کتاب جامعه شناسی سیاسی جنبش های اسلامی - احمدی

کتاب جامعه شناسی سیاسی جنبش های اسلامی اثر دکتر حمید احمدی توسط انتشارات دانشگاه امام صادق (ع) به چاپ رسیده است.

امروزه وقایع اخیر خاورمیانه، در کانون توجه قرار گرفته و بحث ها و نقد و انتقادهای فراوانی را از جانب پژوهشگران و سیاستمداران به ویژه فعالان و صاحب نظران غربی، به خود اختصاص داده و دستاوردها و نتایج متعددی را به دنبال داشته است. در همین راستا، "حمید احمدی"، نویسنده ی این کتاب، ضمن استفاده از رویکرد جامعه شناسی جنبش های اجتماعی، با بهره گیری از نتایج مطالعات و تحقیقات گسترده ی خویش، ماهیت جنبش های اسلامی را به عنوان نوعی جنبش اجتماعی، از زوایا و ابعاد مختلفی بررسی کرده و مطالب قابل تامل و با اهمیتی را ارائه می کند. وی دلایل پیدایش جنبش های مذکور و هم چنین انگیزه ی مردم عادی جوامع اسلامی برای پیوستن به این نوع از گروه ها را به طور مفصل و روان بیان نموده و سپس نوع اقدام جمعی گروه های اسلامی، و ماهیت عملیات و علل آن ها را نیز مورد بحث و نقد قرار داده است. در واقع، احمدی، مسایل جامعه شناختی مربوط به جنبش مذکور را در سه بخش" 1- مبانی نظری جنبش های اسلامی و ماهیت اقدام جمعی آن ها، 2- تبارشناسی خشونت در جنبش های اسلامی و کشمکش بر سر آن و سرانجام 3- جنبش های اسلامی و جامعه مدنی و دموکراسی، به مخاطب ارائه می نماید. به طور کلی، این اثر دربرگیرنده ی 2 بخش و 7 فصل تحت عناوین زیر می باشد:
بخش نخست: مبانی نظری، نظریه ی اقدام جمعی اسلامی و اینده ی آن

1- جنبش های اسلامی و نظریه های علوم اجتماعی

بخش دوم: تبار شناسی خشونت و کشمکش بر سر آن در عمل و اندیشه ی اسلام گرایی

2- اسلام گرایی و مساله ی خشونت 3- اندیشمندان اسلامی در برابر رادیکالیسم خشونت طلب 4- دولت، جامعه ی مدنی، دموکراسی و آینده ی اسلام گرایی در خاورمیانه 5- اسلام گرایان و مساله ی دموکراسی در مصر 6- اسلام گرایان و مساله ی دموکراسی در اردن 7- سخن پایانی: جنبش های اسلامی و مساله ی دموکراسی در بهار عربی

برشی از متن

بخش نخست: مبانی نظری، نظریه ی اقدام جمعی اسلامی و اینده ی آن فصل 1: جنبش های اسلامی و نظریه های علوم اجتماعی گسترش موج اسلام گرایی و ظهور گروه های سیاسی اسلامی بی گمان یکی از مهم ترین تحولات سیاسی و اجتماعی در خاورمیانه ی ربع آخر قرن بیستم بوده است. اگر چه پیرامون جنبه های گوناگون پدیده ی اسلام گرایی، یا آن چه در محافل دانشگاهی غرب به بنیادگرایی اسلامی معروف است، مطالب فراوان به رشته ی تحریر درآمده است، اما وسعت مباحث نظری برای ارائه ی چهارچوب های مفهومی به منظور تبیین علل و عوامل ظهور این پدیده ی سیاسی چندان گسترده نبوده است. گذشته از این، بیش تر بحث های نظری نیز در چارچوب گفتمان نوگرایی (مدرنیزاسیون) و تقابل میان تجدد و سنت در جوامع جهان سوم به طور عام و جهان اسلامی به طور خاص صورت گرفته است. محققان علوم اجتماعی در غرب که در صدد تحلیل پدیده ی بنیادگرایی اسلامی بوده اند، بیش تر به بحث اسلام گرایی در چارچوب گفتمان نوگرایی تمایل داشته اند. در این میان گروهی نیز در صدد برآمده اند تا فارغ از قید و بندها و نظریه های نوگرایی، موضوع را از دیدگاه دیگری مطرح ساخته و علل و عوامل پیدایی و رشد این پدیده را رازیابی کنند. به هر حال تلاش های موجود پیرامون تبیین پدیده ی اسلام گرایی معاصر، چه در غالب گفتمان نوگرایی و چه در خارج از چارچوب این گفتمان، تنها در پی ریشه یابی عوامل ظهور و گسترش موج گرایش های سیاسی مذهبی در خاورمیانه بوده اند. یکی از دلایل تسلط این گرایش نظری را شاید بتوان این نکته ی مهم ذکر کرد که رشد اسلام سیاسی در منطقه که با انقلاب اسلامی ایران شتاب گرفت و طی سال های دهه ی 1980 بیش تر کشورهای خاورمیانه را درنوردید، برای دنیای غرب ناشناخته بود و محافل دانشگاهی و سیاسی آن سامان را کنج کاو کرد تا به ریشه یابی ظهور این پدیده بپردازند.

