کتاب خسرو و شیرین - ثروتیان

کتاب خسرو و شیرین (از ایران چه می دانم 42) اثر بهروز ثروتیان توسط انتشارات دفتر پژوهش های فرهنگی به چاپ رسیده است.

"خسرو و شیرین"، اثری منظوم و عاشقانه از شاعر بزرگ و پرآوازه، نظامی گنجوی می باشد که آن را با تاثیر از فردوسی و منظومه ی ویس و رامین اثر فخرالدین اسعد گرگانی سروده ‌است. در واقع نظامی، نثر حاضر را به سفارش شاه سلجوقی، سلطان ارسلان که از او داستانی عاشقانه طلب کرده بود، می سراید. داستان خسرو و شیرین با گفتاری زیبا و هنرمندانه از عشق جاودان و بی بدل خسرو پرویز پادشاه بزرگ شاهنشاهی ساسانی و شاهزاده ارمنی، شیرین، که بعدها ملکه ی ارمنستان می‌شود، روایت می‌کند. شاعر در طول محتوای قصه، بیشتر تمرکز خود را بر روی جنبه ی عاشقانه و عاطفی داستان متمرکز کرده و در نهایت موفق به خلق چنین اثری بسیار ارزشمند و زیبا شد، به طوری که با گذشت قرن ها هنوز هم با استقبال فراوانی از مخاطبین روبه رو می شود؛ اما امروزه با تغییر و تحول در فرهنگ زبانی مورد استفاده توسط عموم جامعه، درک تمامی مقاصد و مفاهیم شاعر دشوار گشته و از همین روی، مولف مرحله به مرحله، تمامی زوایای مختلف داستان خسرو و شیرین را با بیانی ساده و روان تشریح و تفسیر می کند و خواننده را در جهت گسترش و ایجاد دیدگاه هایی همه جانبه و عمیق در درک مطالب یاری می رساند. این کتاب در برگیرنده ی 7 فصل تحت عناوین زیر می باشد.

1- نخستین دیدار 2- قهر و دوری از خسرو 3- افسانه ی شیرین و فرهاد 4- قصه ی شکر اصفهانی 5- گفت و گوها 6- روزگار وصال 7- پایانی غم انگیز

 

فهرست

پیش سخن فصل یکم. نخستین دیدار آغاز افسانه وصف شیرین رفتن شاپور به ارمن به طلب شیرین رفتن شیرین به شکار و از آن جا به مداین رسیدن خسرو به ارمن باز آمدن شرین به ارمن و دیدار با خسرو در شکارگاه نزهت کردن خسرو و شیرین در بهار فصل دوم. قهر و دوری از خسرو مراد طلبیدن خسرو از شیرین زاری و دوری شیرین صفت باربد مطرب پیغام خسرو به شیرین فصل سوم. افسانه ی شیرین و فرهاد داستان عشق فرهاد صحرا گرفتن فرهاد آگاه شدن خسرو از عاشق شدن فرهاد به شیرین رفتن شیرین به دیدن فرهاد فصل چهارم. قصه ی شکر اصفهانی نعمت و شوکت خسرو پرویز قصه ی شکر اسپهانی فصل پنجم. گفت و گوها مناجات شیرین خسرو از شکارگاه به قصر شیرین می رود گفت و گوی خسرو و شیرین بازگشت خسرو فصل ششم. روزگار وصال رفتن شیرین از پی خسرو غزل گفتن ها عروسی خسرو و شیرین فصل هفتم. پایانی غم انگیز زندان و مرگ خسرو پرویز مرگ شیرین شیرین عبرت نامه ی نظامی و یاد آفاق قپچاقی سخن پایانی پی نوشت مآخذ

برشی از متن کتاب

فصل یکم. نخستین دیدار در طول محتوای فصل حاضر مولف با بیانی ساده و روان نخستین دیدار خسرو و شیرین را برای مخاطب روایت کرده و سپس در ادامه، به وصف زیبای لحظه های احساسی دلدادگی و شیفتگی آن ها می پردازد. فصل دوم. قهر و دوری از خسرو در طول این فصل مولف با بیانی ساده و روشن حکایت هایی را مبنی بر مراد طلبیدن خسرو از شیرین، زاری و دوری شیرین، صفت باربد مطرب و پیغام خسرو به شیرین به مخاطب ارائه می دهد. نظامی در این فصل از داستان، باربد مطرب خسرو پرویز را وصف می کند تا از محرومیت خویش سخن به میان آورد و در پایان فصل نیز خسرو پرویز به وسیله ی شاپور از شیرین می خواهد تا پنهانی به مشکوی خسرو پرویز بیاید. شیرین سوگند یاد می کند که بی آیین و کاوین پای از قصر خود بیرون نمی نهد و از این که شاپور او را به درنگ و حیله در آتش این عشق گرفتار کرده است او را نفرین می کند. فصل سوم. افسانه ی شیرین و فرهاد در طول این فصل مول از بی قراری ها و نیز دل تنگی های شیرین برای خسرو سخن می گوید و در ادامه، ماجرای آشنایی فرهاد با شیرین را بیان می کند. شیرین از نقاش خویش شاپور، برای ساخت مجرایی از سنگ به منظور جلوگیری از فساد شیر و رسیدن شیر در مدت زمانی کم تر به دسترس وی، کمک می طلبد. او نیز از فرهاد که روزگاری در چین هم خانه اش بوده، نام برده و سپس او را به دیدار شیرین می برد. فرهاد در همان دیدار اول بدون هیچ نگاهی بر صورت شیرین و تنها با شنیدن صدایش هوش از سرش رفته و عاشق و شیدای شیرین می گردد. این شیدایی فرهاد را به کوه و صحرا کشانده و گوشه نشینش می کند. تا اینکه خسرو از وجود فرهاد و عشقی که در قلبش برای شیرین پدید آمده، آگاه شده و در نهایت این موضوع او را به شدت نگران می سازد. فصل چهارم. قصه ی شکر اصفهانی شکر دوشیزه ای خردمند و میهن پرست است که از اهالی اسپهان، مغز اندیشه گری های ایران زمین می باشد. قصه ی او در پرده ی پیوندی داستان خسرو و شیرین، جلوه ای شگفت انگیز دارد که گنجوی به صورت هنرمندانه آن را در طول داستان جای می دهد. فصل پنجم. گفت و گوها در این فصل مولف از مناجات شیرین با خداوند که ناشی از دلتنگی و تنهایی است سخن می گوید و هم چنین از لحظات خروج خسرو از شکارگاه و ورودش به قصر شیرین روایت می کند. در ادامه نیز بسیار هنرمندانه گفت و گوی صورت گرفته میان خسرو و شیرین را بیان می کند. فصل ششم. روزگار وصال در فصل حاضر مولف از رفتن شیرین در پی خسرو روایت کرده و لحظات عاشقانه و زیبای جشن عروسی آن ها را تشریح می کند غزل گفتن ها عروسی خسرو و شیرین فصل هفتم. پایانی غم انگیز در طول محتوای این فصل مولف با بیانی ساده و روان از پایان غم انگیز قصه ی خسرو و شیرین و مرگ آن ها روایت می کند.

(از ایران چه می دانم؟/ 42) مولف: بهروز ثروتیان انتشارات: دفتر پژوهش های فرهنگی