کتاب تغییر دادن رفتارهای کودکان و نوجوانان - کرومبولتز

کتاب تغییر دادن رفتارهای کودکان و نوجوانان نوشته جان دی. کرومبولتز و هلن بی. کرومبولتز، با ترجمه ی یوسف کریمی توسط انتشارات فاطمی به چاپ رسیده است.

برای دانشجویان رشته های مختلفِ روان شناسی اصطلاحی تحت عنوان 《تغییر دادن رفتار》وجود دارد، که مجموعه ای متنوع از اصول و روش های تجربی روان شناسی است که کاربرد وسیعی در زمینه های مختلف، از جمله روان درمانی، اصلاح بزهکاری، آموزش مهارت های اولیه و مطالب درسی به کودکان یا بزرگسالان عقب مانده ی ذهنی و همچنین تغییر دادن رفتار های نامطلوب در کودکان عادی دارد.

کتاب "تغییر دادن رفتار های کودکان و نوجوانان" در راستای نشان دادن کاربرد بعضی از اصول روان شناسی در شکل دادن یا اصلاح کردن رفتار های کودکان و نوجوانان به چاپ رسیده است و در واقع با زبانی روان ساده، اصول و قواعد تربیتی نوجوانان و کودکان را به صورت جامع و دقیق شرح می دهد. روند آموزشیِ این کتاب بدین صورت است که با تعریف داستان های واقعی و کاربردی در ابتدای فصول، مباحث مورد نظر را مورد بحث و بررسی قرار می دهد و نهایتاً در پایان فصول با ارائه ی مثال ها و تمرینات چالش برانگیز یادگیری مخاطب را به حداکثر می رساند. کتاب مذکور متشکل از پنج بخش می باشد که عبارتند از: 1‐ تقویت یا نگهداری رفتار های مطلوب 2‐ به وجود آوردن یک رفتار تازه 3‐ از میان بردن رفتار های نامطلوب 4‐ تغییر دادن پاسخ های عاطفی 5‐ تغییر دادن رفتار خودتان

مؤلف در بخش اول موضوع پاداش دادن به کودکان و نوجوانان به ازای رفتار های خوب آن ها را مورد بحث و بررسی قرار داده و چگونگی برنامه ریزی برای دوام بیشتر پاداش را شرح می دهد. در بخش دوم چگونگی به وجود آوردن یک رفتار خوب را با روش های گوناگون (برای مثال: چگونگی سرمشق یا الگو بودن) شرح می دهد. بخش سوم و چهارم را به چگونگی از میان بردن رفتار های ناپسند (اعم از: اشباع تا حد خستگی و دل زدگی، حذف پاداش ها، پاداش دادن به رفتار های مغایر و غیره) و چگونگی غلبه بر ترس و اضطراب کودکان و نوجوانان اختصاص داده است. و نهایتاً در بخش پنجم به یک جمع بندی کلی از فصول کتاب می رسد و با ارائه ی پرسش های مفهومی تمامی مطالب را در ذهن مخاطب تثبیت می کند.

فهرست

بخش اول: تقویت یا نگهداری رفتار های مطلوب بخش دوم: به وجود آوردن یک رفتار تازه بخش سوم: از میان بردن رفتار های نامطلوب بخش چهارم: تغییر دادن پاسخ های عاطفی بخش پنجم: تغییر دادن رفتار خودتان

برشی از متن کتاب

بخش دوم: به وجود آوردن یک رفتار تازه سرمشق یا نمونه ی خوب غلامرضا، دانش آموز کلاس اول دبستان، طوری حرف می ‌زد که هیچ کس نمی فهمید او چه می ‌گوید. مثلا، وقتی که می‌ خواست اسم خود را بگوید، می ‌گفت 《اس ن آم زاس》(اسم من غلامرضاست). مدیر و معلم از او خواستند که روز بعد مادرش را به مدرسه بیاورد تا مشکل فرزندش را بررسی کنند. فردای آن روز، زنی به دفتر مدرسه آمد و خود را چنین معرفی کرد:《ن مرآم زاسم》(من مادر غلامرضا هستم). کودک زمانی درست حرف زدن را یاد می گیرد که درست حرف زدن را شنیده باشد. بررسی مشکل غلامرضا نشان داد که او در یک سالگی پدرش را از دست داده و به جز مادرش نمونه و سر مشقی برای آموختن سخن گویی نداشته است. از آن جا که سخن گوی بیش تر از راه تقلید شنیده ها آموخته می ‌شود، غلامرضا نیز سخن گفتن نا مفهوم مادر خود را تقلید کرد و حرف زدن را به صورتی که گفته شد آموخت. به طور کلی، حرف زدن، چه بد و چه خوب، بیش تر از سر مشق قرار دادن چگونگی حرف زدن مادران و پدران و نزدیکان و هم کلاسان آموخته می ‌شود. گذشته از این، تنها سخن گفتن نیست که از راه نمونه و سر مشق آموخته می ‌شود. بسیاری از رفتار های دیگر نیز به همین روش آموخته می شون. کسانی که رفتار آن ها را دیگران تقلید می کنند سرمشق، نمونه یا مدل نامیده می شوند. سرمشق قرار دادن دیگران بیش تر ناخود آگاه و غیر عمدی است. بدون تردید، مادر غلام رضا نمی ‌خواسته است که فرزندش سخن گفتن او را تقلید کند، ولی عمل تقلید، بی آن که او بخواهد، انجام گرفته است. اگر او به روانی و درستی حرف می‌ زد، به احتمال بسیار فرزندش نیز همان شیوه ی سخن گویی را می ‌آموخت. بر اساس آن چه گفته شد، به اصل دیگری از اصول تغییر رفتار می رسیم که از اصل سر مشق قرار دادن یا یادگیری اجتماعی نامیده می شود. اصل سرمشق قرار دادن: برای این که کودک را به انجام دادن عملی ترغیب کنیم، باید ترتیبی بدهیم که او بتوانند شخصی را که در نظر او مهم یا محبوب است، در حال انجام دادن آن عمل مشاهده کند. سرمشق ها و نمونه های خوب می ‌توانند رفتار های گوناگونی را در کسانی که تحت تاثیر و نفوذ آن ها هستند پدید آورند. چه کسانی می تواند سر مشق قرار گیرد؟ هر کسی که تقویت کننده ها را در اختیار داشته باشد. ...

• نویسندگان: جان دی. کرومبولتز - هان بی. کرومبولتز
• ترجمه و تالیف: یوسف کریمی
• انتشارات: فاطمی