فهرست

سخن ناشر مقدمه بخش نخست: مبانی نظری، نظریه ی اقدام جمعی اسلامی و اینده ی آن فصل 1: جنبش های اسلامی و نظریه های علوم اجتماعی نظریه پردازی پیرامون علل و عوامل پیدایش جنبش های اسلامی خورشید احمد و میراث استعمار هرایر دکمجیان و نظریه ی ادواری توماس بوتکو و جنگ بر سر هژمونی اسلام گرایان و انگیزه ی اقدامات جمعی منطق اقدامات جمعی در جنبش های اسلام گرایانه جهت گیری و شکل اقدام جمعی اسلام گرایانه: طرح یک چارچوب نظری متغیرهای تسهیل کننده و تاثیر آن ها بر اقدام جمعی اسلامی متغیرهای کنترل کننده اقدام جمعی خشونت بار کاربرد چارچوب نظری در موارد مطالعه: آزمون فرضیه مصر سوریه نتیجه: آینده ی اسلام گرایی در خاورمیانه: میانه روی یا خشونت طلبی پی نوشت ها بخش دوم: تبار شناسی خشونت و کشمکش بر سر آن در عمل و اندیشه ی اسلام گرایی فصل 2: اسلام گرایی و مساله ی خشونت بحث های نظری کابرد خشونت در جنبش های اسلامی: طبقه بندی سه گانه تبارشناسی خشونت فرقه ای تحولات افغانستان و نقش آن در گسترش خشونت فرقه ای در جهان عرب نتیجه گیری پی نوشت ها فصل 3: اندیشمندان اسلامی در برابر رادیکالیسم خشونت طلب پیشینه ی کشمکش فکری میان اندیشمندان اسلامی قاضی عشماوی و جنجال بر سر گروه های اسلام گرای افراطی در مصر حاکمیت الله، جهاد و ناسیونالیسم اسلامی صف آرایی موافقان و مخالفان پی نوشت ها فصل 4: دولت، جامعه ی مدنی، دموکراسی و آینده ی اسلام گرایی در خاورمیانه مظاهر اخیر ظهور جامعه ی مدنی در خاورمیانه چالش های اسلام گرایی و بن بست مدنی پی نوشت ها فصل 5: اسلام گرایان و مساله ی دموکراسی در مصر اخوان المسلمین، دموکراسی و مواضع آن در برابر دولت اقتدارگر شکیبایی و سازگاری احتیاط آمیز: 1981 تا 1989 تشدید رویارویی از 1990 به بعد اخوان المسلمین در جامعه ی مدنی: چالشی برای مشروعیت دولت انجمن وکلا و مرگ عبدالحارث مدنی سرکوب سال 1995 محتوا و نتایج سرکوب تداوم کش مکش میان دولت مصر و اخوان المسلمین در قرن بیست و یکم انتخابات 2005: اخوان در اوج قدرت پارلمانی انتخابات فرمایشی 2010، زمینه ساز سقوط حسنی مبارک پی نوشت ها فصل 6: اسلام گرایان و مساله ی دموکراسی در اردن اسلام گرایان اردنی و صندوق های رای ایدئولوژی اسلام گرایانه در دوران فضای باز سیاسی (از 1989) تیره شدن روابط خاندان هاشمی و اخوان المسلمین آیا میانه روی اسلام گرایان دوام خواهد داشت؟ اسلام گرایان و مساله ی دموکراسی در قرن بیست و یکم پی نوشت ها فصل 7: سخن پایانی: جنبش های اسلامی و مساله ی دموکراسی در بهار عربی آینده ی اسلام گرایی و دموکراسی در بهار عربی پی نوشت ها

تالیف: دکتر حمید احمدی انتشارات: دانشگاه امام صادق (ع)