کتاب تکامل موجودات زنده - هنگامه علی بیک

کتاب تکامل موجودات زنده اثر هنگامه علی بیک توسط انتشارات فیروزه به چاپ رسیده است.

تکامل اصطلاحی است که از دیرباز برای اشاره به تغییر و تحول موجودات زنده به کار می رفته است. گرچه اسپنسر، فیلسوف انگلیسی، تکامل را تغییر و تحول تدریجی موجودات در جهت اعتلای آنها از وضعیتی ساده به پیچیده می دانست، ما شاهد حضور موجوداتی نیز هستیم که در گذر زمان نه تنها پیچیده نشده اند، بلکه نسبت به اجدادشان ساده تر هم شده اند، مانند کرم های انگلی موجود در روده بسیاری از مهره داران از این رو کارشناسان به کارگیری واژه ی تکامل به معنی کامل شدن را برای این شاخه زیستی صحیح نمی دانند و معتقدند که باید از واژه های دیگری همچون «تغییر و تحول»، «فرگشت»،«دگرگونی» و یا به قول فیلسوفان، «تطور» استفاده کرد. باوجود آگاهی از چنین حقیقتی، از آنجایی که کلمه ی تکامل، هرچند به اشتباه متداول شده و جا افتاده است، ما نیز در این کتاب آن را این گونه به کار می بریم.

در فصل های اول و دوم کتاب پیش رو تاریخچه ای از پیدایش اندیشه ها و نظریه های تکاملی آمده است و در فصل سوم تلاش شده تا شواهد و مدارکی برای اثبات تکامل ارائه شود. فصل چهارم درباره ی چگونگی وقوع تکامل خرد و فصل پنجم (گونه و گونه زایی)، پس از توضیح مفاهیم گونه، با انواع روش های گونه زایی آشنا شده و به مدل های تکاملی پرداخته می شود که نقص ذخایر فسیلی را مرتبط با کمبود یا فقدان نمونه های حد واسط توضیح می دهند. این مدل ها نشان می دهند که آهنگ تکامل همواره یکنواخت نواخته نشده و برای برخی گونه زایی ها تند و برای برخی دیگر، کند بوده است.

فصل ششم کتاب، به جنبه های مهم تکامل کلان ، یعنی ظهور طرح های جدید، تشعشع سازشی و انقراض می پردازد و می گوید که جنبه های فوق، نسبت به یکدیگر حالت علت و معلول دارند و از هم جدا نیستند. به دنبال هر انقراض جمعی، تشعشع سازشی گونه های باقیمانده رخ می دهد که خود با ظهور طرح های جدید و نوآوری های تکاملی توام است. تکامل خانواده های ژنی نیز بخش هفتم این کتاب را شامل می شود. فصل نهایی(فصل هشتم) کتاب به مهمترین تئوری مربوط به پیدایش حیات بر روی کره زمین، یعنی تئوری تکامل آلی، اشاره می کند که طبق آن، تحت شرایط خاصی در زمین اولیه، عناصر شیمیایی ساده ی ابتدایی به عناصر پیچیده تر مورد نیاز برای ظهور نخستین سلول ها تکامل یافته اند.

فهرست