کتاب تراژدی تنهایی - کریستوفر دوبلگ

کتاب تراژدی تنهایی (زندگی نامه ی سیاسی محمد مصدق) نوشته ی کریستوفر دوبلگ می باشد که بهرنگ رجبی آن را به فارسی ترجمه کرده و توسط نشر چشمه به چاپ رسیده است.

تراژدی تنهایی ماجرای تنهایی نخست وزیر ایران، در حصر خانگی است. مصدق مردی است که از چهل سالگی پیر شد. مصدق همیشه پیر بوده است، حتی وقتی جوان بود. او در دهه های 1300 و 1310 در میان مردم محبوبیت زیادی پیدا کرده بود چراکه علیه استبداد سخن می زد. در 1330 شهرت او جهانی شد. چراکه قصد کرد نفت را ملی کند و از انگلیسی ها بگیرد. اما انگلیس و آمریکا بیکار ننشستند و در بیست و هشتم مرداد 1332 طی یک کودتا با همکاری سلطنت ایران او را زمین زدند. پیرمرد خلع ید شد. اما قدرتمندان اشتباه می کردند. آن ها نمی دانستند او در خانه قوی تر از آن ها در کاخشان است. کتاب حاضر کتابیست که یک انگلیسی زبان درباره ی مصدق نوشته است. کریستوفر دوبلگ که روزنامه نگاری قهار است، با استفاده از مستندات بسیار تلاش کرده است با نگاهی بی طرف زندگی نامه ی سیاسی محمد مصدق را به نگارش درآورد. او اشتباهات کشورهای خارجی را پذیرفته و سعی کرده است تاریخ را از نگاه یک بیگانه ی بی طرف بدون غرض ورزی روایت کند. از دیگر ویژگی های کتاب علاوه بر اطلاعات سیاسی جامع و درخوری که در اختیار خواننده قرار می دهد، حالات روحی و روانی مصدق و اطرافیانش است. احساس تنهایی و انزوا، مردم دوستی مصدق و خانواده داری او در کتاب به خوبی به تصویر کشیده شده است.

برشی از متن کتاب

چهار ویران کردن قیصریه قرن ها بود که بر تپه های سفید غرب ایران نفت به بیرون تراوش می کرد. از این مایع جاری برای درزگیری قایق های روان بر رودخانه های عظیم بین النهرین-دجله و فرات-استفاده می کردند و پیش از اسلام برای سوخت آتشکده ها. اعطای حقوق نفت هم بخشی از امتیازنامه ی شوم رویتر در سال 1251 بود، اما اکتشافات جدی تازه بعد سال 1280 آغاز شد، زمانی که امتیازات انحصاری تازه ای به بازرگان انگلیسی، ویلیام ناکس دارسی دادند. دارسی از معدن داری در استرالیا پولی به هم زده بود، اما معلوم شد طلای سیاه ایران سخت به دست می آید و شرایط برای مهندس هایش-حفاری در یکی از سوزان ترین و از نظر دسترسی سخت ترین جاهای ایران در محاصره ی عشایر شرور -کمابیش غیرقابل تحمل بود. بعد سه سال اکتشاف بی حاصل، سرمایه ی دارسی ته کشید. لحظه ی آخر بود که پای الزامات جغرافیای سیاسی به قضیه باز شد، چون انگلیسی ها می ترسیدند روس ها بخواهند امتیازنامه ی انحصاری آن ها را بقاپند و همین به شان اجازه دهد پا از منطقه ی استحفاظی شان در شمال ایران فراتر بگذارند و سروکله شان به تهدید دوروبر خلیج فارس پیدا بشود. دولت بریتانیا یک «اتحادیه ی میهن پرستان» جمع و جور کرد تا قمار اقتصادی دارسی را ادامه دهند، اما حتا بعد آن که به نفت رسیدند،«شرکت نفت ایران و انگلیس»-که امروز هم به همین نام می خوانندش-باز کماکان در خطر این بود که درون یکی از شرکت های نفتی ریشه دارتر و تثبیت شده تر جذب و ادغام شود.

فهرست

درآمد. پدر ملت یک. شرق ایستا دو. قاشق نقره سه. فکلی چهار. ویران کردن قیصریه پنج. زوال قاجاریه شش. عزلت هفت. تراژدی خدیجه هشت. غنیمت نه. یا پیروزی یا مرگ ده. مصدقیسم یازده. پیروزی در آمریکا دوازده. سوار بر خر شیطان سیزده. کودتایی علیه خودش چهارده. شکار مصدق پانزده. تبعید به نیستی اختتام جنبشی در ذهن مردمان کتاب شناسی نمایه

نویسنده: کریستوفر دوبلگ ترجمه: بهرنگ رجبی انتشارات: چشمه