کتاب خدایگان و بنده - هگل

کتاب خدایگان و بنده، به نویسندگی گئورگ ویلهلم فریدریش هگل و ترجمه ی حمید عنایت در انتشارات خوارزمی به چاپ رسیده است.

این کتاب کلید فهم کتاب مشهور هگل ((پدیدار شناسی روح)) است و در ابتدا ارجاعاتی به آن دارد، سپس به تفسیر الکساندر کوژو در تحلیل فلسفه هگل می رسیم. هگل قصد این را داشت که فلسفه را بر پایه علم بنا کند. او در مقدمه کتاب پدیدار شناسی روح خود، نقدهایی هم به فلاسفه ای چون کانت و فیخته وارد می کند. هگل معتقد است، رابطه ارباب و برده ای، در سیر تاریخ اجتماعی بشر شکل گرفته و این سبب خودآگاهی انسان و رسیدن به عقل می شود. پس از این که انسان پس از تشخیص این خودآگاهی خود را در حالت بندگی دید، سه مرحله پیش روی خود دارد: 1-مرحله رواقی، 2-مرحله شکاکیت، 3-آگاهی اندوهبار. در مرحله رواقی انسان، خود را رها از تمامی تعلقات می بیند و در هر حالتی خود را آزاد و رها می بیند، ولی این در ذهن او اتفاق می افتد و او همچنان برده می ماند. در مرحله دوم اما، انسان همه چیز حتی آزادی را نفی می کند و همه چیز جهان را پوچ می انگارد. در مرحله سوم که آگاهی اندوهبار است. پس از اینکه این مراحل طی شد، ذهن انسان پی آرامش می گردد و به زعم او دین برقرار کننده این آرامش و ثبات است، اما دیری نمی گذرد که روح انسان بیشتر این رنج را احساس می کند. در این مرحله است که انسان به کوشش خود ادامه می دهد تا به عقل برسد. با این حال، عقل در اینجا مفهوم ذهنی دارد و تنها در زمان انقلاب کبیر فرانسه است که به صورت عینی در می آید.

برشی از متن کتاب

"آرزوی انسانی باید بر آرزوئی دیگر تعلق گیرد. پس برای آنکه آرزوی انسانی پدید آید باید نخست آرزوهای متعدد (حیوانی) وجود داشته باشد. به سخن دیگر برای آنکه خودآگاهی بتواند از احساس خود زاده شود و برای آنکه واقعیت انسانی بتواند در داخل واقعیت حیوانی پدید آید باید واقعیت حیوانی ذاتا متکثر باشد. پس انسان نمی تواند به روی زمین پدید آید مگر درون انبوهی از انسانها". از این رو واقعیت انسانی تنها به صورت اجتماعی می تواند وجود داشته باشد ولی برای آنکه انبوه انسانها به اجتماع مبدل شود تنها تکثر آرزوها کافی نیست بلکه آرزوهای هر یک از اعضای انبوه انسانها باید بر آرزوهای اعضای دیگر تعلق گیرد یا بتواند تعلق گیرد. اگر واقعیت انسانی، واقعیتی اجتماعی است اجتماع نمی تواند انسانی باشد مگر به عنوان مجموعه ای از آرزوهایی که یکدیگر را به عنوان آرزو بخواهند. آرزوی انسانی همانند آرزوی حیوانی است. آرزوی انسانی نیز مانند آرزوی حیوانی با کاری نفی کننده و حتی دگرگون کننده و جذب کننده برآورده می شود

نویسنده

گئورگ ویلهلم فریدریش هگل، فیلسوف مشهور آلمانی و از پایه گذاران ایده آلیسم آلمانی بود و در خانواده ای مذهبی متولد شد. ایده آلیسم او بعدها سنگ بنای مارکسیسم شد. او در دانشگاه هایدلبرگ مشغول به تدریس شد و در حوزه های مختلف سخنرانی کرد. پدیدار شناسی روح، علم منطق، عناصر فلسفه حق، درس هایی درباره فلسفه تاریخ، دانش منطق و... از زمره کتاب های تالیفی اوست.

• با تفسیر الکساندر کوژو
• نویسنده: گئورگ ویلهلم فریدریش هگل
• ترجمه و پیشگفتار: حمید عنایت
• انتشارات: خوارزمی