کتاب دانستنی‌های علم فیزیک - ریچارد هموند

کتاب دانستنی‌های علم فیزیک، اثر ریچارد هموند با ترجمه‌ی بهزاد منتظری می‌باشد که توسط انتشارات سبزان به چاپ رسیده است.

پیشرفت علم مرهون زحمات، تلاش‌ها و یافته‌های کسانی است که عمر خود را صرف آموختن، درس گرفتن و اندیشیدن در این زمینه نموده‌اند؛ مطالعه‌ی آثار علمی می‌تواند تمام زحمات و تجربیات دانشمندان و علم‌دوستان را یک‌جا در اختیار مخاطب قرار دهد که ریچارد هموند با در نظر گرفتن این موضوع، مبانی و دانستنی‌هایی مربوط به علم فیزیک را در کتابش گردآوری نموده است و به پرسش‌هایی که احیاناً در ذهن افراد پیرامون آگاهی از چراهای علمی صورت گرفته؛ پاسخ دهد. کتاب دانستنی‌های علم فیزیک، جلد سی و ششم از مجموعه کتاب‌هایی است که توسط انتشارات سبزان در شاخه‌های مختلف علم و تاریخ تمدن ملل مختلف به چاپ رسیده است. این اثر سرشار از پرسش و پاسخ‌های فیزیکی است که شامل تعاریف مفاهیمی هم‌چون چیستی ماده، نیرو، اصطکاک، مولکول و...، پرسش‌هایی از واقعیات و چرایی رخدادها هم‌چون چرایی و چگونگی پرواز هواپیما، چسبیدن بادکنک به دیوار، آبی بودن آسمان و سفید بودن ابرها و ...، و بیان و ارائه‌ی پاسخ‌هایی در آیایی مغناطیسی بودن خورشید، توانایی الکتریسیته در ساختن مغناطیس، تشکیل نور از ذره و... می‌باشد. به طور کل در این کتاب، مفاهیم و مباحث نیرو، حرکت، انرژی، ماده و نور مورد بررسی قرار گرفته است. ارائه‌ی مطالب همراه تصاویر فراوانی که ذیل هریک توضیحات مربوط به آن که البته متناسب با موضوعات مطرح شده هستند، صورت گرفته که گاهاً آزمایش‌هایی جهت درک بهتر مفاهیم نیز طراحی و بیان شده است؛ چراکه فیزیک همواره با آزمایش‌هایش شناخته می‌شود. هم‌چنین در پایان مباحث، به معرفی مختصر چند تن از دانشمندان فیزیک همچون ارسطو، کوپرنیک، فارادی، گالیله، انیشتین و اقداماتی که در علم فیزیک نموده‌اند، پرداخته است. واژه‌نامه‌ای هم در پایان کتاب گنجانده شده است که به تعریف ساده‌ی لغات و عبارات بیان شده، می‌پردازد.

برشی از متن کتاب

جنگ ستارگان را فراموش کنید! یک نیرو، میدان انرژی نامرئی و اسرارآمیزی نیست که کل جهان را در بر گرفته باشد. هرچند که میادین انرژی نامرئی و اسرارآمیزی نیز وجود دارند که کل جهان را در بر گرفته باشند، در واقع نیرو چیز بسیار ساده‌ای است: فقط یک رانش یا یک کشش. همیشه نیروهایی بر شما وارد می‌شوند که گاهی حتی متوجه تعدادی از آن‌ها نمی‌شوید. همین حالا که در حال خواندن این مطلب هستید، نیروی جاذبه‌ی زمین شما را به سمت خود می‌کشد، زمین شما را به بالا می‌راند، هوا از همه‌ی جهات به شما فشار می‌آورد و متقابلاً ماده‌ی تشکیل دهنده‌ی بدن شما به هوای اطراف فشار می‌آورد. وقتی برآیند نیروها متعادل می‌شوند، هم‌دیگر را خنثی نموده و شما ‌آن‌ها را حس نمی‌کنید. اما وقتی توازن نیروها به هم می‌خورد اتفاقاتی می‌افتد در حالی‌که اسحاق نیوتن مشغول آزمایش تعیین چگونگی کنترل حرکت سیارات با نیروی جاذبه بود، او سه قانون ساده را کشف کرد که چگونگی حرکت توسط نیرو را توضیح می‌دادند: 1. جسمی که نه رانده و نه با نیرویی کشیده شده است، یا ساکن می‌ماند یا با سرعت ثابت روی یک خط مستقیم به حرکت خود ادامه می‌دهد (قانون اول). 2. نیرو باعث شتاب اجسام می‌شود. هرچه نیرو بزرگ‌تر و جسم سبک‌تر باشد، شتاب بزرگ‌تر خواهد بود (قانون دوم). 3. هر عملی دارای عکس‌العملی مساوی در جهت مخالف می‌باشد. به عبارتی دیگر اگر کالسکه خرید در حال حرکت را نگه ندارید، به حرکت خود در جهت مستقیم ادامه می‌دهد تا اینکه با چیزی تصادف کند. این قانون کلاً درباره‌ی اینرسی می‌باشد. یک حس مشترکی است که هر جسمی تا زمانی که چیزی به آن نیرو وارد نکند؛ ساکن می‌ماند، اما درباره‌ی قسمت دوم قانون چی؟ در تجربیات روزمره اجسام در حال حرکت برای همیشه به حرکت خود با سرعت ثابت ادامه نمی‌دهند. زیرا نیروی اصطکاک و سایر نیروهای مقاوم حرکت آن‌ها را کندتر می‌کند. اما اگر اصطکاک را حذف کنید، با اسکیت روی یخ، با نشستن در کالسکه‌ی خرید یا رفتن به فضا، قانون اول نیوتن بهتر کار خواهد کرد. به عبارتی دیگر شتاب دادن به یک دوچرخه‌ی مسابقه‌ای سبک وزن خیلی آسان‌تر از یک تریلی ده تنی می‌باشد. این قانون می‌گوید که دقیقاً وقتی نیرویی وارد می‌کنید چه اتفاقی می‌افتد. در زبان روزمره شتاب یعنی سرعت دادن و آن یعنی وقتی چیزی را هل می‌دهید؛ چه اتفاقی می‌افتد. هر چه پدال دوچرخه را محکم‌تر فشار بدهید؛ سریع‌تر حرکت می‌کنید و هرچه وزن شما و دوچرخه‌تان سبک‌تر باشد، آسان‌تر سرعت می‌گیرد. شتاب در فیزیک فقط سرعت گرفتن نیست، بلکه می‌تواند به معنی هر تغییری از حالت سکون و یا حرکت در مسیر مستقیم باشد. پس وقتی ترمز می‌کنید تا از سرعت خود بکاهید، نیروی اصطکاک شتاب منفی ایجاد می‌کند (کاهش شتاب)

