کتاب جان وود وارد (دانشوران دیروز و امروز)

کتاب جان وود وارد (پیشگامان بوم شناسی) از مجموعه ی دانشوران دیروز و امروز اثر دیراجی. هاوسل و ترجمه ی حسن سالاری از سوی انتشارات محراب قلم به چاپ رسیده است.

کتاب فوق به معرفی جان وود وارد و تعدادی دیگر از دانشمندان بوم شناسی می پردازد. جایی که گیاه یا جانوری در آن جا زندگی می کند، زیستگاه نامیده می شود. جانداران یک زیستگاه، با یکدیگر و با محیط اطرافشان بر هم کنش و تعامل دارند که به واسطه ی همین تعامل یک بوم سامانه یا همان اکوسیستم را می سازند. بوم شناسان دانشمندانی هستند که رابطه های میان جانداران و محیط، تاثیر آن دو بر یکدیگر را بررسی می کنند. جان وود وارد، دانشمند انگلیسی، یکی از نخستین آزمایش ها در مورد تاثیر جانداران و مواد بی جان بر روی هم را انجام داد. او گیاه نعنا را در چهار ظرف با آب های متفاوت قرار داد و بعد از این آزمایش دریافت که گیاهان علاوه بر آب به مواد دیگری برای رشد نیاز دارند. در این میان بوم شناسان دیگر به بررسی رودها، دریاچه ها، اقیانوس ها، جنگل ها، دشت ها و زیستگاه های گوناگون پرداختند. بسیاری از این دانشمندان در پی حفظ طبیعت و گونه های مختلف حیوانات، برای تصویب قانون های حفاظت از زیستگاه ها کوشیده اند که مجموعه ی فوق به بیان تاریخچه ی کوتاهی از زندگی علمی تعدادی از آن ها چون آلدو لیوپولد: کسی که با پیگیری ها و تلاش هایش سبب تصویب قانون منع شکار شد، روت پاتریک: اولین فردی که به بررسی بوم سامانه ی آب شیرین پرداخت و مخترع دیاتومتر (دستگاهی که میزان آلودگی آب شیرین را نشان می دهد) است، یوجین اودام: مهم ترین بوم شناس سده ی بیستم میلادی، جین لوبچنکو و ... می پردازد. در پایان واژه نامه ای از کلمات دشوار و تخصصی به کار رفته در متن فراهم شده است تا خواننده با مراجعه به آن رفع ابهام نماید.

 

فهرست

• بوم شناس کیست
• جان وودوارد
• آلدو لیوپولد
• روت پاتریک
• یوجین اودام
• جین لوبچنکو
• نیو مارتینز
• نقشه بردار محیط زیست: مری لین میراندا
• آزمایشگاه: تولید شکوفه ی جلبکی
• گاه شمار
• واژه نامه
• نمایه

برشی از متن کتاب

شکوفایی جلبکی پدیده مشابهی در شکوفایی جلبکی رخ می‌دهد. شکوفایی جلبکی به کفی سبز می ماند که بر سطح آب شناور است. این پدیده هنگامی رخ می دهد که به مزرعه ها و علف زارها کود می‌دهند. کود پس از بارندگی به درون دریاچه ها و آبگیرها شسته می شود. آن گاه جلبک ها غذای فراوان دارند تا بیش از اندازه رشد کنند. هنگامی که شکوفایی جلبکی رخ می دهد، نور به عمق آب نمی‌رسد. بدتر از این جلبک ها اکسیژن آب را مصرف می کنند و مقدار اکسیژن محلول در آب کاهش می‌یابد. این کاهش اکسیژن به مرگ ماهی ها می انجامد. شما با انجام آزمایش صفحه 28 می توانید این گفته را اثبات کنید. آلدو لیوپولد آلدو لیوپولد در بورلینگتون آیووای ایالات متحده آمریکا چشم به جهان گشود. او تابستان ها را در جزیره کوچک در ساحل میشیگان سپری می‌کرد. لیوپولد درختان را دوست داشت. او در دانشگاه ییل درس خواند و سپس نگهبان جنگل شد. او سال ها در جنگل های گوناگون کشورش گشت و گذار کرد. یک روز کاری انجام داد که زندگیش را دگرگون کرد. لوپولد در دوره‌ای می زیست که قانون هایی برای منع شکار وجود نداشت، اگر کسی می‌خواست جانوری را بکشد می توانست چنین کاری بکند. لیوپولد در جوانی به گرگی شلیک کرد. همچنان که مردن آن گرگ را می نگریست احساس گناه کرد. گرگ زندگی او را به خطر نینداخته بود. او گرگ را بی دلیل کشته بود. این رویداد به وی یادآور شد که هر جاندار بخشی از بوم سامانه است و او بی دلیل به بوم سامانه آسیب زده بود. لیوپولد از دیگران خواست تا از کشتن بی دلیل جانوران دست بکشند. سال‌ها طول کشید تا او دیگران را متقاعد کرد که باید از حیات وحش حفاظت شود. او برای تصویب قانون های مناسب بسیار کوشید. قانون منع شکار و حفاظت از جنگل ها را به تصویب رساند. او می‌خواست مناطق حفاظت شده وجود داشته باشد. در این مناطق کسی نمی‌توانست به زیبایی طبیعت آسیب بزند. پرنده های نابود شده برخی گونه های جانوران با گذشت زمان انقراض یافته‌اند. انقراض پرنده های نامه رسان داستان تکان دهنده ای است. روزگاری این گونه از پرندگان در سراسر زمین فراوان بودند. آن ها را برای سرگرمی یا مقداری گوشت می‌کشتند. سرانجام چیزی از آن ها بر جای نماند. آخرین آن ها در 1914 میلادی در سن 29 سالگی در باغ وحش جان سپرد. سال‌ها پیش پرنده هایی به نام دودو در یکی از جزیره های اقیانوس هند می زیستند. این پرندگان نمی توانستند پرواز کنند، بنابراین شکار و خوردن آن ها آسان بود. خوک هایی که به آن جزیره برده شد، تخم این پرنده ها را می خوردند. حدود 1680 میلادی هیچ دودویی بر جای نماند. کوشش های لیوپولد و دیگر دوستداران طبیعت به نوشتن دو قانون انجامید. نخستین آن ها در 1969 میلادی به تصویب رسید. بر پایه قانون ملی حفاظت از محیط زیست دولت باید نخست به پیامدهای زیست محیطی هر نوع بهره برداری از زمین بیندیشد. برای مثال، هیچ مرکز خریدی نباید ساخته شود، مگر آن که بررسی شود ساختمان مرکز به بوم سامانه‌ها آسیب نمی رساند. قانون دوم برای حفاظت از گونه‌های در خطر انقراض بود که در 1973 میلادی به تصویب رسید. این قانون از گیاهان، جانوران و بوم سامانه های آن ها پشتیبانی می کند تا از انقراض و نابودی در امان بمانند. در خطر انقراض دانشمندان برآورد کرده اند که بیش از 15500 گونه از جانوران و گیاهان در خطر انقراض هستند. بیش از 16 گونه از پستانداران، 20 گونه از پرندگان، 12 گونه از خزندگان، 28 گونه از ماهیان و پنج گونه از بی مهرگان ایران در خطر انقراض هستند. یوز پلنگ، گربه شنی، عقاب ماهی خوار، گورخر و لاک پشت فراتی برخی از اینگونه هایند.      

(پیشگامان بوم شناسی) نویسنده: دبراجی.هاوسل مترجم: حسن سالاری انتشارات: محراب قلم