کتاب حقوق مدنی 3 (تعهدات) | دکتر شهیدی

درباره‌ی کتاب حقوق مدنی جلد 3 دکتر مهدی شهیدی

کتاب حقوق مدنی جلد 3 (تعهدات) نوشته‌ی دکتر شهیدی در راستای ارائه‌ی یک سری از این قواعد در انتشارات مجد به چاپ رسیده است. دربرگیرنده‌ی انواع مهم تعهدات اعم از عقد (عقد غیر معوض، عقد تملیکی، عقد معوض، عقد مطلق، عقد مشروط، عقد تشریفاتی و عقد غیر تشریفاتی) می‌باشد. همچنین معاملات مختلف در شرایط‌های ویژه و معمولی (اصطلاحاتی چون: اقاله، فسخ یک طرفه، فسخ توسط قانون، اشخاص ثالث در عقد و معاملات) را به صورت جزء به جزء شرح می‌دهد. از آنجایی که آشنایی با قواعد و احکام تعهدات برای دانشجویان حقوق و وکلا بسیار حائز اهمیت است، مخاطبان اصلی این کتاب دانشجویان رشته حقوق در مقطع کارشناسی می باشند.

شایان به ذکر است که این کتاب دانشگاهی حقوق با ارائه‌ی بیش از 50 مسئله‌ی کاربردی و تمرین‌های ذهنی و فکری یادگیری را به حداکثر می‌رساند و حل این تمارین در واقع مکمل خوبی برای درک بهتر مشکلات روزمره و زندگی واقعی خواهند بود.

بخشی از کتاب حقوق مدنی 3 تعهدات دکتر شهیدی

فصل دوم: شرایط اساسی صحت معامله

مورد اکراه

36‐ موضوع اکراه‐ باید دید که موضوع و مورد اکراه چه اموری می تواند باشد تا اکراه قانوناً به عنوان سبب عدم نفوذ معامله واقع شود. مورد اکراه را علاوه بر ماده 202 ، ماده 204 ق.م.  نیز بیان کرده است. اکراه در صورتی سبب عدم نفوذ معامله است که نسبت به جان یا مال یا آبروی معامله کننده انجام شود؛ مانند آن که شخصی دیگری را تهدید کند که اگر اتومبیلش را به او نفروشد، او محصول مزرعه صاحب اتومبیل را آتش خواهد زد.

بدیهی است که در هر دو مورد لازم می باشد وضعیت عواقب و آثار تهدید با آثار و نتایج معامله ای که برای تشکیل آن تهدید به عمل آمده است مقایسه و سنجیده شود تا وقوع و عدم وقوع تهدید موثر احراز گردد.

مثلاً اگر کسی دیگری را تهدید کند که هرگاه خانه اش را نفروشد شیشه اتومبیل او را خواهد شکست، مسلماً اکراه در این مورد قانوناً موثر واقع نشده است زیرا شکستن یک شیشه اتومبیل در برابر نتایج حاصل از فروش خانه، ناچیز بوده و نمی‌ تواند عادتاً شخص را وادار سازد که برای رهایی از عواقب شکسته شدن شیشه اتومبیل، خانه خود را بفروشد.

طبق ماده 204 ق.م. تهدید در مورد نفس یا جان یا آبروی خویشاوندا نزدیک تهدید شونده نیز موجب اکراه خواهد شد. به نظر می رسد که منظور ماده از مندرجات آن، تهدید در نفس یا مال یا آبرو بوده و اشتباهاً (نفس یا جان یا آبرو) نوشته شده و کلمه (جان) پس از کلمه (نفس) اشتباهاً به جای مال آمده است.

باید دانست که قانون فقط به ذکر عنوان (اقوام نزدیک) و بیان چند مثال مانند (زوج و زوجه و آباء اولاد) اکتفا کرده و دقیقاً میزان قرابت و خویشاوندی را مشخص نکرده ولی دادگاه باید در هر مورد، درجه و طبقه خویشاوندی از جهت تاثیر و عدم تاثیر تهدید در تهدید شوند را مورد بررسی قرار دهد؛ البته با رعایت موازین عرفی.

مطلب قابل ذکر دیگر در اینجا این است که برای احراز وقوع اکراه و عدم آن، لازم است که عوامل و شخص تهدید کننده و تهدید شوند نیز در نظر گرفته شوند؛ مثلا اگر تهدید کننده معمولاً یک شخص ضعیف و بی اراده ای است که هر چه می گوید صرفا جنبه تهدید دارد اکراه نمی تواند واقع گردد.

همچنین باید دادگاه بررسی کند که آیا تهدید، با توجه به سن، شخصیت و اخلاق و مرد یا زن بودن تهدید شونده، در او موثر واقع شده یا خیر؟ به هر حال، تمام عوامل موثر را باید دادگاه در نظر گرفته و با مطالعه مجموعه آن ها اعلام کند که آیا اکراه واقع شده است یا خیر؟

ممکن است از روح ماده 204 ضابطه ای استنباط کرد و آن این است که برای تحقق اکراه و تاثیر تهدید، لازم نیست که مورد تهدید، جان یا مال یا آبروی خویشاوندان نزدیک باشد بلکه اگر جان، مال یا آبروی که از دوستان خیلی نزدیک هم موضوع تهدید باشد، به طوری که در شخص واقعاً موثر افتد، اکراه محقق می گردد.

کتاب حقوق مدنی (جلد 3: تعهدات) به نویسندگی مهدی شهیدی در انتشارات مجد به چاپ رسیده است.

فهرست

• نویسنده: دکتر مهدی شهیدی
• انتشارات: مجد