فهرست

مقدمه  کشف فیزیک در یونان  پاشنه مغناطیسی   ماده چیست؟  انداختن پر   حرکت ادامه‌دار  ارسطو  اسلحه‌های جنگی   کرات آسمانی   همه فن حریف یونانی   دوران تاریکی  جهت‌یابی  مشاهده نور   اعراب دانش یونانیان باستان را گسترش دادند   به درون نور   یک نظریه خطرناک   یک نظریه احمقانه  جهان گالیله  گالیله منجم  ماهی گالیله   جهان نیوتن   نیوتن بدجنس   نیرو چیست؟  می‌توانید فیزیک را با یک دوچرخه بفهمید؟  کشش هوا  چسبندگی   دلایل ایجاد اصطکاک چیست؟   چگونه می‌توان بر اصطکاک غلبه کرد؟  مگس چگونه از دیوار بالا می‌رود   دو نوع اصطکاک  با چه سرعتی می‌توانید برانید   نیرویی که احساس می‌کنید چیست؟  نیروی g   انرژی  چگونه انرژی را اندازه می‌گیرند   انرژی از کجا می‌آید؟   انرژی چگونه کار می‌کند؟  تبدیل انرژی  پتانسیل را به حداکثر برسان   چگونه نیرو را افزایش می‌دهید؟   چرخ‌دنده  دوچرخه چگونه کار می‌کند؟  کاربرد انرژی   با چه سرعتی سقوط می‌کنید؟   چتر چگونه کار می‌کند؟   هواپیما چگونه در هوا می‌ماند  بهترین شکل پرواز   چرا توپ گلف دارای فرورفتگی است؟  گلوله چگونه کار می‌کند؟  می‌توانی مثل دیوید بکهام توپ را کات بدهی؟  بهترین طرح برای یک اتومبیل کدام است؟   تونل باد  چرا توپ می‌جهد؟  گهواره نیوتن  چرا سگ نمی‌جهد؟  توانیی جهش  می‌توانی روی سطحی از میخ دراز بکشی؟  ماده از چه تشکیل شده است؟   درون یک اتم چیست؟  مولکول چیست؟   اتم‌ها را می‌توانید بشکافید؟  اتم‌ها شبیه چه هستند؟  عمر اتم چقدر است؟  اتم چقدر بزرگ است؟  الکترون  هسته  پروتون  نوترون   کوارک   رشته   چرا بادکنک به دیوار می‌چسبد؟  الکتریسیته چیست؟  آزمایشات مهیج   مگنت چگونه عمل می‌کند؟   چرا زمین خاصیت مغناطیسی دارد؟   چرا زمین وارونه است؟   نورهای شمالی چه هستند  آیا خورشید نیز خاصیت مغناطیسی دارد؟  آیا الکتریسیته می‌تواند مغناطیس بسازد؟   قطب‌نما بسازید  چه جسمی بهترین مغناطیس را می‌سازد؟  حرارت را احساس می‌کنید؟  حالت‌های ماده   ماده ستاره‌ای   قطره باران چه شکلی دارد؟  می‌توان روی فرنی راه رفت؟  بادکنک چگونه می‌ترکد؟   آیا بدون منفجر کردن بادکنک می‌توانید آن را سوراخ کنید؟ آیا نور از ذره تشکیل شده است؟  نور چه رنگی است؟  می‌توانید رنگین‌کمان را در حباب ببینید؟  چه وقتی نور نامرئی است؟  چرا آسمان آبی است؟  چرا ابر سفید رنگ است؟  چرا غروب آفتاب قرمز است؟  چرا رنگ دریا آبی است؟  چرا ستارگان چشمک می‌زنند؟  سرعت نور چقدر است؟  می‌توان سرعت نور را کم کرد؟  چرا نور اعجاب‌آور است؟  می‌توانی با سرعت نور حرکت کنی؟  فضا خم می‌شود  معرفی دانشمندان  ارسطو  ارشمیدس   کوپرنیک   گیلبرت   گالیله  نیوتن   فرانکلین   فارادی   ماکسول   کوری   رادرفورد  شرودینگر   هایزنبرگ  واژه نامه

نویسنده: ریچارد هموند مترجم: بهزاد منتظری انتشارات: سبزان