اعتقاد رسمی کلیسا و مردم بود. اما با این که بعضی نظریه های علمی قدیمی طرفداران زیادی داشتند، «رویکرد علمی» ـ که عبارت است از زیر سوال بردن، آزمایش کردن و ارائه نظریه های تازه ـ طرفدار نداشت. چرا؟ چون زیر سوال بردن ارسطو، مثل زیر سوال بردن انجیل بود، نه فقط کار راحتی نبود، بلکه خطر هم داشت. اگر کسی خیال رقابت یا مخالفت با ارسطو را داشت، حتما باید آدم باهوش، شجاع، رک گو، شوخ، زیرک و نترسی می بود و دوستان کله گنده و بانفوذی داشت که ازش حمایت کنند. یعنی یک نفر مثل گالیلئو گالیله. این بشر واقعا نمی دانست کی باید دهنش را ببندد! البته این عادتش برای علم و دانش خیلی عالی بود، اما برای خودش نه ...

• نویسنده: مایک گلداسمیت
• مترجم: شهره نورصالحی
• انتشارات: پیدایش