کتاب جامعه شناسی سیاسی - حسین بشیریه

کتاب جامعه شناسی سیاسی تألیف دکتر حسین بشیریه

موضوع اصلی جامعه شناسی سیاسی بررسی روابط متقابل میان قدرت دولتی و نیروهای اجتماعی است. نیروهای اجتماعی ممکن است در مقابل ساخت قدرت به پا خیزند و یا در آن شرکت و اعمال نفوذ کنند و یا دچار انفعال سیاسی شوند. از سوی دیگر دولت ها ممکن است نیروهای اجتماعی خارج از عرصه قدرت را سرکوب کنند، یا در خانه قدرت راه دهند و یا بسیج کنند.

دولت نیز خود به عنوان مهمترین نهاد سیاسی از نظر اجتماعی معلق در هوا نیست بلکه در متن شبکه پیچیده ای از منافع و علایق اجتماعی قرار دارد و نمی توان بدون شناخت این منافع و علایق، سرشت آن را به درستی فهم کرد. ساختار این کتاب به گونه ای است که تنها به بررسی روابط میان قدرت دولتی و گروه‌ها و نیروهای اجتماعی پرداخته شده است تا جامعه شناسی سیاسی به معنی دقیق آن از دیگر شاخه های علوم سیاسی به‌روشنی متمایز گردد.

نکته دیگر در باب ساختار این کتاب برداشت تاریخی آن در مواجهه با موضوع جامعه شناسی سیاسی است و شکی نیست که تاریخ محتوای اصلی و ماده خام همه علوم اجتماعی را تشکیل می ‌دهد. از ترکیب تاریخ با نظریه است که علم اجتماعی پدیدار می ‌گردد. این کتاب دربرگیرنده پنج گفتار است که مطالعه آن به دانشجویان علوم سیاسی توصیه می شود.

کتاب جامعه شناسی سیاسی تألیف دکتر حسین بشیریه توسط نشر نی به چاپ رسیده است.

فهرست

گفتار نخست:

1. پیشینه، سرشت و خاستگاه جامعه شناسی سیاسی
2. شجره نامه علمی جامعه شناسی سیاسی و سرچشمه های فکری آن

گفتار دوم: چارچوبهای نظری در جامعه شناسی سیاسی

1. الگوی اولیه ی جامعه شناسی سیاسی در اندیشه مارکس
2. چارچوب‌های نظری در جامعه شناسی سیاسی
3. پلورالیسم یا تکثر منابع قدرت اجتماعی
4. نظریه ی اصالت کارکرد و رابطه نظام اجتماعی و نظام سیاسی

گفتار سوم: شکاف های اجتماعی نیروهای اجتماعی و زندگی سیاسی

1. شکافهای اجتماعی
2. نیروهای اجتماعی
3. نیروهای اجتماعی و احزاب سیاسی

گفتار چهارم: نقش نیروهای اجتماعی در زندگی سیاسی

1. وحدت و تشکل طبقه سرمایه دار
2. وحدت و قدرت طبقه کارگر
3. میزان قدرت و نفوذ طبقات ماقبل سرمایه داری
4. جهت‌گیری شئون و گروه‌های غیر طبقاتی

بنیاد نظری جامعه شناسی سیاسی: جمع بندی

1. نقش طبقه سرمایه‌دار در قدرت سیاسی
2. مدیران و قدرت سیاسی
3. نقشه خرده بورژوازی در سیاست
4. جنبش ها و سازمانهای کارگری
5. نقش اشرافیت و زمینداران در سیاست
6. نقش دهقانان در زندگی سیاست
7. روحانیون، مذهب و سیاست
8. روشنفکران و سیاست
9. ارتش و سیاست
10. نقش اقوام و اقلیتهای قومی در سیاست
11. نقش زنان در زندگی سیاسی

گفتار پنجم: پایگاه اجتماعی دولت ها و انواع رژیم های سیاسی

1. پایگاه های اجتماعی رژیم های سیاسی
2. انواع جامعه سیاسی: رابطه دولت با جامعه مدنی و توده ها

کتابنامه: گزیده منابع انگلیسی فهرست اعلام

برشی از متن کتاب

چند نظر درباره ی ابزارگونگی یا استقلال نسبی دولت سرمایه داری مدرن: به طور کلی در چارچوب جامعه شناسی سیاسی مارکسیستی رابطه دولت با طبقه مسلط اغلب در مفهوم ابزارگونگی دولت و گاه هم در مفهوم استقلال نسبی آن از طبقات اجتماعی توضیح داده می شود. بنابراین در برداشت مارکسیستی، دولت میان ابزارگونگی و استقلال نسبی نوسان دارد. در اینجا به منظور روشن تر کردن شیوه کاربرد برداشت مذکور و همچنین اختلاف نظریه هایی که درباره ی آن برداشت وجود دارد، چند نمونه از شیوه‌های تحلیل مارکسیستی از رابطه دولت و طبقات اجتماعی را می آوریم. رالف میلیبند در کتاب عمده خود "دولت در جامعه سرمایه داری"( 1969) در پی ارزیابی قوت نظریه ابزارگونگی دولت در مقابل نظریه رایج در جامعه شناسی سیاسی در غرب یعنی پلورالیسم برآمد.

(نقش نیروهای اجتماعی در زندگی سیاسی) نویسنده: دکتر حسین بشیریه انتشارات: نی